Тӗнче тӑрӑх ҫулҫӳреве велосипедпа тухнӑ Никита Васильев пирки эпир сире пӗлтерсех тӑтӑмӑр. Халь чӑваш ҫулҫӳревҫи пирки тепӗр хыпар ҫитрӗ — ҫул ҫинче вӑл халь пӗччен мар иккен, унпа пӗрле Ҫӗнҫӗпӗр хулинче ҫуралса ӳснӗ Настя Сафонова пырать. Хӗр хӑйӗн ӗҫне пӑрахса (Ҫӗнҫӗпӗр хулинче радиоертӳҫӗ пулса ӗҫленӗ) вӑл Никитӑпа пӗрле Чӑваша ҫитме шут тытнӑ.
Барнаула ҫитнӗ хыҫҫӑн Наҫтука ҫӗнӗ велосипед парнеленӗ, хула ҫыннисем ӑна ҫула хатӗрлесе янӑ. Сӑмах май вӑл ку вӑхӑт тӗлне хӑйӗн пӗрремӗш 100 ҫухрӑмне та хыҫа хӑварнӑ.
«Акӑ Наҫтукӑн пӗрремӗш ҫӗр ҫухрӑм те пулчӗ. Эпӗ чӑн та тӗлӗнтӗм. Унччен нихҫан та йывӑр ҫӗклемпе инҫе ҫула тухман хӗршӗн Настя питӗ лайӑх пырать. Ӑна кӗтме тивменнипе пӗрех, сӑртсем ҫинелле ҫеҫ уншӑн хӑпарма йывӑртарах. Анчах вӑхӑт кӑна тӳрлетӗ. Мӗн калас, эпӗ хам та ывӑннӑскер», — ҫапларах нумай пулмасть пӗлтернӗ Никита хӑйӗн блогӗнче.
Аса илтеретпӗр, Никита хӑйӗн ҫулҫӳревне 2015 ҫул вӗҫӗнче тухнӑ. Вӑтам Азире хӗл каҫнӑ хыҫҫӑн вӑл Инҫет Тухӑҫалла ҫул тытнӑ. Тепӗр хӗле Никита Кӑнтӑр-Тухӑҫ Азире ирттернӗ — Китайра, Вьетнамра, Лаосра, Камбоджӑра, Тибетра, Монголинче пулнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкартан Шупашкара кӗнӗ ҫӗрте авари пулнӑ. Йывӑр тиевлӗ машина велосипедистсен колоннине пырса тӑрӑннӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, велосипедистсенчен виҫҫӗшӗ суранланнӑ. Туристсем Йошкар-Ола енчен Мускав еннелле пынӑ. Вӗсен йышӗнче ачасем пулман.
Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, велосипедистсем ҫул хӗррипе пынӑ. Грузовик водителӗ самантлӑха тимлӗхе ҫухатнӑ имӗш. Туристсем Йошкар-Оларан Ҫӗнӗ Шупашкара килсе кунтан пуйӑспа киле кайма планланнӑ пулнӑ. Халӗ вӗсен пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра мар.
Чӑваш Ен каччи, велоҫулҫӳреве тухнӑ Никита Васильев Китая ҫитнӗ. Халӗ вӑл 9 миллион ҫын пурӑнакан Шеньянг ятлӑ хулара.
Ку хула — Китайри мегаполис. Унти вӑхӑт Мускаврипе 5 сехет уйрӑлса тӑрать. Никита каланӑ тӑрӑх, унта водительсем ҫулпа питӗ асӑрханса ҫӳреҫҫӗ. Китай ҫыннисем туристсене питӗ хисеплеҫҫӗ. Пурте ун ҫине ҫаврӑнса пӑхаҫҫӗ. Ара, Никита ҫутӑ ҫӳҫлӗ-ҫке-ха. Хӑшӗсем унпа селфи ӳкерӗнеҫҫӗ.
Никитӑна Китайри апат килӗшнӗ. Унта вӑл тутлӑ тата йӳнӗ. Никита Пекина та ҫитсе курасшӑн. Унта ҫитмешкӗн — 700 ҫухрӑм. Кун хыҫҫӑн унӑн ҫулӗ Шанхая выртӗ. 50 кунра вӑл Вьетнама ҫитесшӗн.
Велосипедпа тӗнче курса ҫӳрекен Никита Васильев халӗ Бурятие ҫитнӗ. Пӗр ялта чутах унӑн телефонне вӑрламан. Телее, гаджета тупма май килнӗ. Ӑна вӑрлани видеокамера ҫине лекнӗ, ӑна тупма полицейскисем пулӑшнӑ.
Ку утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пулнӑ. Никита лавккана ҫӑкӑр илме кӗнӗ. Телефонне сумкине чикнӗ те велосипед ҫинчех хӑварнӑ. Вӑл лавккара пулнӑ чухне телефона йӑкӑртнӑ. Телефон ҫухалнине сиссенех Никита кун пирки патрульпе пост службин ӗҫченӗсене пӗлтернӗ.
Никита ҫак ӗҫе икӗ ҫамрӑк тума пултарнӑ тесе шухӑшланӑ. Лешсем лавккаран инҫех мар тӑнӑ. Пӗри ҫавӑнтах юлнӑ, лешӗ телефон вӑрлани пирки пӗлмен ахӑртнех. Ӑна полици уйрӑмне илсе ҫитернӗ, тӗпченӗ. Вӑл пулӑшнипе вӑрра та тупнӑ. Вӑл — 13-ри ҫамрӑк. Унӑн ашшӗ-амӑшӗ, тӑванӗсем тӗрмере ларнӑ-мӗн. Хӑй вӑрланине йышӑнман. Анчах ҫакна видеокамера ҫирӗплетнӗ. Телефона вӑл тӗмӗ ӑшне пытарнӑ, 5 симкӑна та кӑларнӑ.
Телефона тупсан полицейскисем Никитӑна апатлантарнӑ, хӑна ҫуртне вырнаҫтарнӑ. Никитӑн ҫулӗ малалла Читана выртӗ. Унтан — Хабаровска, Владивостока. Хӗлле вӑл Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азире пулӗ.
Ҫула велосипедпа тухма юратакан Никита Васильев темиҫе кун каялла Раҫҫей чикки урлӑ каҫнӑ. Халӗ вӑл Алтай крайӗнче.
Никита унччен Вӑтам Азире пулнӑ. Хальлӗхе вӑл Алтай крайӗнчи Рубцовское хулинче чарӑннӑ. Ыранах малалла ҫула тухма палӑртнӑ вӑл.
Никита Раҫҫейри ҫулсем, Казахстанрипе танлаштарсан, япӑхрах пулнине палӑртнӑ. Уйрӑмах — хуласенче.
Ҫӗршывра политика тӗлӗшӗнчен лару-тӑру ҫивӗч пулнине кура чикӗре тӗплӗн тӗрӗсленине каланӑ Никита. Паспортри пичетсене тӗплӗн пӑхнӑ, ҫулҫӳревре мӗн чухлӗ вӑхӑт пулнипе кӑсӑкланнӑ. Чикӗ хуралҫисене Никита ҫулҫӳреве велосипедпа мӗнле парӑнтарни ытларах интереслентернӗ.
Никита Васильев Чӑваш Енрен ҫур ҫул каяллах кайнӑ. Хальлӗхе ҫур ҫула ҫеҫ парӑнтарнӑ вӑл. Ҫулӗ Инҫет Хӗвелтухӑҫне выртӗ. Сивӗтиччен Владивостока ҫитесшӗн. Ӑҫта хӗл каҫассине хальлӗхе палӑртман вӑл.
Аслӑ Ҫӗнтерӳ 71 ҫул тултарнӑ ятпа Шупашкарта велочупу йӗркелӗҫ. Унӑн маршручӗ паллӑ ӗнтӗ.
Велочупу ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче иртӗ. Ҫак кун велосезон официаллӑ мелпе уҫӑлӗ. Велосипедпа ярӑнма кӑмӑллакансем ирхи 10 сехетре Хӗрлӗ лапамра пухӑнӗҫ. Малтанах вӗсене номере палӑртнӑ наклейка парӗҫ.
Мероприяти 11 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӑлӗ. Унтан старт парӗҫ. Маршрут ҫапла пулӗ: Хӗрлӗ лапам — Президент бульварӗ — Мускав кӗперӗ — Мускав проспекчӗ — «Рашча» — Мускав проспекчӗ — Президент бульварӗ — Хӗрлӗ лапам.
Финишра вӗсене культура программи кӗтӗ. Ҫаван пекех парнесем выляттарӗҫ. Вӗсен йышӗнче велосипед та пулӗ.
Чӑваш велоҫӳревҫи Никита Васильев юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче черетлӗ хутчен ҫула тухнӑ. Вӑл инҫе ҫере каяс шухӑшли пирки маларах эпир пӗлтернӗччӗ.
23 ҫулти каччӑ ҫӗршывӑмӑрӑн тӗрлӗ кӗтесӗнче ҫеҫ мар, Азербайджанри, Грузири, Арменири тӗрлӗ хулара пулса курнӑ. Тӗллевӗсем тата пысӑк унӑн: Казахстан ҫеҫен хирӗпе Узбекистана, Таджикистана, Кӑркӑсстана ҫитесшӗн. Унта хӗл каҫнӑ хыҫҫӑн Байкал тӑрӑхне кайса курасшӑн. Ҫӗпӗр урлӑ Владивостока ҫул тытма палӑртнӑ вӑл.
Каччӑ ҫулҫӳреве тухни пӗр уйӑх иртнӗ. Ҫул ӑҫталла выртни ҫинчен яш «Ҫыхӑнура» тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче ҫырсах тӑнине Ирина Кошкина хаҫатҫӑ сӑнаса тӑнине пӗлтерет. Ҫулҫӳревӗн пӗрремӗш каҫне Мари вӑрманӗнче ирттернӗ вӑл.
Ҫула каччӑ чи кирлине ҫеҫ илнӗ: апат пӗҫермелли хуран, ӑшӑ тум, шӑрпӑк, хунар... тата телефон. Унпа усӑ курса тӗнче тетелне сӑн ӳкерчӗксем вырнаҫтарать.
Ҫӗмӗрлесем учрежденисенче ӗҫлекенсемпе вӗренекенсене хӑйне евӗр тупӑшӑва хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Чӑннипе, ку ӑмӑрту мар-ха, вӑл сывлӑха ҫирӗплетме пулӑшать.
Ҫӗмӗрлери ача-пӑча пултарулӑх центрӗ авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Tweed Race велочупу ирттерет. Ӑна ЧР экономика аталанӑвӗн, промышленноҫ тата суту-илӳ министрӗ Владимир Аврелькин ертсе пырӗ.
Велочупӑва кирек кам та хутшӑнма пултарӗ. Кӑмӑл ҫеҫ пултӑр. Унта сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакансене хутшӑнма йыхравлаҫҫӗ. Вӑл хаваслӑ та интереслӗ пуласса шантараҫҫӗ.
Велочупӑва вӑй-хал культурине тата спорта халӑх хушшинче сарас, ҫынсене велосипед спорчӗпе кӑсӑклантарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.
Чупӑва хутшӑнакансем малтан Ача-пӑча пултарулӑх центрӗ умӗнче 14 сехет ҫурӑра пухӑнӗҫ. Старт 15 сехетре пуҫланӑ. Унта хутшӑнакансен 1 ҫухрӑм ярӑнмалла. Пӗр-пӗринпе ӑмӑртмалла мар. Велочупӑвӑн культурине ҫеҫ кӑтартмалла.
Никита Васильева Чӑваш Енре кӑна мар, ытти тӑрӑхра та пӗлсе ҫитрӗҫ пулӗ. Нумаях пулмасть вӑл велосипедпа ҫулҫӳреврен таврӑннӑ. Каччӑ татах ҫула тухасшӑн.
Хальхинче вӑл Вӑтам Азие ҫитесшӗн. Унӑн ҫулӗ Узбекистан, Таджикистан, Казахстан, Кӑркӑсстан, Туркменистан урлӑ выртӗ. Никита нумаях пулмасть Туркменири студенткӑпа паллашнӑ. Вӑл ӑна виза илме пулӑшма шантарнӑ. Ку ӗҫ питӗ кӑткӑс-мӗн.
Аса илтерер: ҫулла пуҫламӑшӗнче Никита Ҫурҫӗр Кавказран таврӑннӑ. Ун чухне вӑл 12,5 пин ҫухрӑма парӑнтарнӑ. Ҫулҫӳреври самантсене вӑл ун чухне халӑх тетелне кӑларса пынӑ. Ӑна Шупашкарта кӳлмекре тӑванӗсем, пӗлӗшӗсем, ытти ҫынсем кӗтсе илнӗ.
Никита Васильев кӗркунне ҫула тухасшӑн.
Ҫурлан 8-мӗшӗнче Шупашкарта педаль пӗрле ҫавӑрӗҫ. «Пирӗнпе пӗрле педаль ҫавӑр!» ят панӑскер каҫхи 8 сехетре пуҫланмалла. Унччен Республика лапамӗнче «Велосипед — вӑл ансат» ятпа парад иртмелле. Унта тӗрлӗ велотранспорта илсе тухма шантараҫҫӗ: ҫав шутра — историлле модельсемпе хальхисем, ту ҫинче ярӑнмаллисемпе спорт велосипечӗсем, ачасен, хӑй тӗллӗн ӑсталанисем.
Велочупӑва хутшӑнакансем Республика лапамӗнче хускалса Ҫеҫпӗл Мишши скверне кайӗҫ, унтан — Вырӑс драма театрне, «Спартак» стадиона, Художество музейӗпе Союзсен ҫурчӗ енне. Маршрут Республика лапамӗнче вӗҫленӗ.
Парад вӑхӑтӗнче спорт федерацийӗ маҫтӑр-классем ирттерӗ, ди-джейсемпе ҫамрӑксен рок-ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартӗҫ. Ҫутӑ тетарӗпе фаер-шоу пуласса та шантараҫҫӗ.
-8.7 °C