Тутар Республикин Пӗкӗлме районӗнчи Наратлӑ ятлӑ чӑваш ялӗнче тата Элмет районӗнчи тӗне кӗмен чӑвашсен ялӗнче концерт иртнӗ.
Пӗкӗлме хулинчен унта «Мерчен» тата «Туйралинка» ушкӑнсем килсе ҫитнӗ. «Патраклӑ ялӗнче «Ҫеҫпӗл» ушкӑнӗпе ансамбль манӑн «Тӑван ял» юрра юрласа савӑнтарчӗ», — пӗлтернӗ Францири чӑвашсен ассоциацийӗн ертӳҫин ҫумӗ, Францирен хӑнана килнӗ чӑваш хӗрӗ Галина Таймасова.
Чӑваш Енӗ Наци вулавӑшӗнче «Асамлӑ тӗрӗ» чӑваш тӗррин куравӗ ӗҫлеме пуҫланӑ.
Вӑл клуб 10 ҫул ӗнтӗ ӗҫлет. Библиотекӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав ҫулсенче 200 ытла ҫынна тӗрлеме вӗрентсе кӑларнӑ.
Клуба Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫӗрпӳ районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралнӑ Евгения Жачева хутшӑннипе пуҫарса янӑ. Клуба вӑл 5 ҫул ертсе пынӑ.
Халӗ клуба Надежда Кузнецова ӑста ертсе пырать. Заняти кӗҫнерникунсерен иртӗ.
Шӑматкун, юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Муркаш муниципаллӑ округӗнчи Кашмашри культура ҫуртӗнче «Хӗрарӑм, сан умӑнта таятӑп пуҫӑма» республика конкурсӗн финалӗ иртнӗ.
Ун пек конкурс кӑҫалхипе пиллӗкмӗш хут иртет.
Финала 8 муниципаллӑ округри хӗрарӑмсем тухнӑ. Вӗсем — Ҫӗрпӳ, Канаш, Шупашкар, Муркаш, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Йӗпреҫ тӑрӑхӗсенчен.
Конкурса хутшӑннисем хӑйсен пултарулӑхне тӗрлӗ енӗпе кӑтартнӑ. Муркаш тӑрӑхӗнчи Галина Голубева (вӑл Москакассинчи культура ҫурчӗн заведующийӗ) чӑваш апатне хатӗрлемелли конкурсра хуран кукли тата ҫӳхӳ пӗҫернӗ.
Конкурса хутшӑннӑ кашни хӗрарӑмах тӗрлӗ номинацире чысланӑ.
Пӗрремӗш каналпа каллех чӑвашсене кӑтартнӑ. Хальхинче — ентешӗмӗрсем пӗтӗм халӑх хушшинчи «Раҫҫей» курав-форума епле хатӗрленни ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Асӑннӑ форум чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Халӑхсен пӗрлӗхӗн кунӗнче, Мускаври ВДНХра уҫӑлӗ. Унта ҫӗршыври мӗнпур 89 субъект хутшӑнӗ.
Чӑваш Енре хатӗрленӗ «Раҫҫейӗн тӗрленӗ карттии» мероприятин визит карточки пулассине пӗлтереҫҫӗ. Унӑн цифра копине асӑннӑ ҫурта кӗнӗ ҫӗре вырнаҫтарса хурӗҫ.
Куравра чӑваш йӑли-йӗркиллӗ туйпа паллаштарӗҫ. Пулас мӑшӑрсем, Максим тата Анастасия, туя ҫине тӑрсах хатӗрленеҫҫӗ.
Етӗрне муниципаллӑ округӗнче «Семейные традиции — основа крепкой семьи» (чӑв. Ҫемье йӑли-йӗрки — ҫирӗп ҫемье никӗсӗ) фестиваль иртнӗ. Ӑна XlX ӗмӗрти чӑваш хресченӗн хуҫалӑхӗн музейӗнче йӗркеленӗ.
Унта ҫамрӑк ҫемьесем хутшӑннӑ. Вӗсем валли тӗрлӗ ӑсталӑх лаҫҫисем ӗҫленӗ. Музейри ӑсталӑх класӗсем урлӑ ҫемьери йӑла-йӗркене тытса пыма, ҫитӗнекен ӑрӑва унпа паллаштарма тӗллев лартнӑ.
Программӑра виҫӗ ӑсталӑх лаҫҫи ӗҫленӗ: «Хуран кукли», «Уяв», «Чуччу».
Фестивале пухӑннисем чӑвашла тумланнӑ. Ӑсталӑх лаҫҫисене вырӑнти «Ачак ен» фольклор ансамблӗ чӑваш юррисемпе пуянлатнӑ.
Торчӗ чӑвашла мар-ха. Ӑна чӑвашла илемлетнӗ.
Юлашки вӑхӑтра ҫынсем хӑйсен халӑхӗн йӑли-йӗркипе кӑсӑкланма пуҫлани сисӗнет. Пирӗн республикӑра та ҫавӑн пекех.
Ҫамрӑксем, сӑмахран, чӑвашла тумланса тата чӑваш йӑли-йӗркине пӑхӑнса туй ирттереҫҫӗ. Шупашкарта кофе ӗҫнӗ чухне чӑвашлӑха аса илтерекен вырӑн та пур.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан пӗр хӗр торт пӗҫерме ӑста. Нумаях пулмасть вӑл ҫав пылак апата чӑвашла хитрелетнӗ. Ылтӑн алӑллӑ хӗр Наталья Кустина ятлӑ.
Чӑваш Енри Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗ «Играем в куклы» (чӑв. Пуканелле вылятпӑр) наци пуканисен республика шайӗнчи конкурсене ирттерет. Унта 10-18 ҫулсенчи ачасене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ.
Кун пек конкурса унта пуҫласа ирттереҫҫӗ. Наци тумне тӑхӑнтартнӑ пуканесем халӑхсен хӑйне евӗр культурипе паллашма май парӗҫ. Этнокультура проектне виҫӗ номинаципе ирттерӗҫ: «Наци тумӗллӗ автор пукани», «Хальхи вӑхӑтри наци тумӗллӗ пукане», «Йӑлана кӗнӗ наци тумӗллӗ пукане».
Заявкӑсене юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 11 сехетре чыслӗҫ.
Угандӑри Хабиб Нсиконнене ятлӑ 43 ҫулти бизнесмен тӳрех ҫичӗ хӗрарӑма качча илнӗ (вӗсенчен иккӗшӗ пӗр-пӗрин йӑмӑкӗсем пулаҫҫӗ). Ҫав вӑхӑтрах, The Jerusalem Post ҫырнӑ тӑрӑх, арҫын ҫакӑнпа лӑпланасшӑн мар.
Мероприятие хатӗрленесси Нсиконнене савнийӗсем фургон ҫине ларса пурте пӗрле илем салонне кайнинчен пуҫланнӑ, хӑнисем вара 40 машинӑпа тата 30 мотоциклпа — мӑшӑрлану церемонине иртекен вырӑна ҫитнӗ.
Йӑла-йӗркене ирттернӗ хыҫҫӑн (унта икӗ Аиша, Рашида, Фатума, Шанифа, Мариам, Зайна тата Хабиб пӗр-пӗрин юратӑвне шанчӑклӑ упрасси пирки тупа тунӑ) мӑшӑр бода-бода ҫинче (Хӗвелтухӑҫ Африкӑри икӗ кустӑрмаллӑ велосипед е мотоцикл таксийӗ) савӑнӑҫлӑ шествие кайнӑ.
Нсиконнене нумай арӑмлӑх йӑли-йӗркине пӑхӑнакан ҫемьере ҫуралнӑ. Каччӑ каланӑ тӑрӑх, унӑн аслашшӗн ултӑ арӑм пулнӑ, ашшӗн — тӑваттӑ. Арҫын кашни арӑмне чунтан юратнине каласа панӑ, ҫапах та малашне вӗсен ҫемйинче тата темиҫе хӗрарӑм хушӑнма пултарнине палӑртнӑ.
Тата мӗн паллӑ
Угандӑра темиҫе арӑмпа пурӑнма чару ҫук, ҫавна пула чылай ҫемьере ытларах чухне нумай ача ӳсет. Угандӑри 2014 ҫулхи халӑх ҫыравӗпе килӗшӳллӗн, 18 ҫул тултарнӑ тата аслӑрах хӗрарӑмсен 8,3 яхӑн проценчӗ е мӑшӑрланнӑ е полигамлӑ хутшӑнусенче тӑраҫҫӗ.
Шупашкар хулинче нумаях пулмасть пӗрлешнӗ мӑшӑрсенчен пӗри чӑвашла тумланса ҫемье ҫавӑрнӑ.
«Наци тумӗ – пирӗн асатте-асаннемӗрсен ламран лама куҫса пынӑ пуянлӑхӗсенчен пӗри», — ҫапла калаҫҫӗ Матвей тата Арина Лебедевсем.
Вӗсем авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарти Калинин районӗнчи ЗАГСра пӗрлешнӗ. Унта вӗсем чӑвашла тумланса пынӑ.
«Эпир хамӑр халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркине, унӑ ӑс0хакӑл пуянлӑхне асра тытса тата сума суса пурӑнасшӑн. Мӑшӑрӑмӑн тӗрлесе капӑрлатнӑ кӗпи утнӑ чухне илемлӗ сасӑ кӑларать», — мӑнаҫланса палӑртнӑ ҫамрӑк упӑшка.
Йӗпреҫ районӗнче «Мелодия древних народов» (чӑв. Авалхи халӑхсен кӗвви-ҫемми) фольклор фестивалӗ иртнӗ.
Унта хутшӑнакансем Йӗпреҫри уҫӑ вырӑнти этнографи музейӗнче пуҫтарӑннӑ. Вӗсем пысӑк вӑйӑ катне тӑрса тухнӑ, «Ҫивӗтсене ҫивӗтлесси» ятлӑ чӑваш халӑх вӑййине вылянӑ.
«Фестиваль хаваслӑ иртрӗ. Вӑл ӑшӑлӑхпа, тӑван тӑрӑхпа культурӑна юратни сисӗнсе тӑчӗ», — тесе палӑртнӑ район администрацийӗнче.
+9.3 °C