Шупашкарти «Язык для успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи) ют чӗлхесен шкулӗнче нумаях пулмасть ача-пӑча клубӗ ӗҫлесе кайнӑ. Кун пирки «Контактра» ушкӑнра «Икӗ чӗлхеллӗ ачасем/Двуязычные дети» страницӑра пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче хыпарланӑ.
Унта ҫырни тӑрӑх хакласан, клуб хӑйӗн ӗҫне пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пуҫланӑ. Вӑл уйӑхӑн кашни иккӗмӗш шӑматкунӗнче уҫӑ. Унта ҫитес текенсен Благовещенски микрорайонӗнчи Смирнов урамӗнчи 7-мӗш ҫуртри «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхесен шкулне ҫитмелле.
«Унта эпир, ашшӗ-амӑшӗ, хамӑрӑн ачасемпе чӑвашла калаҫса вӑйӑ вылятпӑр, мультфильм пӑхатпӑр, конструктор купалатпӑр, ӳкеретпӗр. Тӗп тӗллев — ачасем валли хулара чӑваш чӗлхи хутлӑхне йӗркелесси», — тесе ҫырнӑ хыпарта.
Пӗрремӗш заняти вӑхӑтӗнче ачасем Пинеслун (Татьяна Николаеван) чӑвашла пӗр юррине вӗреннӗ.
Ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче вӗренӳ министрӗн ҫумне Светлана Петровӑна ӗҫрен кӑларӗҫ. Ун хыҫҫӑн ҫак ӑшӑ пукан чылай вӑхӑт хушши пушӑ пулчӗ. Паян вара Иван Моторин алӑ пусса вӑл вырӑна
Фёдорова Алевтина Николаевнӑна лартнӑ.
Алевтина Николаевна 1974 ҫулхи ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш Республикин Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн ҫумӗ пуличчен вӑл Шупашкар хулинчи 47-мӗш вӑтам шкулӑн директорӗ пулса ӗҫленӗ, истори тата общество пӗлӗвне вӗрентнӗ. Шкул сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх министрӑн ҫӗнӗ ҫумӗн тӑватӑ аслӑ пӗлӳ дипломӗ. 1996 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх университетӗнче истори тата географи факультечӗсенчен вӗренсе тухнӑ. 1998 ҫулта унтах юрист дипломне алла илнӗ. 2012 ҫулта Михаил Шолохов ячӗллӗ Мускав патшалӑх гуманитари университетӗнче «Государственное и муниципальное управление» (чӑв. Патшалӑх тата муниципалитет тытӑмлӑхӗ) специальноҫлӑ пулса тӑнӑ. Унӑн пӗтӗм ӗҫ-хӗлӗ 47-мӗш шкулта иртнӗ. Вӑл унта 1995 ҫулта истори вӗрентекенӗ пулса килнӗ. 2004 ҫулта ӑна директор ҫумне лартнӑ, 2010 ҫулта — директор пуканне йышӑннӑ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Мускаври автомобильпе ҫул-йӗрӗн патшалӑх техника университечӗн Атӑлҫи филиалӗнче «Ҫул-йӗр ыйтӑвӗсем тата ҫул-йӗре аталантармалли мелсем» ятпа ачасен ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ.
Шупашкарти 19-мӗш шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Роза Мазикова пӗлтернӗ тӑрӑх, аслӑ шкул йӗркеленӗ мероприятие Шупашкарти вӗренӳ заведенийӗсенче пӗлӳ пухакансем йышлӑн хутшӑннӑ. 19-мӗш шкултисем те унта хастарлӑхпа палӑрнӑ. 7-мӗш класри Софья Желобанова, 6-мӗшӗнчи Анастасия Воронинӑпа Дарья Захарова та хӑйсен ӗҫӗсемпе паллаштарнӑ, вӗсем хӑйсен номинацийӗсенче ҫӗнтернӗ.
Чӑваш халӑх сайчӗн чӑвашла тата вырӑсла версийӗсенче ҫул-йӗр ыйтӑвне епле ҫутатнине тишкернӗ 9-мӗш класра вӗренекен Анна Петрова конференцире иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Чӑваш Енри Ашшӗпе амӑшӗн ҫулталӑкне тата Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, Чӑваш Республикин вӗренӳ институчӗ, «Хыпар» хаҫат редакцийӗ, Чӑваш наци радиовӗ, Чӑваш наци телекуравӗ, Тӑван радио, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ тата И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ – 2017» акци ирттересси ҫинчен пӗлтереҫҫӗ.
ЧР Вӗренӳ министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, вӑл 2017 ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче чӑвашсем пурӑнакан тӗрлӗ вырӑнти ял-хулара иртмелле. Диктант 13 сехетре пуҫланать. Акцин тӗп тӗллевӗ — чӑваш чӗлхин пӗлтерӗшне, сум-хисепне ӳстересси.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ кӑҫалхи диктант тексчӗн конкурсне ирттересси ҫинчен пӗлтерет. Чӑвашлӑх анинче ятарласа вӑй хуракансем яваплӑха туйса хутшӑнма пултараҫҫӗ. Кашниех хамӑр халӑхӑн пултаруллӑ вӑйне кӑтартма тивӗҫ.
Иртнӗ ҫулсенчи диктант тексчӗсене Ҫеҫпӗл Мишши, Нестер Янкас, Фатых Карим ячӗллӗ премисен лауреачӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер, ЧР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш патшалӑх премийӗн лауреачӗ Марина Карягина тележурналист хатӗрленӗччӗ, чӑвашсен паллӑ прозаикӗ Леонид Маяксем ҫырни («Асран кайми кун») тата А.
Официаллӑ статистикӑна ӗненес тӗк, Чӑваш Енри вӗрентекенсемпе воспитательсем ӗҫ укҫи самай илеҫҫӗ. Анчах чӑннипе вара вӗсен шалӑвӗ Раҫҫейре чи пӗчӗккисенчен пӗри-мӗн. Халӑх фрончӗн эксперчӗсем ҫапла пӗтӗмлетнӗ.
Росстат пӗлтернӗ тӑрӑх, 2016 ҫулхи кӑрлач-раштав уйӑхӗсенче вӗтентекенсем вӑтамран 20,8 пин тенкӗ шалу илнӗ. Халӑх фрончӗн эксперчӗсем ирттернӗ ыйтӑм вара урӑхла ҫирӗплетет: паян вӗсем вӑтамран 15,6 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Раҫҫейри вӗрентекенсем мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнине тишкернӗ танлаштарӑмра ку кӑтарту пиллӗкмӗш йӗркене йышӑнать. Ингушетире, Дагестанра, Мари Элте тата пӗчӗкрех шалу тӳлеҫҫӗ-мӗн.
Чӑваш Енри воспитательсен те ҫакнашкалах лару-тӑру. Росстат вӗсем уйӑхне 17,5 пин тенкӗ илеҫҫӗ тесе хыпарлать. ОТР информаци службин эксперчӗсем вара урӑхла пӗтӗмлетнӗ: ку специалистсем вӑтамран 9,2 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Ҫапла майпа Чӑваш Ен 10 пинкӗрен сахалрах шалу илекен воспитательсен йышне кӗнӗ.
ВТБ банк правленийӗн президенчӗ Андрей Костин Чӑваш Енре шкулсем тума пулӑшасшӑн. Хальлӗхе ку — ӗмӗтре. Банкирпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер, пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, тӗл пулнӑ. Енсем республика тата банк аталанӑвӗ пирки тӗплӗн сӳтсе явнине ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтерет.
Паянхи куна республикӑра шкулсем хута ярас ӗҫ актуаллӑ. Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ачасен 7 проценчӗ иккӗмӗш сменӑпа вӗренет. Андрей Костин банк строительство ӗҫне патшалӑхпа пӗрле хутшӑнас ыйтӑва пӑхса тухма хирӗҫ маррине пӗлтернӗ. «Социаллӑ инфратытӑмра эпир сахал ӗҫленӗ. Шӑпах та пирӗншӗн шкулсем ҫӗклесе лартасси паха опыт вырӑнне пулса юлӗ», — тесе хыпарланӑ Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче.
Чӑваш Енре Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне хатӗрленеҫҫӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Нумаях пулмасть ЧР вӗренӳ министрӗ Иван Исаев канашлу ирттернӗ. Унта ППЭ ыйтӑвне пӑхса тухнӑ. Канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал 9-мӗш класран вӗренсе тухакан 11,4 пин ҫамрӑк пӗтӗмлетӳ аттестацийӗ витӗр тухӗ. 11-мӗш класран вара 5,2 пин яш-хӗр вӗренсе тухать. Вӗсен ППЭ тытма тивӗ.
Кӑҫал студентсене нимеҫӗ (волонтер) пулма сӗнеҫҫӗ. Вӗсем ППЭре общество сӑнавҫисем пулӗҫ. Пулас волонтерсене норматив докуменчӗсем, сӑнавҫӑсен прависемпе тивӗҫӗсем пирки каласа кӑтартӗҫ. Вӗсем зачет парсан ҫеҫ аккредитаци илӗҫ.
Ӗнер эп «Хастарлӑх ҫӑлкуҫӗ» видеосӑвӑсен ӑмӑртӑвне ярса панӑ пур ӗҫе те хакласа тухрӑм. Ҫак хаклав чылай шухӑш ҫуратрӗ. Петӗр Хусанкай каланӑ сӑмах чӑна тухӗ-ши? Эпир, чӑвашсем, чӑн та пулатпӑр-ши? Е хальхи «пур»-па пирӗн кун-ҫул вӗҫленӗ?
Ӗҫсене хакланӑ май мӗн сӑнама тӳр килчӗ-ха? Тӗрӗссипе каласан 90% хӑйсен ӗҫне ячӗшӗн кӑна тунӑ. Ачи сӑвӑ каланӑ чухне такӑннӑ — темех мар пулас, ҫапла та каять... Мӗнле пур, ҫавӑн пек ярса панӑ. Тепӗр хут ӳкерме ӳркеннӗ. Пирӗн ҫак ӑмӑрту тем тесен те-ҫке, пӑхмасӑр лайӑх калакансен конкурсӗ мар. Шӑп та лӑп видео техникипе усӑ курса сӑвва чи лайӑх каланине ҫырса илмелли. Ӳкер эс ӑна пӗр виҫӗ-тӑватӑ хут та кайран суйласа чи лайӑххине ярса пар. Кулленхи пурнӑҫра та ҫак ҫынсем ман шутпа ячӗшӗн кӑна пурӑнаҫҫӗ, ҫавӑнпа та эпир вырӑссем пек те тутарсем пек те аталанаймастпӑр. «Ячӗшӗн» пурӑнатпӑр...
Пӗр япалана эп ниепле те ӑнланма пултараймастӑп. Хӑш-пӗр ӗҫре видео ҫырнӑ вӑхӑтра вӗрентекенсен сассисем те ҫырӑнса юлнӑ. Леш, хайхи «Начали» текеннисем. Калас пулать — чӑвашла ирттерекен конкурссене 99% чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем хутшӑнаҫҫӗ.
Чӑваш наци вулавӑшӗ акӑлчан чӗлхи вӗрентме пуҫлать. Учрежденин тӗнчери халӑхсен чӗлхиллӗ литература пайӗ ют чӗлхе вӗренес текенсене пӗр уйӑхлӑх курса йыхравлать.
Курс тӗллевӗ — калаҫма хӑнӑхасси. Ансат шухӑшпа туйӑма пӗр-пӗрин патне ҫитерме те унта ҫӳренӗ хыҫҫӑн вӗрентесшӗн. Кӗске текстсене вуласа вӗсене ҫӑмӑллӑн ӑшӑ хывассине те курс йӗркелӳҫисем тӗллев шутне кӗртнӗ. Акӑлчан чӗлхине лигнвистика пӗлӗвӗллӗ преподаватель хӑнӑхтарӗ.
Акӑлчан чӗлхине кӗске вӑхӑтра вӗренес текенсен васкамалла: курс пуш уйӑхӗнчен ӗҫе пуҫлӗ. Занятие эрнере пӗр хутчен пӗрер сехет ирттерӗҫ. Курса ҫырӑнас тесен 23-02-17 (хушма номер — 136) телефонпа шӑнкӑравламалла. Ino@publib.cbx.ru электрон адреспа ҫыру ярсан та хапӑл пулӗҫ.
ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре пурӑнакансен вӗренӳ пахалӑхне хаклама сӗнеҫҫӗ. Ҫакна тӑвас тесен тӗнче тетелӗнче ирттерекен ыйтӑма хутшӑнмалла.
Республика ҫыннисем хӑш вӗренӳ организацийӗсене хаклама пултарӗҫ-ха? Списокра шкулсем, шкул умӗнхи вӗренӳ организацийӗсем, хушма пӗлӳ паракан организацисем, професси пӗлӗвӗ паракан вӗренӳ организацийӗсем. Пӗтӗмпе — 168 организаци.
Тӗнче тетелӗнчи ыйтӑма хутшӑнакансен вӗренӳ учрежденийӗн япӑх тата лайӑх енӗсем пирки калама кӑтартмалла. Сасӑлава пӗтӗмлетсен сӗнӳсене пӑхса тухӗҫ.
Тӗнче тетелӗнчи сасӑлава пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хута ярӗҫ. Вӑл утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗччен пырӗ. Унта хутшӑнас тесен каҫӑпа усӑ курмалла.
-3.7 °C