Чӑваш наци вулавӑшӗн православи кӗнекин «Радонеж» центрӗнче Сӗнтӗрвӑрри епархийӗн епископӗ Игнатий (Суранов) чӑвашла тухакан хаҫат-журналсенче ӗҫлекен журналистсемпе ҫавра сӗтел ирттернӗ. Пуҫтарӑннисене вулавӑш директорӗ С.М. Старикова саламланӑ.
Игнатий Владыкӑна пӗлтӗр чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче епископа лартнӑ, ҫакна Мускаври Ҫӑлакан Христос чиркӗвӗнче чысланӑ. Шупашкар тата Чӑваш митрополине ертсе пыракан Варнава митрополит ӑна издательство тата ҫамрӑксемпе ӗҫлекен пайсене ертсе пыма хушнӑ.
— Чӑваш хаҫачӗсемпе журналӗсем православи чиркӗвӗн ӗҫӗ-хӗлне тӑтӑш ҫутатаҫҫӗ, тӗн кӗнекисем те тухсах пыраҫҫӗ, — палӑртнӑ Игнатий Владыка. — Паллах, ҫак ӗҫре йывӑрлӑхсем чылай тӗл пулаҫҫӗ. Журналистсене тата редакторсене тӗн пӗлӗвӗ ҫитменни тата чӑвашла терминсене тӗрӗс куҫарма пӗлменни чӑрмантарать. Ҫак ӗҫре эпир сирӗнпе таччӑнрах ӗҫлесшӗн. Йӑнӑшсем ан кайччӑр, чиркӳ вӗрентӗвне пӑсас марччӗ тесе тимлесшӗн эпир. Ҫитес вӑхӑтра тӑтӑш усӑ куракан терминсен стандартне хатӗрлесе сирӗн пата ҫитересшӗн.
Ҫавра сӗтеле хутшӑннисем чӑвашла Библие тепӗр хут пичетлесе кӑларас, чӑваш орфографии словарӗнче тӗн сӑмахӗсене тата пӗлтерӗшӗсене тӗрӗс ҫырас, Чӑваш наци телерадиокомпанийӗн передачисенче чиркӳ пурнӑҫне тата анлӑрах ҫутатас ыйтусене хускатнӑ.
Иртнӗ эрнекун Чӑваш Енре республикӑри культура ӗҫченӗсене чысланӑ. Ҫак отрасльте тӑрӑшакансене республика Элтеперӗ ячӗпе ЧР Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи Валерий Филимонов саламланӑ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, пирӗн пурнӑҫ никӗсӗ — культура. Вӑл истори астӑвӑмне тата халӑхӑн ӑс-хакӑл хӑватне пӗр ҫӗре пухать. Ӳнер ӗҫченӗсем ҫынсене хайсен пултарулӑхне тата ӑсталӑхне панине те палӑртнӑ спикер.
Хӑйӗн сӑмахӗнче Валерий Филимонов Варнавӑна, Шупашкарӑн тата Чӑваш Енӗн митрополитне, ҫӗршыв ырлӑхӗшӗн ӗҫленӗшӗн тав тунӑ.
Чӑваш Енӗн культура министрӗ Константин Яковлев Варнавӑна ведомствӑн «За достижения в культуре» (чӑв. Культурӑри ҫитӗнӳшӗн) кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑпа хисеп тунӑ. Унпа ҫавӑн пекех СССР халӑх артисткине Вера Кузьминана тата Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫине Валерий Яковлева хавхалантарнӑ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ял вулавӑшӗнче паян Христос ҫуралнине халалласа «Рождество идет, радость нам несет» (чӑв. «Раштав килет, пире савӑнӑҫ парнелет» ятлӑ уяв каҫӗ иртнӗ.
Хутарти чиркӳ ҫумӗнчи вырсарни ушкӑнне ҫӳрекен ачасемпе (ертӳҫи Озякова Л.И.) кунта ӗҫлекен Николаева А.Н., Шангеева А.А. вӗрентекенсем уява тӗплӗн хатӗрленни аван курӑнчӗ. Сӑмахран, Христос ҫурални ҫинчен хӑтлав (презентаци) та ӑсталанӑ.
пухӑннисен чӗринче икӗ пирӗшти ташлани, «Валенки» (чӑв. Ҫӑматӑ) ташӑ, Ҫӗнӗ Ҫула тата хӗле халалланӑ сӑвӑ-юрӑ, Хутарти культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Ӗмӗт» фольклор ушкӑнӗ «Сурхури» йӑли-йӗркипе паллаштарни асра юлчӗҫ.
Шупашкарта Кӑшарни праҫникне хатӗрленме пуҫланӑ. Халӑха вакка чӑмма меллӗ те кӑмӑллӑ пултӑр тесе нумай ӗҫ тума палӑртнӑ. Ҫавна май мероприятисен планне ҫирӗплетнӗ, Атӑлта вакӑ касма вырӑнсем уйӑрнӑ. Вӗсем арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗн ҫывӑхӗнче пулӗҫ.
Шупашкар хула администрацийӗн ЖКХ, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вакӑсем патне ҫитме ҫул сарӗҫ, йӗри-тавра турникет тытса ҫавӑрӗҫ. Унсӑр пуҫне вакка чӑмакансемшӗн меллӗ пултӑр тесе саксем вырнаҫтарӗҫ, ҫӳп-ҫап пӑрахма урнӑсем, хальхи йышши контейнерсем, биотуалетсем лартӗҫ, хывӑнса тумланмалли пӳлӗмсем, ӑшӑнмалли пунктсем хӑтлӗҫ.
Ҫакна та каласа хӑвармалла, тӑватӑ талӑк, кӑрлач уйӑхӗн 18-мӗшӗнчен пуҫласа 21-мӗшӗччен, вакӑсем патӗнче МЧС, ГИМС, шырав-ҫӑлав службин тата васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн ӗҫченӗсем хурал тӑрӗҫ.
Чӑваш наци культурин «Сӑвар» фончӗ Сурхури уявне кашни ҫулах «Ҫӑлкуҫ» кафере ирттернине, кӑҫал та ку йӑларан пӑрӑнманнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха.
Православи тӗнне ӗненекенсем Сурхури тӗлӗнче чиркӗве каяҫҫӗ. Ҫӗршыв ертӳҫисем те, регионсен пуҫлӑхӗсем те, пуянсемпе чухӑнсем те ҫавӑн чух унта ҫитме тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗ Пукрав-Татиана чиркӗвӗнче ыран, кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ирпе иртекен кӗлле тӳрӗ эфирта кӑтартӗ. Трансляци 8 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Чиркӗве Чӑваш Ен ертӳҫисем те ҫитме пултарӗҫ. Трансляци пирки хыпарланинче ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви хыпарланӑ, анчах тӳре-шараран кам хутшӑнассине шарламан.
Благовещени епархийӗн пупӗ Святослав Шевченко «Метеор-М» уҫлӑхташпа (спутникпа) пулса иртнӗ пӑтӑрмах пирки хӑйӗн шухӑшне пӗлтернӗ. Ҫын тата Турӑ пӗрле ӗҫлесен кӑна техника ӑнӑҫлӑ ӗҫлеме пултарассине каланӑ вӑл. Унччен маларах РПЦ элчи протодиакон Андрей Кураев «Метеор-М» уҫлӑхташа тӗнче уҫлӑхне кӑларайманнинче РПЦ яваплӑхӗ те пурри пирки пӗлтернӗччӗ.
Ҫул-йӗр правилисене пӑссан сӑвапланӑ машинӑпа та пӑтӑрмаха лекме пулать, пушӑ бензобаклӑ машинӑна сӑвапласан вӑл ҫав-ҫавах тапранмӗ, венчетлесен те мӑшӑрсем ҫав-ҫавах уйрӑлма пултараҫҫӗ тенӗ Святослав Шевченко. Ҫапла май ҫын вӑл ҫыннах, кӗлӗ туни тата сӑваплани ҫеҫ ҫителӗксӗр тенӗ пуп. «Этемрен хӑйӗнчен нумай килет, ҫавна май ҫын тата Турӑ пӗрле пулсан кӑна ӗҫсем ӑнӑҫлӑ иртӗҫ», — пӗлтернӗ Благовещени епархийӗн священникӗ.
Сӑмах май, тӗнче уҫлӑхне вӗҫтерсе янӑ ракетӑна сӑвапланӑ пулнӑ, кӑна вырӑнти епископ Лукиан тунӑ пулнӑ. Аса илтеретпӗр, «Союз-2.1б» ракета ӗнер мускав вӑхӑчӗпе 8:41 сехетре тапраннӑ. «Фрегат» хӑвалакан блокра пӑтӑрмах сиксе тухнӑран ун ӑшӗнчи пур 19 уҫлӑхташа ҫухатма тивнӗ. Ҫав шутра — виҫӗ тонна таякан гидрометероеологи спутникӗ «Метеор-М» та.
Шупашкарти Пирогов урамӗнче вырнаҫнӑ «Скоропослушница» Турӑ Амӑшӗн Турӑшӗн чиркӗвӗнче эрех серепинчен хӑтӑлайман ҫынсем валли занятисем йӗркелӗҫ. Вӗсем юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, паян, пуҫланнӑ.
Халӗ ушкӑн пухаҫҫӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ку ушкӑн ҫиччӗмӗш пулӗ. Занятисене никотин серепине ҫакланнӑ ҫынсене те чӗнеҫҫӗ. Ку ҫивӗч ыйту сирӗн чуна та канӑҫсӑрлантарать-и? Занятисене пырӑр.
18 сехет ҫурӑра пуҫланакан заняти 2,5 сехете тӑсӑлӗ. Вӑл храмӑн цоколь хутӗнче иртӗ. Ана Андрей Лапин ертсе пырӗ. Унпа ҫыхӑнмалли телефон: 8-967-475-99-35.
Шупашкар тата Чӑваш Ен Епархийӗ ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев патне ыйтупа тухнӑ. Епархи «Матильда» фильма прокартра илтересшӗн.
Епархи шухашӗпе, ку фильм провокациллӗ тата мӑшкӑлласа кулни. Ыйтӑва хӑй Варнава митрополит алӑ пуснӑ. Ҫыру айӗнче 25 тӗн ҫынни те ҫакӑнпа килӗшнине пӗлтерсе алӑ пуснӑ. Ӑна Михаил Игнатьев, ЧР Культура министерстви тата ЧР Патшалӑх Канашӗ ячӗпе янӑ.
Аса илтерер: Чӑваш Енри православи хастарӗсем «Матильда» фильма кӑтартассине хирӗҫ. Вӗсем Сосновка поселокӗнче тата Хӗрлӗ тӳремре митинг та йӗркеленӗ.
Пӗлмешкӗн: «Матильда» - Алексей Учитель рижессерӑн илемлӗ фильмӗ. Вӑл юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче проката тухмалла. Истори мелодраминче Матильда Кшесинская балеринӑпа патша ывӑлӗ Николай Александрович хушшинчи хутшӑнусем пирки каласа кӑтартнӑ.
2013 ҫулхи кӗркунне Чӗмпӗрте «Наци ялӗ» комплексра чӑваш кил-ҫурчӗн никӗсӗн пӗрремӗш чулне хунӑччӗ. Унтанпа «Наци ялӗ» самай улшӑнчӗ. Чӑвашсен кил-ҫурчӗ уҫӑлчӗ, ӗҫлет. Унта музей комплексӗ, хӑна ҫурчӗ, ресторан пур. Вырӑссен комплексӗ ҫӗкленчӗ.
Иртнӗ вырсарникун, Пукрав уявӗ хыҫҫӑн тепӗр кун, юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Нацисен ялӗнче Архангел Михаил ячӗллӗ храмӑн никӗсӗн пӗрремӗш чулне хучӗҫ. Архангел Михаил йывӑҫ чиркӗвӗн ҫурчӗ унччен Гончаров урамӗнчи 30-мӗш ҫурт вырӑнӗнче ларнӑ. Унпа усӑ курман, мӗншӗн тесен юнашар ҫӗнӗ чиркӳ ҫӗкленӗ. Анастасий Митрополит пилӗпе храма Наци ялне куҫарма палӑртнӑ.
Наци ялӗнче чиркӳ ҫӗклесси пирки Анастасий Митрополит кӑҫалхи чӑвашсен Акатуйӗнче пӗлтернӗччӗ. «Чун тасалӑхӗшӗн кӗлтумалли вырӑн пулмаллах», — тенӗччӗ. Ку сӑваплӑ та пархатарлӑ ӗҫе йӗркелесе те тӗрӗслесе тӑма чӑвашсен наципе культура автономине пилленӗччӗ.
Строительство ӗҫне хӑй ҫине икӗ организаци илчӗ — «УльяновскЦентрГазСтрой» (тӗп директорӗ В. Федоров) тата «Спецстройпроект» (тӗп директорӗ А. Пахомов). Вӗсем «Чӑвашсен кил-ҫурчӗ» тата «Вырӑссен кил-ҫурчӗ» комплекссене ҫӗклекенсем.
Шупашкарти депутатсен хула пухӑвӗнче тӗп хулан ҫӗнӗ мэрне суйланӑ. Малашне ку тивӗҫе Евгений Кадышев пурнӑҫлӗ. Вӑл — И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ӑслӑлӑх ӗҫӗпе вӑй хуракан проректорӗ.
Мэра паян, юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, суйланӑ. Кандидата вӑрттӑн сасӑлав мелӗпе палӑртнӑ. ЧПУ проректорӗшӗн Евгений Кадышевшӑн 30 ҫын сасӑланӑ. Вӑл присяга вуласа должноҫе йышӑннӑ. Варнава митрополит ҫӗнӗ вырӑнта тухӑҫлӑ та чыслӑ ӗҫлеме пехилленӗ, хула пуҫлӑхӗн хӑйӑвне ҫакса янӑ.
Аса илтерер: унччен ку ӗҫ вырӑнне Ирина Клементьева йышӑннӑччӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче хула мэрсӑр юлчӗ. Ирина Клементьева тӗлӗшпе ултӑ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Суд ӑна килтен тухмалла мар хупса хунӑ.
-2.7 °C