Пӑтӑрмах Канаш хулинче утӑн 28-29 кунсем хушшинче ҫурҫӗр иртсен пулса иртнӗ. Ленин проспекчӗнче вырнаҫнӑ пӗр ҫуртӑн хватер хуҫисем хӑйсем патне чӳречерен кӗрекен ҫынна асӑрханӑ пулнӑ, вара васкавлӑн йӗрке хуралҫисем патне шӑнкӑравланӑ.
Полици отделенийӗнче 19 ҫулхи каччӑ хватере мӗн сӑлтавӗпе кӗни ҫинчен каласа панӑ. Хайхи ҫамрӑка хӗренкеленӗ хыҫҫӑн 2 ҫул хушши курман юратнӑ хӗр аса килнӗ. Мӗнле хватерте пурӑнине каччӑ лайӑхах пӗлмен, ҫавӑнпа та вӑл хӑнана чӳречерен кӗрес тенӗ. Анчах та вӑл чӳречесемпе йӑнӑшнӑ, ҫапла майпа полици аллине лекнӗ те.
Ҫӑмӑл шухӑшлӑ «Ромеона» «саккунла мар майпа хваттере кӗни» статьяпа айӑпланӑ. Ҫитес вӑхӑтра ун ӗҫне тавлашуллӑ вак ыйтусене пӑхакан судьяна куҫарса парӗҫ, вӑл вара ку ӗҫпе йышӑну ҫирӗплетӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче тухнӑ инкек ҫинчен эпир маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Аса илтеретпӗр, асӑннӑ кунне каҫ-кӳлем тӗлнелле Атӑлта ултӑ ҫамрӑк ларса килекен моторлӑ кимӗ ӑнсӑртран ҫаврӑнса ӳкнӗ, вара ҫакна пула кашни шыва кӗрсе ӳкнӗ. Пиллӗкӗшӗ ҫӑлӑнма пултарнӑ, 16-ҫулхи хӗр вара путса вилнӗ. Хӗрен виллине вара эрнерен Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Карапаш ялӗ ҫумӗнче ял ҫыннисем асӑрханӑ пулнӑ.
Тухнӑ инкекшӗн явапне вара 27 ҫулхи кимӗ хуҫин тытмалла пулать. Чӑваш Енӗн СКР йӗрлев управленийӗ тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх инкек тухнӑ кунне моторлӑ кимӗн хуҫи ӳсӗр пулнӑ, пӗчӗк карапа ҫӳреме унӑн прави те пулман, унсӑр пуҫне кимӗре 4 ҫын вырӑннӗ (унта тӑваттӑн кӑна ларма пултарнӑ) улттӑн ларса пынӑ, ҫӑлӑнмалли жилетсем те пулман.
Ҫак кунсенче суд Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 27 ҫулхи ҫамрӑка «асӑрханулллӑ пулмасӑр ҫын пурнӑҫне татнӑ» статьяпа «айӑплӑ» тесе йышӑннӑ. Ӑна вара 9 уйӑхлӑх колонийе леҫмелле тунӑ.
Те пурнӑҫ самани улшӑнса пынӑ майӑн хӗрарӑмсем хӑйсен ятне варалама тытӑнчӗҫ. Кашни кун тенӗ пек массӑллӑ информаци хатӗрӗсем пире амӑшсен явапсӑрлӑхӗ ҫинчен пӗлтереҫҫӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта пулса иртнӗ пулӑм вара тепӗр хут хӗрарӑмсем хӑйсен ӑшри амӑш инстинктне ҫухатма тытӑннине ҫирӗплетсе парать.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 30 ҫулхи хӗрарӑма «асӑрхануллӑ пулмасӑр хӑйӗн икӗ уйӑхри ачине вӗлернӗ» статьяпа айӑплаҫҫӗ. Паяна вӑл суд йышӑнӑвне кӗтет.
Йӗрлев тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх ҫамрӑк амӑш пепкене ҫуратнӑ хыҫҫӑн та хаяр шӗвӗксене ӗҫес йӑлана пӑрахӑҫламан. Чӑваш Ен йӗрлев комитетӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх пӗр кунхине хайхи хӗрарӑм «хӗренкеленнӗ» хыҫҫӑн хӑйӗн пепкене кӑкӑр пама шутланӑ, хӑй вара ачине ҫитернӗ чухнех ҫывӑрса кайнӑ пулнӑ. Унтан хӑй сисмесӗрех ачи ҫине хӑпарса выртнӑ пулать, лешӗ сывлайми пулса ларнӑ. Ҫапла вара пӗчӗк тӗпренчӗкӗн пурнӑҫӗ татӑлнӑ та.
Суд-хими экспертизи пӗтӗмлетӗвӗ инкек пулнӑ вӑхӑтра хӗрарӑм ӳсӗр пулнине ҫирӗплетсе панӑ. Амӑш айӑпне пула вилнӗ икӗ уйӑхри хӗрачан юнӗнче те этил спиртне асӑрханӑ пулнӑ.
Тӳррипе вӑл кӑна мар-ха...
Шупашкар блогерӗ Этнер Егоров Ехрем купса урамӗнчи ҫуран ҫул ҫинче кӳренмелле ӳкерчӗк асӑрхани пирки хыпарлать «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат. Ҫуран ҫӳремелли ҫав урама халӑхра «Шупашкар Арбачӗ» тесе каланине те илме пулать.
Асӑннӑ урамра вырнаҫнӑ сӑра ӗҫмелли сӑна сӑнарлакан ӳкерчӗкре урӑ мар икӗ ҫын сӗтел хушшинчи ларать иккен. Урине сӑпата сырнӑскерсен сӗтелӗ ҫинче сӑра кружкисем-мӗн. Пуҫӗсене минретнӗ арҫынсен хыҫӗнче сӑра сутакан заведенирен ӳсӗр арҫынна алӑкран кӑларса янине сӑнраланӑ-мӗн. Ӳкерчӗк ҫине хӗрлӗ сас паллипе «Шупашкартан салам!» тесе ҫырса хунӑ иккен.
Ун пеккине курсан паллӑ блогер хытах тӗлӗннӗ. Ӳкерчӗке пӗр-пӗр хупахра шалта ҫакса хунӑ пулсан аплах тӗлӗнмессине палӑртнӑ вӑл. Анчах тӗп урамра ҫавӑн ӳкерчӗк ҫакӑнса тӑнине вӑл кӳренсе йышӑннӑ. «Ӑна илччӗр тесе хула администрацине ыранах ҫыру яратӑп», — тесе ҫырнӑ-мӗн Этнер хӑйӗн блогӗнче.
Паянхи кунсенче этем хӑйӗн пурнӑҫне урапасӑр курмасть тесен те йӑнӑш пулмӗ. Кашни кун ҫул-йӗрсем тӑрӑх пин-пин водитель хӑйсен тӑватӑ ураллӑ тимӗр лашшисемпе ҫул тӑрӑх вӗҫтереҫҫӗ. Анчах та этем хӑй аллипе ӑсталанӑ техника яланах усӑ кӑна кӳрсе тӑмасть, хӑш чухне инкек патне те илсе ҫитерет.
Ҫак кунсенче республикӑра полици ӗҫченӗсем 41 ҫулхи арҫын мӗнле майпа пурнӑҫран уйрӑлнине тӗпчеҫҫӗ. Республикӑри СУ СКР ертӳҫин аслӑ пулӑшуҫи Олег Дмитриев пӗлтернӗ тӑрӑх хайхи арҫын шыва урапапа пӗрлӗх путнӑ пулнӑ имӗш. Инкекӗ вара ӗнер, ҫурлан 14-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кӑмпал ял ҫывӑхӗнче тухнӑ.
Йӗрлев тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, икӗ арҫын — иккӗмӗш сыпӑкри тӑвансем — пӗвӗ хӗрне машинпа ларса килнӗ. Руль умӗнче 40 ҫулхи Шупашкар ҫынни пулнӑ. Вӑл урапана шыв хӗрринче — ҫыранран 5 метрта — лартса хӑварнӑ. Ҫыранӗ чӑнкӑ пулнӑ имӗш, ҫӳллӗшӗ икӗ метр майлӑ пулнӑ.
«Шупашкарта пурӑнакан шӑллӗ пӗвӗре ишнӗ вӑхӑтра Кӑмпал ял ҫынни руль умне ларса урапана тапратса янӑ. Тимӗр лаша вара хыҫалалла кайма тытӑннӑ, ҫапла майпа сакӑлтаран шыва чӑмнӑ та. Урапа хуҫи ҫакна курсан тӑванне шывран кӑларма васканӑ, анчах та ҫыран хӗрнӗ туртса кӑларнӑ ҫӗреллӗ арҫын сывламан ӗнтӗ», — пӗлтерет Дмитриев.
Темшӗн этеме хӑй тунӑ чарусӑр, тискер ӗҫӗсемшӗн чӗрчунпа танлаштараҫҫӗ. Ку вара тӗрӗсех-ши? Этем ӑс-тӑнлӑ пулсан та хӑш чухне хаярлӑхӗпе, хӗрхенӳсӗрлӗ пулнипе чӗрчунтан ирттерет. Этеме пӗр енчен тыткалӑшне кура икӗ ушкӑна пайлама май пур: пӗрисем — хута яраҫҫӗ, ӑсталаҫҫӗ, теприсем вара ют ҫын тунӑ пурлӑха аркатаҫҫӗ. Ҫакӑн йышши, «алӑ кӗҫтет» чирпе аптӑракансем республика тӗп хулинче сахал мар курма пулать.
Иртнӗ эрнере хула кӳлмекӗнче 5 светильника аркатнӑ, урамри 1 ҫутӑ юпана хуҫнӑ имӗш. Чарусӑр ӗҫӗ тӑвакансене хальлӗхе тӗпчесе пӗлмен-ха. Администраци пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх паянхи кун ку ӗҫ-пуҫпа администрацилле тӗпчев иртет.
Раҫҫей Федерацийӗн пуҫиле кодексӗпе киллешӳллӗн вондализм ӗҫ-пуҫшӑн явап 14 ҫултан пуҫланать.
— Кун йышши пуҫтахланушӑн ашкӑнчӑка 50–100 МРОТ (250–500 пин тенкӗ) администраци штрафӗ е 6 уйӑхлӑ юсав ӗҫӗсем е тата 3 уйӑхлӑ администрациллӗ арест кӗтет, — пӗлтерет Инесса Иванова юрист.
Светильниксемпе ҫӳтӑ юпине каҫхи вӑхӑтра аркатнӑ. Шупашкар администрацийӗ хула пурлӑхне ватнӑ ашкӑнчӑксем пирки мӗн те пулин пӗлекен ҫынсене йӗрке хуралҫисене е хулари диспетчер службине «074» номерпа пӗлтерме ыйтаҫҫӗ.
«Туй кӑлтӑксӑр иртмест», — каларӑш паянхи пурнӑҫра та хӑйӗн чӑнлӑхне ҫухатман. Савӑнӑҫлӑ пулӑмра та ятлаҫса е тытӑҫса илмеллӗх сӑлтавӗ яланах тупӑнать. Ав, Шупашкарта пулса иртнӗ инкек ҫакна тепӗр хут ҫирӗплетнӗ.
Иртнӗ кану кунӗсенче республика тӗп хулинче мӑшӑрланакан икӗ чун туй савӑнӑҫлӑ иртессе шаннӑ ӗнтӗ, анчах та шанни кӑлӑха пулнӑ. Юрӗ, йӗркипех каласа парар.
Туй вӑл тепӗр майлӑ хӗвешӳ: пур те таҫта васкаҫҫӗ, тӗл паллисӗр енчен енне чупкалаҫҫӗ, темрен юласран хӑраҫҫӗ. Васкакан вара вакка сикет. Кӑна ӗнтӗ ваттисем ахальтен мар каланӑ. Хайхи туйра вара качча тухакан хӗрӗн тантӑшӗ ватӑсем каланине чухласах кайман пулмалла. Пулас мӑшӑрсем ларса пыракан урапана хуса ҫитес тесе вӑл ҫул урлӑ каҫакан ҫуран утакансене те асӑрхаман, ҫапса кайнӑ.
«НТВ» хыпарланӑ тӑрӑх вӑйлӑ ҫапӑннине пула арҫынпа хӗрарӑм темиҫе метр малалла вӗҫсе кайнӑ. Иккӗшӗ те вара хӑйсем тӗллен ура ҫине тӑма пултарайман, вӗсене пӗрремӗш медицина пулӑшӑвне туй хӑнисем кӳнӗ. Ҫав вӑхӑтра иртсе пыракан васкавлӑ пулӑшу урапи вара икӗ шӗремете пульница леҫнӗ.
Инкекре шар курнӑ хӗрарӑмпа арҫын самай сусӑрланнӑ.
Ҫурлан 9-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн шалти ӗҫсен министрӗн ҫумӗ Андрей Тимофеев Шупашкарта ҫул-йӗр ҫинчи инкеке лекнӗ. «Toyota Camry» машинӑна тытса пыраканскер ун чух вӑл ӗҫе кайма тухнӑ пулнӑ иккен, Калинин тата Гагарин урамсен пӗрлештерекен ункӑра тепӗр йӗр ҫине кӗме хӑтланса «Лада Калина» машинӑна пырса лекнӗ. Инкекре ҫынсем аманман-ха. Машинӑсем кӑна кӑштах чӗрмеленнӗ.
Министр ҫумӗ правилӑна пӑсни пирки административлӑ протокол ҫырнӑ-мӗн. Министра 100 тенкӗлӗх штрафлама йышӑнни пирки хыпарлать «Ирӗклӗ сӑмах» сайт РИА Новости пӗлтернине тӗпе хурса.
Тен пурнӑҫ тискерленсе пыннипе ҫамрӑк ӑру хӑйне хаяр тыткалама тытӑнчӗ. Вӗрентсе каланине юратмаҫҫӗ, ӳпкеленишӗн патак ҫитерессипе хӑратаҫҫӗ, ашшӗ-амӑшӗсене хирӗҫ калаҫаҫҫӗ е тата тискерлӗрех ӗҫсем тӑваҫҫӗ. Ку сӑмахсен чӑнлӑхне Вӑрнар районӗнче пулса иртекен ӗҫ-пуҫ тепӗр хут ҫирӗплетрӗ.
Ҫак кунсенче йӗрлев органӗ асӑннӑ районти Вӑрманкас ялӗнче пурӑнакан 18 ҫулхи яша хирӗҫ пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫӗн тӗпчевне вӗҫленнӗ. Каччӑна вара «вӗлерни» статьяпа айӑпланӑ пулнӑ.
Следстви тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, 2012 ҫулхи юпан 15-мӗшӗнче каҫ-кӳлӗмре хайхи ҫамрӑк хӑйӗн 42 ҫулхи ашшӗпе вӑрҫса кайнӑ. Ывӑлӗ вара ҫак кунчен маларах ҫул инкекне лекнӗ. Шырлӑхсене татса парас тесе яш анкартинче ларакан кивӗ бензовоза водителе парса янӑ. Ҫак пулӑм ӗнтӗ ятлаҫмали сӑлтавӗ пулнӑ та.
Тен шуйттан хӗтертсе тӑннипе, тен ашшӗн сивӗ сӑмахӗсем чуна пырса тивнипе 18 ҫулхи каччӑ электричествӑ пралукне алла ҫавӑрса тытнӑ та мунча пӑлтӑрӗнче выртакан ашшӗне пӑвса вӗлернӗ.
Шупашкарпа Лапсар ял тӑрӑхӗн чиккинче, Вӑрманкас ялӗ ҫывӑхӗнче юпа ларать. Шупашкарпа Кӳкеҫ хушшинчи ҫулпа ҫӳрекенсем ӑна курнӑ курнах ӗнтӗ.
Фёдор Мадуров ӳнерҫӗ пуҫарӑвӗпе йӗркеленӗ Чӑвашсен йӑлари инемлӗхӗн вырӑнти «Турӑ» тӗн пӗрлешӗвӗ сӑваплӑ ӗҫ тӑвать ӗнтӗ — пирӗн мӑн асаттесем тытса пынӑ, пирӗн асаттесем упраса хӑварнӑ халӑх тӗнӗн пурнӑҫне тӑсать. Анчах ҫак пӗчӗк пӗрчӗ евӗр япала та православи тӗнӗшӗн пӳрнене кӗнӗ шӑрпӑк пекех — патшалӑх толерантность пирки кунӗн ҫӗрӗн калаҫать пулин вӗсем пирӗн халӑхӑн авалхи тӗнне йышӑнасшӑн мар. Вӑрманкас патӗнчи юпапа ҫыхӑннӑ пур пӑтӑрмах та, Фёдор Мадуров шухӑшӗпе православӗ пупӗсем хистенипе пулса иртет: малтан ку юпана пуртӑпа такканӑ (хӗрарӑм алли пулни тӳрех паллӑ), кайран лартнӑ йӑмрасене тӳнтернӗ, ҫӑлкуҫа питӗрсе хунӑ. Хальтерех вара, кӑна хӑвсамӑр та асӑрханӑ пуль, ҫывӑхра карта тытса ҫавӑрнӑ. Ку та кӑна мар, юпана кӑларса перес тесе чавма та пуҫланӑ, анчах те хурахӑн вӑйӗ ҫитмен, те такам хӑратнӑ — ӗҫне туса ҫитереймен.
Фёдор Мадуров каласа панӑ тӑрӑх ҫак ӗҫ-пуҫсем пирки ӑҫта кӑна ҫырман пулӗ — пӗр тӳре-шара та хутта кӗресшӗн пулман.
+19.3 °C