Ҫапла пӗтӗмлетме май килет Чӑвашстат сӑнаса пынине ӗненсен. Иртнӗ ҫул пирӗн республикӑра купӑстасӑр пуҫне хуратул кӗрпи те вӑйлӑ хакланнӑ. Ӑна пӗлтӗр унчченхинчен 152 процент хаклӑрахпа туянма тивнӗ, купӑста хакӗ 150 процент хӑпарса кайнӑ. Сисӗмлӗ хакланнӑ ытти апат-ҫимӗҫ хушшинче — сахӑр песукӗ (79%), панулми (52%), шӑл сухан (42%), шӑнтнӑ пулӑ (36%), рис, чӑх какайӗ, помидор (33-шер процент), сысна какайӗ (32%), ҫӑнӑх (26%), вир кӗрпипе кишӗр (25-шер процент), ҫӗрулми (21%), тӗтӗмлетнӗ тата ҫурма тӗтӗмлетнӗ кӑлпасси (19%), сӗт тата хӑйма хакӗ 16 тата 15 процент ӳснӗ, вермишель (16%), ҫӑмартапа макарон (14-шар процент).
Ҫапла вара Чӑваш Енре апат-ҫимӗҫ вӑтамран 10,9 процент хакланнӑ.
«Чебоксарец» хӑяр пирки пуҫласа эпӗ пӗр 5 ҫул каялла илтнӗччӗ. Анчах ун чух ку вӑл шӳт пуль тенӗччӗ те ун ҫинчен манса кайнӑччӗ», — тесе ҫырать Константин Ишутов блогер.
«Чебоксарец» 2007 ҫулта кун ҫути курнӑ. Шухӑшласа кӑларнӑранпа сутлӑха илсе тухиччен тепӗр чух вуншар ҫул та иртет те, «Чебоксареца» халӗ лавккасенче туняма пулать иккен. Маларах асӑннӑ блогер гибрид хуҫи пулса тӑни пирки хыпарлать. Асӑннӑ сорта Селекци ҫитӗнӗвӗсен патшалӑх реестрне кӗртнӗ.
«Гибрид пирки ҫырнине ӗненсен, вӑл хӑярӑн тӗнчери чи лайӑх сорчӗ тейӗн», — тет блогер. Йӳҫек мар, чир-чӗре парӑнмасть, темле те усӑ курма пулать, хӑвӑрт пулса ҫитет, ҫутҫанталӑкӑн кирек епле условине те парӑнмасть, ҫимӗҫӗ нумай тухать имӗш. Ку вӑл гибрид пирки ӑнлантарнине ӗненсен.
«Чебоксареца» ял хуҫалӑх ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Виктор Мотов ертсе пыракан Кироври «Агросемтомс» ӑслӑлӑхпа проивзодство фирми шухӑшласа кӑларнӑ иккен.
Оксфорд университечӗн ӑсчахӗсем улма-ҫырла ҫиме сӗнеҫҫӗ. Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, кунсерен улма-ҫырла ҫини чӗре чирӗсем аталанас, инсульт пулас хӑрушлӑха 40% чакарать.
Ӑсчахсем ирттернӗ сӑнав акӑ мӗн кӑтартнӑ: ҫын куллен мӗн чухлӗ ытларах улма-ҫырла ҫиет, унӑн инсульт аталанас хӑрушлӑх ҫавӑн чухлӗ пӗчӗкрех. Улма-ҫырлапа пачах сӑйланман ҫынсен вара чӗрепе аптӑрас хӑрушлӑх пысӑк-мӗн.
Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, кунсерен 150 грамран сахал мар панулми, банан тата ытти ҫимӗҫе ҫимелле.
Ӑсчахсем тӗрӗслеве Китайри 450 000 ҫынна хутшӑнтарнӑ. Вӗсем пурте сывлӑх тӗлӗшӗнчен ҫирӗп пулнӑ, юн пусӑмӗ пысӑккинчен эмел ӗҫмен. Респондентсене темиҫе ушкӑна уйӑрнӑ. Тӗрӗслев вӗҫленсен улма-ҫырла ҫинӗ ҫынсем хӑйсене тата лайӑхрах туйма пуҫланине паллӑ пулнӑ. Вӗсен чӗре чирӗпе аптӑрас хӑрушлӑх чакнӑ.
Шупашкарти супермаркетсенче борщ пӗҫермелли ҫимӗҫ хакланнине палӑртаҫҫӗ. Ҫав йыша кишӗр, сухан, ҫӗрулми кӗрет. Сахӑр та хакланнӑ. Хуратул вара пачах тепӗр май — йӳнелме тытӑннӑ.
ЧР Экономика министерстви кризис хаксене мӗнле витӗм кӳнине кунсерен сӑнать. Халӗ лавккасенче вӑрӑм черет ҫук-мӗн. Министерство ӗҫченӗсем хаксене тӗплӗн тишкереҫҫӗ. Тӗрӗслемелли списокра — 25 тавар. Вӗсен йышӗнче — сӗт, ҫӗрулми, сахӑр, ҫӑкӑр…
Ҫӑмарта деликатессен йышне кӗнӗ тейӗн. Вӑл икӗ хут патнеллех хакланнӑ. Тӗрӗссипе, долларпа евро ӳсме тытӑнсан чылай апат-ҫимӗҫ ӳснӗ. Тӗслӗхрен, ҫӑкӑр, кӑлпасси, сӗт.
Сахӑр тата хуратул тӗлӗшпе монополипе кӗрешекен служба тӗрӗслев ирттерет. Чӑваш Ен правительстви апат-ҫимӗҫ хакне ӳсме чарасшӑн. Вӗсем ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче ку лару-тӑру япӑхланмасса шантараҫҫӗ те…
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗрӗслеме илнӗ апат-ҫимӗҫӗн 1,4 проценчӗ санитарипе хими тата физикӑпа хими тӗлӗшӗнчен норматив ыйтнине тивӗҫтермен.
Управлени кунашкал продукци нумайланнине палӑртать. Вӗсенче нитрат нумайрах-мӗн. Ҫитменнине, ытларахӑшӗ — Чӑваш Республикинче ҫитӗнтернӗ пахча-ҫимӗҫ.
Тӗрӗсленӗ вӑхӑтра санитари сакунне тата потребительсен правине пӑснӑ 1360 тӗслӗхе палӑртнӑ. Апат-ҫимӗҫ ҫаврӑнӑшӗнче тата ӑна туса кӑларас ӗҫре 1278 постановлени ҫырнӑ, вӗсен тӗлӗшпе 4,5 миллион тенкӗлӗх штраф ҫырса панӑ.
Кунсӑр пуҫне апат-ҫимӗҫ ҫаврӑнӑшӗнчен 3 тонна ытла продукци туртса илнӗ. Ҫав шутра сӗт продукцийӗ — 1 тонна, аш-какай — 236 килограмм, пулӑ — 444 килограмм.
Юлашки вӑхӑтра хуратул кӗрпи хакланни Раҫҫейри пур тӑрӑха та пырса тиврӗ темелле. Паллах, ҫав йышра Чӑваш Ен те.
Ҫитменнине, пирӗн республика хуратул чи хаклӑ сутакан регион йышне кӗнӗ. Раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Шупашкар ҫак ҫимӗҫ чи хаклӑ тӑракан хуласен йышне кӗнӗ.
Республикӑра ҫавӑн пекех сӗт хакланнӑ. РФ Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, уйӑх пуҫланнӑ тӗле хуратул хакӗ 56 процент хӑпарнӑ. Шупашкарта вара — 117%!
Паллах, лавккасенчи хаксем пӗр пек мар. Анчах федераци министерстви вӑтам хака кӑтартать — 67,23 тенкӗ. Кун пирки «Наша версия. Марий Эл, Чувашия» хаҫат ҫырать.
Ҫак хаҫат сӗт хакланни пирки те ҫырать. Чӑваш Енре унӑн хакӗ 38 процент ӳснӗ. Вӗретнӗ сӗт вара ытлах хакланман — 10 процент ҫеҫ хӑпарнӑ.
Ку ыйтӑва ҫӗршыв шайӗнче ҫӗкленӗ. Раҫҫейӗн ял хуҫалӑх министрӗн Николай Федоровӑн шучӗпе ҫӑнӑх хакланнине тытса чарма йывӑр. Малтанласа тырӑ хакне ӳстерессине ҫӑварлӑхлама тӑрӑшмалла имӗш.
Ҫӑкӑр тата кондитер изделийӗсен хакӗ пирки РФ Патшалӑх Думин аграри ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗн ларӑвӗнче хускатнӑ. Ҫӑнӑх хӑвӑрт хакланни аграрии ведомствине пӑшӑрхантарать пулин те хака ӳстерме сӑлтав пуррине ҫӳлтисем йышӑнаҫҫӗ иккен. Ҫулталӑк хушшинче ҫӑнӑх 19 процент хакланмалла, тырӑ хакӗ — 70 процент. «Тырӑ хакӗ ӳснине тытса чарасси — тӗп ыйту», — тенӗ Федоров министр.
РФ Патшалӑх Думин аграри ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗ те ҫӑкӑр хакланни обьективлӑ сӑлтавпа ҫыхӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. Ҫӑкӑр пӗҫерекенсем монополипе кӗрешекенсем тӗрӗслессине пӗлсе тӑрсах пустуйран хак ӳстермӗҫ тесе шухӑшлать-мӗн асӑннӑ комитет ертӳҫин ҫумӗ Надежда Школкина.
Ҫӑкӑр хакӗ 10 процент хӑпарма пултарать теҫҫӗ.
Чӳкӗн 22-26-мӗшӗсенче Люксембургра кулинарсен «Кулинарсен Тӗнче кубокӗ» конкурс иртнӗ. Пирӗн ентешсем Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командин йышӗнче пулнӑ.
Пирӗннисем унта «Нарспи — тӗрӗ тӗрлекен чӑваш пики» торт, «Парне» бальзампа пӗҫернӗ тата «Пушкин чӑваш ялне килни» кукӑльсем пулнӑ. Кӑҫал конкурс тӑваттӑмӗш хут иртнӗ. Унта 86 ҫӗршыври 160 ытла кондитер пухӑннӑ.
Ӗҫсене 100 баллӑ тытӑмпа хакланӑ. Чӑвашсем ҫимӗҫсене чӑваш наци йӑлипе килӗшӳллӗн хатӗрлени паха. Акӑ Ирина Щетининӑн ӗҫе пурне те тӗлӗнтернӗ. Унӑн «Нарспи — тӗрӗ тӗрлекен чӑваш пики» торчӗ «Арт-класс» номинацире ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.
Ирина Антонова тата Тамара Сергеева «Парне» бальзампа кукӑль пӗҫернӗ. Ольга Хлебникова ертсе пынипе хатӗрленӗ «Пушкин чӑваш ялне килни» кукӑле те Дипломпа палӑртнӑ.
Ҫапла майпа Чӑваш Ен командине чӑваш наци кухнине тӗнче шайне кӑларнӑшӑн, аталантарнӑшӑн дипломпа чысланӑ.
Danone компани, сӗтрен хатӗрленӗ тӗрлӗ ҫимӗҫ кӑлараканскер, РФ ял хуҫалӑх министрне Николай Федорова, Чӑваш Республикин экс-Элтеперне, элекшӗн айӑпланӑ. Ҫакна компани сайтӗнче чӳкӗн 29-мӗшӗнче пӗлтернӗ.
Николай Федоров Омскра иртнӗ канашлура каланӑ сӑмахсем кӳрентернӗ-мӗн. Министр Danone тата PepsiCo компанисем кӑларакан ҫимӗҫри сӗт 20 процентран ытла мар тесе пӗлтернӗ. Федоровӑн шухӑшӗпе, шӑпах ҫакна пула вӗсем ыттисен умӗнче конкуренцие выляса илеҫҫӗ.
Danone ӗҫченӗсем питӗ кӳреннӗ. Ҫак сӑмахсен тӗрӗсмарлӑхне ҫирӗплетме ыйтнӑ. Кӑна вӗсем элек сарнипе, компани чысне пӗтернипе тан йышӑннӑ.
Компани вара ҫимӗҫсем чӑн-чӑн сӗтрен пулнине ҫирӗплетет. Сырокра ҫеҫ ӳсентӑран ҫӑвӗ пур-мӗн. Анчах унӑн калӑпӑшӗ те 0,4 процентран ытла мар иккен.
Лавккари улма-ҫырла ытларах чухне — ют ҫӗршывран кӳрсе килни. Вӗсене епле ӳстернӗ, мӗнле пӑхнӑ, вӑл организма сиен кӳмӗ-и — никам та пӗлмест. Шел те, пирӗн патра чылайӑшӗ ӳсмест.
Тӗрӗсрех каласан, ҫынсем ӑна ӳстересшӗн мар. Тӑрӑшсан темӗн те пулать иккен. Ав, Шупашкарта пурӑнакан Надежда Мерченко хӑйӗн килӗнче, пӳлӗмре, гранат ӳстернӗ. Нумаях пулмасть вӑл ҫимӗҫ панӑ.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, тӗмме вӗсем пӗлтӗр Норильскран илсе килнӗ. Кӑҫал ҫуркунне вӑл чечек ҫурнӑ, тепӗр пӗр уйӑхран ҫимӗҫ тӗвӗленме тытӑнна, унтан — тепри, унтан виҫҫӗмӗшӗ.
Килте ӳснӗ гранатӑн диаметрӗ 5 сантиметртан ытла мар-мӗн. Специалистсем палӑртна тӑрӑх, гранат — экзотика ҫимӗҫӗ, ҫавӑнпа ӑна килте ӳстерме йывӑр. Александр Дмитриев ку тӗлӗмелле пулӑм пулнине палӑртать. Ытларах чухне гранат пӳлӗмре ӳсме пултараймасть. Надежда Мерченкӑн вара килӗнче гранат кӑна мар, авокадо тата импӗр ӳсет.
+3.3 °C