Шупашкарта ҫулсене хак паракан общество комиссийӗ йӗркелӗҫ. ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗп хулара «Хӑрушлӑхсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» программа пурнӑҫа кӗрет. Ун валли федераци, республика тата вырӑнти хыснасенчен 664,572 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Ку укҫапа хулари 27 ҫула юсӗҫ, ҫул хӗресленекен 5 вырӑна анлӑлатӗҫ тата ытти ӗҫе пурнӑҫлӗҫ.
Шупашкарта ҫул пахалӑхӗсене тӗрӗслекен общество комиссийӗ йӗркеленӗ. Унта кирек кам та кӗме пултарать. Ҫапах ҫул-йӗр ҫинче ӗҫлесе опыт пухнисен унта кӗрес шанчӑк пысӑкрах.
Заявкӑсене ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ: Шупашкар хули, Ехрем купса бульварӗ, 16-мӗш ҫурт. Е электронлӑ почтӑпа ярса памалла: gkhb@gcheb.cap.ru.
Шӑмӑршӑ районӗнче пурӑнакан хӗрарӑм суд сакки ҫине ларнӑ. Ӑна чылай вӑхӑт алимент тӳлеменшӗн айӑпласшӑн. Кун пирки ЧР прокуратури пӗлтерет.
Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, 42 ҫулти хӗрарӑм ҫул ҫитмен икӗ хӗрне алимент тӳлемен. Ҫапла майпа вӑл суд йышӑнӑвне пӑснӑ. Хӗрарӑмӑн ӗҫе вырнаҫма май пулнӑ, анчах вӑл васкаман. Темиҫе хутчен асӑрхаттарсан та ачисене алимент тӳлемен.
Хӗрарӑмӑн вара ачисен умӗнчи парӑм сахал мар пухӑннӑ: 167 пин тенкӗ. Суд ӑна 3 уйӑх тӳрленмелли ӗҫе ямалла, шалӑвӑн 5 процентне патшалӑхшӑн тытса юлма йышӑннӑ.
Республика тулашӗнчи чӑвашсем тӑван чӗлхешӗн тунсӑхланине пӗрре кӑна мар илтме тивнӗ. Вӗсем Чӑваш Енре тухса тӑракан хаҫат-журнала ҫеҫ мар, урӑх регионсенчи чӑвашла пичет кӑларӑмӗсене те вулаҫҫӗ. Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан Микулай Павловский "лӑпӑр-лапӑр хаҫатсене вуласа вӑхӑта ирттерсе лариччен" "Раҫҫей каталогӗнчи арпашусене пӑхмасӑр, Чӗмпӗртенех, Чӑваш Республикинче тухса тӑракан «Тӑван Атӑл» журнала; Тутарстанри «Сувар», Чӗмпӗрти «Канаш» хаҫатсене» ҫырӑнни пирки Фейсбукра пӗлтернӗ.
Чӑвашла пичет кӑларӑмӗсене ҫырӑнма вӑл 1050 тенкӗ тӑкакланине вӑл уйӑхсерен пайланӑ. Нумай та мар: 175 тенке ларать иккен. «Чӗмпӗр ҫӗрӗнче пурӑнса ача чухне юратса, ҫурӑлса пӗтиччен вуланӑ «Тӑван Атӑл» журналпа, хам ҫуралнӑ тӑван республикӑри «Сувар» хаҫатпа хыпаланмасӑр паллашма пулать. Ҫырӑннин укҫи (уйӑхрине илсен) — пулӑ е кӑлпассин хӳри хакӗ, вӑл ӑҫта кайса ҫухалнине те туймастӑн, кӗсъе тӗпӗнче те тупаймастӑн. Чӑвашлӑха пулӑшни, хамӑр чӗлхепе вулани, вара, мӗне тӑрать!» — шухӑшлать Микулай Павловский.
Чӑваш Енре пурӑнакансен тупӑш шайӗ кӑҫалхи кӑрлач–пуш уйӑхӗнче пӗлтӗрхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчи виҫӗ уйӑхринчен 3 процент чакнӑ. Кашни ҫын пуҫне тупӑш вӑтамран уйӑхне 16 пин те 115 тенкӗ те 20 пуса ларнӑ. Кун пирки Чӑвашстат пӗлтернӗ.
Халӑхӑн укҫа-тенкӗ тупӑшӗ кӑҫалхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче 59 748,5 миллион тенке ларнӑ. Пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 1,3% ӳснӗ. Алӑра пур укҫа виҫи 3% чакнӑ.
Уйӑхсерен ҫынсем вӑтамран 16 115,2 тенкӗ тупӑш илнинчен 78,5% тавар туянма тата тӗрлӗ пулӑшушӑн тӳлеме тӑкакланать. Кирек епле пулсан та тӳлемеллех расхута тупӑшӑн 12,3%, каять. Тупӑшӑн 9,4 процентне пухса пыраҫҫӗ, ют ҫӗршыв валютине туянма 1,4 процентне уйӑраҫҫӗ.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ пирӗн регион чухӑн ҫемьеллисен йышне кӗнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, «РИА Рейтинг» агентство Раҫҫейри ҫемьесем мӗнле пурӑннине тишкерсе танлаштарӑм хатӗрленӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан республика кӑштах ҫеҫ хӑпарнӑ: 67-мӗш вырӑнтан 65-мӗшне ҫитнӗ.
Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче республикӑна федераци хыснинчен укҫа-тенкӗ килнӗ. Ку укҫа ӑҫта каясси паллӑ. Унпа патшалӑх пособийӗсене, ытти социаллӑ тата компенсаци тӳлевӗсене парӗҫ. Пӗтӗмпе хыснана 734,7 миллион тенкӗ кӗнӗ.
Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑна федераци хыснинчен 3 673,5 миллион тенкӗ килнӗ. Ку кӑҫал уйӑрма палӑртнӑ укҫа-тенкӗн 41,7 проценчӗ кӑна-ха.
ЧР Финанс министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗтӗмпе кӑҫал республикӑна 8816,3 миллион тенкӗ килмелле.
Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ сайтӗнче тӳре-шара мӗн чухлӗ ӗҫлесе илни пирки ҫырса кӑтартнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, иртнӗ ҫул Михаил Игнатьев Элтепер 3,74 миллион тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Ку вӑл виҫемҫулхинчен 250 пин тенкӗ ытларах. Кунсӑр пуҫне унӑн хушма тупӑш 424 пин тенкӗпе танлашнине кура пӗтӗмӗшле 4,16 миллион тенке ларнӑ.
Иван Моторин премьер-министрӑн тӗп тупӑшӗ 4,35 миллион тенкӗ, 900 пин тенки пурлӑх сутса туни тесе хыпарланӑччӗ. ЧР Элтеперӗн администрацийӗн ертӳҫи Юрий Егоров пӗлтӗр 3,51 миллион тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Тӗп суйлав комиссийӗн пуҫлӑхӗ Александр Цветковӑн тупӑшӗ 3,5 миллион тенкӗпе танлашнӑ.
Министрсен тупӑшӗ пирки сӑмаха паян иртнӗ чӑваш парламенчӗн сессийӗнче хускатнӑ. Светлана Енилина финанс министрӗ республикӑри тӳре-шаран шалӑвӗ пӗлтӗр ӳсменнине пӗлтернӗ. Сӑмах май, вӑл пӗлтӗр унчченхинчен 255 пин тенкӗ сахалрах ӗҫлесе илнӗ. Финанс министрӗ депутатсене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, тӳре-шаран пӗтӗмӗшле тупӑшӗ пысӑкланни пурлӑх сутса тупӑш курнипе, преподавательте тӑрӑшнипе, усӑ курма отпускшӑн компенсаци илнипе ҫыхӑннӑ.
Чӑваш Енре коммуналлӑ хуҫалӑхпа ҫурт-йӗр хуҫалӑхӗнче топливӑпа энергетика ресурсӗсемпе (газпа, ҫутӑпа тата ытти те) усӑ курнӑшӑн вӑхӑтра тӳлеменнин хисепӗ ӳссе пырать.
Паян иртнӗ республикӑн Правительствин канашлӑвӗнче ЧР строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗ Владимир Михайлов каланӑ тӑрӑх, парӑм пӗлтӗрхинчен 15 процент ӳснӗ. Хальхи вӑхӑтра парӑм 3 млрд 830 млн тенкӗпе танлашать. Куншӑн министр Чӑваш Енӗн ҫурт-йӗр инспекцине критикленӗ. Владимир Михайлов шухӑшланӑ тӑрӑх, парӑмсене вӑхӑтра татса пыманнисене явап тыттармалла.
«Малалли тӗллев – парӑма ӳстермесси», — тенӗ Михаил Игнатьев.
Парӑма татас ыйтупа епле ӗҫленине республика Правительствине вӑхӑтра пӗлтерсе тӑма хушнӑ.
Чӑваш Енри ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх объекчӗсене авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗ тӗлне хатӗрлесе ҫитермелле. Пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха тата ТЭКа хӗллехи тапхӑра хатӗрлес ыйтӑва паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ республикӑн Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.
Республикӑн строительство министрӗ Владимир Михайлов каланӑ тӑрӑх, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра ӗҫлекенсем умӗнчи тӗллев — планпа пӑхса хӑварнӑ ӗҫсене туллин пурнӑҫламалла. Хутса ӑшӑтмалли системӑсене ылмаштармалла, шыв пӑрӑхӗсене те шалти енчен ҫуса тасатмалла.
Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ отрасльти юсав ӗҫӗсене пурнӑҫлама пирӗн республикӑра 2,4 млрд тенкӗ пӑхса хӑварма палӑртнӑ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енри ҫынсене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене ҫирӗплетнӗ. Кунта сӑмах кӑҫалхи пӗрремӗш кварталти пирки пырать. Республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ тӑрӑх, пурӑнма сахалтан та кирлӗ виҫе пӗлтӗрхи тӑваттӑмӗш кварталтинчен 1,2 процент хутшӑннӑ. Тепӗр майлӑ каласан, вӑл 102 тенкӗ ӳснӗ. Ҫапла пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫе 8448 тенке ҫитнӗ.
Социаллӑ демографи ушкӑнӗсемпе илсен, вӑй питтисене пурӑнма 8931 тенкӗ кирлӗ (ӳсӗм — 1,06%, е 94 тенкӗ), пенсионерсене – 6917 тенкӗ (ӳсӗм 0,99%, е 68 тенкӗ), ачасене – 8591 тенкӗ (ӳсӗм 2,03%, е 171 тенкӗ).
Республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвне Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ. Унта ытти ыйтӑва та сӳтсе явнӑ.
Ҫӗнтерӳ кунӗ — ҫулталӑкри чи пӗлтерӗшлӗ уяв. Шел те, ветерансен йышӗ ҫулсерен чакса пырать. Вӑрҫӑ вут-ҫулӑмӗ витӗр тухнӑ, фашистсемпе куҫа-куҫӑн тӑрса ҫапӑҫнӑ паттӑрсен йышӗ питӗ сахал. Халӗ Ҫӗнтерӳ парадне хутшӑнакан ветерансенчен чылайӑшӗ — вӑрҫӑ «хӳрине» лекнӗ салтаксем.
Пирӗн ялта пӗр ветеран та юлмарӗ. Шел питӗ… Пӗчченех пурӑнатчӗ вӑл. Арӑмӗ вилчӗ. Ачи-пӑчи пур-ха, анчах ватӑскере, ӑспа кӑштах арпашӑнма пуҫланӑскере нихӑшӗ те пӑхмарӗ. Пачах пӑхмарӗҫ теме ҫук-ха. Хамӑр ялтах пурӑнакан ывӑлӗн ҫемйи кашни кун пырса ҫӳретчӗ, апат пӗҫерсе паратчӗ. Анчах ватӑ ҫын пӗчӗк ача пекех-ҫке-ха вӑл, унран пӗр самантлӑха та куҫ вӗҫертмелле мар. Пенси самаях илетчӗ. Пенси валеҫмелли кун ҫитсен ачи-пӑчи «чӗрӗлсе» тӑрать. Пурне те укҫа кирлӗ. Пӗр мӑнукӗ килсе макӑрать: «Пирӗн кредит тӳлемелле, укҫа ҫитмест». Тепри пырса йӑлӑнать. Ҫапла ватӑскерӗн укҫине пайласа пӗтеретчӗҫ.
Пӗррехинче ветеран арпашӑнса кайнӑ та килтен тухса утнӑ. Темиҫе кун шырарӗҫ ӑна. Ҫуркуннеччӗ, кӑштах сивӗрехчӗ. «Ватӑ, таҫта шӑнса вилчӗ пуль», — калаҫкаларӗҫ ялта.
-3.7 °C