Элӗкри ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗ «Асамлӑ тӗрӗ тӗнчи — 2014» конкурс ирттересси пирки пӗлтерет. Унта ҫӗнтернисем республика шайӗнчи ҫавӑн пек конкурсра хутшӑнайӗҫ.
Ӑмӑртӑва йӗркелекенӗ — Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Паха тӗрӗ» ӳнер промыслисен фирми. Конкурса унти «Асамлӑ тӗрӗ» тата Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейсем йӗркелеҫҫӗ.
Кӑҫалхипе пиллӗкмӗш хут иртекен конкурса хутшӑнакансен чӑваш орнаментне тата нӑн пӗлтерӗшне кӑтартмалла. Ӗҫсене тӑватӑ номинаципе йышӑнассине, ачасен тӑрӑшӑвне ҫулне кура икӗ ушкӑна пайласа хаклассине пӗлтереҫҫӗ.
Вулавӑшсем хӑйсен ӗҫӗ-хӗлне ылмаштарса пынине эпир пурте сисетпӗр. Ара, халӗ ҫынсем унчченхиллех алла кӗнеке тытсах ларасшӑн мар. Вуласан та тӗнче тетелне кӗрсе кайса шӗкӗлчеҫҫӗ, е тӗрлӗ планшет тӑрӑх вулаҫҫӗ.
Республикӑн наци вулавӑшӗ, ав, чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхне ӑша хывтарма шут тытнӑ. Кружока Евгения Жачева тӗрӗ ӑсти ертсе пырӗ. Евгения Николаевна тӗрӗ композицине ӑсталама хӑнӑхтарӗ. Алла пуҫласа йӗппе ҫип тытакансене вӑл тӗрлӗ пусма тата ҫип вӑрттӑнлӑхне уҫса парӗ. Кружок хӑш кун ӗҫлени пирки каланине информацире асӑрхамарӑм та, анчах каҫхи улттӑра пуҫланни пирки пӗлтернӗ.
Чӑвашсем яланах тӗрӗ тӗрлессипе ӑста пулнӑ. Вӗсен алӑ ӗҫӗ чӑннипех те тӗлӗнтернӗ, куҫа илӗртнӗ. Шел пулин те алӑ вӗҫӗн тӗрӗ тӗрлес йӑла паянхи кунсенче пӑрахӑҫланма тытӑнчӗ. Тӗрӗсен пахалӑхӗпе, вӑрттӑнлӑхне пӗлекен ҫыннисем те сахаланчӗҫ.
Шупашкарти Наци вулавӗшӗнче вара тӗрӗ тӗрлес ӑсталӑха чӗртсе тӑратма шут тытнӑ. Ӑна валли ятарлӑ кружок та пуҫарса яма планланӑ. Ушкӑн ертӳҫи пулма Евгения Николаевна Жачевӑна шанса пама шутланӑ. Евгения Николаевна ача пахчинче музыка предмечӗн вӗрентекенӗ, музыка ертӳҫи пулса ӗҫленӗ. 1982 ҫултан вара чӑваш тӗррипе хытах кӑсӑкланса кайнӑ, наци тӗрри ҫинчен тӗпченӗ пӗлевӗпе ыттисене те паллаштарма пуҫланӑ.
Кружокра тӗрӗсен композицине йӗркелеме вӗрентӗҫ, тӗрӗ тӗрлес ӑсталӑха анчах туптама тытӑнакансене пусман тӗрлӗ тӗсӗсем ҫинчен, ҫипсене мӗнле суйласси ҫинчен, халӑх эрешӗ ҫинчен, пӗрремӗш ӗҫ валли мӗнле композици суйласси ҫинчен тата ытти ыйтусем тавра калаҫусем ирттерӗҫ.
Наци вулавӗшӗ тӗрӗ ӑсталӑхне туптама шут тытнисене хӑйӗн патне хаваспах йыхравлать. Пӗрремӗш занятийӗ вара юпа уйӑхӗнче пулать, вӗсене кашни эрнере ирттерме планланӑ.
Раштавӑн 1-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ кил-йыш вулав центрӗнче вырнаҫнӑ «Тӗрӗ тӗнчи» клубра ӑсталӑх занятийӗ пулать. Ӑна ҫӗвӗсемпе тата эрешсемпе пӗлсе те вырӑнлӑ усӑ курассине халалланӑ. Чӑваш тӗрринче йӑлана кӗнӗ эрешлӗхне, ӗҫ мелӗсемпе епле усӑ курнине тӗпчесе пӗлни питӗ кирлӗ. Хальхи тӗрӗ, унӑн мелӗсем, тӗрлӗ тӗслӗ ҫипсемпе усӑ курасси — ҫаксем пурте халӑхӑн ӗмӗрхи ӑсталӑхӗпе тачӑ ҫыхӑнса тӑраҫҫӗ, авалхи тӗрӗн хитрелӗхне палӑртаҫҫӗ. Шӑп ҫак ыйтусене сӳтсе явма палӑртаҫҫӗ те «Тӗрӗ тӗнчи» клуба ҫӳрекен пулас маҫтӑрсем. Кашниех ҫак заняти валли ятарлӑ ӗҫ туса хатӗрлеме палӑртнӑ, хатӗр ӗҫсене клуба ҫӳрекенсем ертӳҫипе, Надежда Кузнецовӑпа, пӗрле сӳтсе яваҫҫӗ. Вӗсем чӑваш тӗррин тӗшшине шӗкӗлчесшӗн.
Клубӑн занятийӗ раштавӑн 1-мӗшӗнче 18:00 сехетре пуҫланать. Чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхӗсене пӗлесшӗн ҫунакансене пурне те ҫак адреспа кӗтетпӗр: Шупашкар хули, Октябрӗн 50 ҫуллӑх урамӗ, 3 ҫурт. Троллейбуссем: 2, 5, 6, 9, 16, 19. Маршрутлӑ таксисем: 45, 54, 55, 57. «Россия» хӑна ҫурчӗ» чарӑнура тухмалла.
Илемлӗ чӑваш тӗрри,
Илемлӗ чӑваш тӗрри
Тӗрлеме пӗлсен кӑна.
Халӑх юрринчен
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ кил-йыш вулав центрӗнче ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче чӑваш тӗррин пуянлӑхӗпе кӑсӑкланакансем валли «Тӗрӗ тӗнчи» клуб уҫӑлчӗ. Клуба вулав центрӗн ертӳҫи Татьяна Уразаева уҫрӗ. «Ҫак клубӑн пӗлтерӗшӗ – чӑваш халӑхӗн авалхи пуянлӑхне упраса хӑварасси тата ҫамрӑк ӑрӑва парса хӑварасси» - пуҫларӗ сӑмахне вӑл.
Чӑваш тӗррин историри аталанӑвӗ пирки, хальхи вӑхӑтра мӗн шайра аталанса пыни пирки Валентина Минеева ал-ӗҫ ӑсти каласа пачӗ. Унӑн ҫак кунсенче тӗрлесе пӗтернӗ, 18 ӗмӗрти орнаментсенчен йӗркеленӗ, сӗтел ҫиттийӗ чӑн-чӑн асамлӑх пекех туйӑнчӗ залра ларакансемшӗн. Кунта кашни эрешӗ мӗне те пулсан пӗлтерет. Вӗсенче алӑ ӑстисем халӑх историне, хӑйсен кун-ҫулне ҫырса хӑварнӑ. «Чи варринче – хӗвел, тӑватӑ айккинче уйӑх паллисем», - тӑсрӗ сӑмахне тӗрӗҫӗ. Залра ытларах Калинин районне кӗрекен шкул ачисем тата Шупашкарти механикӑпа техника техникумӗн студенчӗсем пулчӗҫ. Вӗсем Валентина Алексеевнӑна тӑршшӗпех хӑйсене интереслентерекен ыйтусем парса пычӗҫ.
Акан 9-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ вулавӑшра чӑваш тӗррипе кӑсӑкланакансене пӗрлештерекен «Тӗрӗ тӗнчи» клуб уҫӑлать.
Чӑваш тӗрри тӗлӗнмелле хӑй евӗрлӗ. Кашни эрешӗ мӗне те пулин пӗлтерет. Вӗсенче алӑ ӑстисем халӑх историне, хӑйсен кун-ҫулне ҫырса хӑварнӑ. Тӗрӗре хӗрлӗ, хура, симӗс, сарӑ тата кӑвак тӗссемпе усӑ курнӑ. Тӗс килӗшӗвӗ пӗр тикӗс, анчах нумай чухне вӑл ҫутӑ ялтӑркка кӗвве куҫать.
Пирӗн вӑхӑтра та халӑх ӑстаҫисем хушшинче пултаруллӑ тӗрӗҫӗсем нумай. Вӗсем — Валентина Минеева, Евгения Жачева, Татьяна Жаркова т. ыт. те. Хӑйсен ӗҫӗсенче вӗсем авалхи меслетсемпе сахал мар усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах ҫӗнӗлӗх те нумай кӗртеҫҫӗ. Ҫӗнӗ эреш-ӳкерчӗке вӗсем чечексене, ытти тӗрлӗ ӳсен-тӑрана пӑхса тӑваҫҫӗ.
«Тӗрӗ тӗнчи» клубра эпир чӑваш тӗррин кун-ҫулне, культурӑри вырӑнӗпе пӗлтерӗшне, тытӑмне тишкерӗпӗр. Ҫавӑн пекех практика занятийӗсемпе мастер-классем те пулӗҫ. Мастер-классене паллӑ тӗрӗ ӑстисем ирттерӗҫ.
Кам та кам чӑвашӑн асамлӑ тӗррипе интересленет, тӗрлеме вӗренме кӑмӑл тӑвать, ҫавсене пурне те ҫак адреспа кӗтетпӗр: Октябрӗн 50-ҫуллӑх урамӗ, 3 ҫурт.
-0.7 °C