Паян Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗпе Зиновий Сергеевпа сывпуллашнӑ. Вӑл 85 ҫула кайнӑ.
Зиновий Михайлович 1935 ҫулхи кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Кӗлӗмкассинче ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче, кайран Ленинградри партин аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ.
Йӗпреҫ районӗнчи ентешлӗх ертӳҫи Антонина Краснова пӗлтернӗ тӑрӑх, Зиновий Сергеев тӗрлӗ ҫулсенче ВЛКСМ райкомӗн пӗрремӗш секретарӗ, Йӗпреҫ ӗҫтӑвкомӗн секретарӗ, КПСС райкомӗн аппаратӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкарти культура, вӗренӳ, физкультурӑпа спортшӑн яваплӑ вырӑнта, Шупашкарти хула комитетӗнче ӗҫленӗ.
Чӑваш студенчӗсем Казахстанри курава хутшӑннӑ. «Art-yurta» пӗтӗм тӗнчери онлайн курав-конкурса Атюбинскри К. Жубанов ячӗллӗ университетӑн 85 ҫулхи юбилейне халалланӑ.
Курава Казахстанри, Туркменистанри, Венгрири тата Раҫҫейри аслӑ шкулсенчи 200 ытла студент хутшӑннӑ. Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн технологипе экономика факультечӗн ҫамрӑксем те куравра палӑрнӑ. II степеньлӗ диплома Мария Семенова тата Дарья Михеева тивӗҫнӗ, конкурса хутшӑнни ҫинчен калакан дипломпа Рената Яруллинӑна хавхалантарнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн художник-постановщикӗ Светлана Иванова-Зверева 60 ҫул тултарнӑ.
Светлана Геннадьевна И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнчен 1985 ҫулта вӗренсе тухнӑ. 1994-2013 ҫулсенче Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче художник-бутафорта тӑрӑшнӑ. 2013 ҫултанпа вӑл Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче художник-постановщик пулса вырнаҫнӑ.
Светлана Геннадьевна сценографисем, тумтирсен эскизӗсене хатӗрлет. Юбиляра ыран, юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, «Туя туй пек тӑвар-и?» спектакль вӑхӑтӗнче саламлӗҫ.
И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ студенчӗсене, хӑшӗ-пӗрне, дистанци мелӗпе вӗренме янӑ. Хӑш-пӗр лексцисем ҫак мелпе иртеҫҫӗ. Университет ректорӗ ятарлӑ хушу кӑларнӑ.
Хушура палӑртнӑ тӑрӑх, 65 ҫултан аслӑраххисен занятисем ирттермелле мар. Вӗсене килте ларма, лекцисене онлайн мелпе ирттерме сӗннӗ. Ҫапла аслӑ шкул дистанци мелӗпе вӗренме хатӗрленет. Хальлӗхе республикӑра кун пирки сӑмах ҫук. Ҫапах пулас тӑк – университет хатӗр.
Чӑнах та, университетра вӗренекенсем пӗлтернӗ тӑрӑх, лекцисем унччен аудиторире иртнӗ пулсан халӗ – онлайн мелпе.
И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн кӑларӑшӗнче Галина Брусова доцентӑн «Мӗтри Кипек хайлавӗсенчи вӑрҫӑ теми» ятлӑ монографийӗ (2020,182 хутъен) пичетленсе тухнӑ. Ӑна мана Галина Федоровна тата вӑл вӗрентекен студенткӑсен пӗр ушкӑнӗ, киле килсех, Учитель кунӗпе саламласа парнелерӗҫ. Ватӑ пулсан та, кӗнекешӗн шкул ача пекех хӗпӗртерӗм. Мӗншӗн? Сӑлтавӗ ансат. Тӗпчев никӗсӗнче - ҫур ӗмӗр каялла Галина Логунова (Брусова) студентка ман патра литературӑпа тӗплӗ диплом ӗҫӗ ҫырнӑччӗ. Вӑл Кипекпе тӗл пулса калаҫрӗ, кайран ҫыру ҫӳретрӗ. Ӗҫе ун чухнех пичете сӗнчӗҫ. Анчах вӑхӑчӗсем урӑхлаччӗ те, пичете лекесси мана хама та ҫӗр пӑтӑрмах урлӑ выртатчӗ.
Унтанпа Галина Федоровна вӑтам шкулта тӑрӑшрӗ, ӑна аслӑ шкула ӗҫе илчӗҫ, хӳтӗленсе педагогика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ пулса тӑчӗ. Чӑваш литературине вӑл ӗмӗр тӑршшӗпех юратма пӑрахман иккен. Ҫавӑнпах Мӗтри Кипек пултарулӑхнее тишкерме чарӑнман, унӑн хайлавӗсене вӗрентмелли меслетсене пуянлатса пынӑ. Тӗпчев кӗнекин иккӗмӗш пайӗ – хушса пани: «М. Кипек пурнӑҫӗпе ӗҫӗ-хӗлӗ тӑрӑх класра тата класс тулашӗнче ирттермелли хушма ӗҫсем».
Паянхи кун хурлӑхлӑ хыпарсемпе пуян. Маларах эпир Петр Ивантаев тата Станислав Отрыванов вилни ҫинчен пӗлтернӗччӗ. Халӗ тата тепӗр хурлӑхлӑ хыпар илтрӗмӗр. Искусствоведени докторӗ тата профессор, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫленӗ Алексей Трофимов йывӑр чирлесе выртнӑ хыҫҫӑн пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Вӑл 1938 ҫулта Тутар Республикинчи Аксу районӗнчи Чӑваш Киреметпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ. 1969 ҫулта Ленинградри И.Е. Репин ячӗллӗ Ӳнер академийӗнчен вӗренсе тухнӑ. Чӑваш АССР наукӑпа тӗпчев институтӗнче тӗрлӗ должноҫре тӑрӑшнӑ. Унта директор пулса та ӗҫленӗ. И.Н. Яковлев ячӗллӗ ЧППУра вӗрентнӗ.
Хушни: Алексей Александрович Трофимовпа сывпулашшас текенсене Республикӑн 1-мӗш больницин ритуал залне авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, тунтикун, 12 сехете пыма сӗнеҫҫӗ. Адресӗ: Мускав проспекчӗ, 9в.
Чӑваш Енри паллӑ педагог, 200 ытла ӗҫ, ҫав шутра — 5 монографин, авторӗ Николай Краснов пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Николай Герасимович педагогика ӑслӑлӑхсен докторӗ, профессор, ӑслӑлӑхпа техника енӗпе Чӑваш Республикин патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Вӑл И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче Иван Яковлев музейне йӗркелекенӗ пулнӑ. Тӑван халӑхӑмӑра ҫырулӑх парнеленӗ ҫыннӑн эткерлӗхне упраса хӑварас тесе вӑл нумай тӑрӑшнӑ.
Николай Краснов 1932 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Куславкка районӗнчи Мартынкасси ялӗнче ҫуралнӑ. 1955 ҫулта Чӑваш патшалӑх пединститутӗнче (хальхи вӑхӑтра — университет) ют чӗлхесен факультетӗнчен, 1963 ҫулта Мускавра ют чӗлхесен педагогика институтӗнчен вӗренсе тухнӑ.
Шупашкарти шкулсенче студентсем ӗҫлеме пуҫлӗҫ. Ҫак ыйтӑва ӗнер И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче иртнӗ «ҫавра сӗтелте» сӳтсе явнӑ.
Аслӑ курссенче вӗренекенсене Шупашкарти шкулсем ӗҫе йышӑнма хирӗҫ мар.
Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫӗршыв Президенчӗ вӗренӳ ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртме йышӑнчӗ. Аслӑ шкулсенче «Вӗренӳ тата педагогика науки» енпе пӗлӳ илекенсем алла диплом иличченех шкулта ӗҫлеме пултараҫҫӗ. Анчах вӗсен виҫӗ ҫул вӗренмелле, сессисене лайӑх паллӑсемпе вӗҫлемелле. Кружоксемпе секцисенче хушма пӗлӳ пама иккӗмӗш курс хыҫҫӑнах йышӑнӗҫ.
Шупашкарти шкулсене студентсене ӗҫе илес ыйтупа педуниверситетпа хулари вӗренӳ уппавленийӗн, шкулсен килӗштерсе ӗҫлемелле.
12 ҫулта гроссмейстер ятне тивӗҫнӗ Сергей Карякин чӑвашла вӗренме пулнӑ.
Иртнӗ эрнере Шупашкарта, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче, Сергей Карякинӑн шахмат шкулӗн филиалӗ уҫӑлнӑ. Унта шахматист хӑй те килсе ҫитнӗ. Александр Белов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, шахмат ӑстине
Владимир Сергиевскин чӑвашла кӗнекине парнеленӗ. Вӑл — чӑвашла. Анчах шахмат чӗлхине куҫарусӑр та ӑнланма пулать. Карякин чӑвашла вӗренме сӑлтав пур тесе каланӑ.
Сӑмах май каласан, Сергей Карякин 1990 ҫулта Симферополь хулинче ҫуралнӑ. Шахмат енӗпе тӗнче вице-чемпионӗ. 12 ҫултах вӑл гроссмейстер пулса тӑнӑ. Унӑн ятне Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине ҫырса хунӑ.
Паян И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ юбилейне паллӑ тӑвать. Асла шкул 90 ҫул тултарнӑ.
Вӑл 19309 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, малтан Чӑваш педагогика университечӗ пулнӑ. Вӑл Чӗмпӗрти чӑваш учителӗсен шкулӗн (чӑваш шкулӗсем татат Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи интеллигенци халӑхӗ валли вӗрентекенсем хатӗрленӗ) преемникӗ пулса тӑнӑ.
Халӗ вӑл – Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ, Иван Яковлев ятне илнӗ. Унта 5 вӗренӳ корпусӗ ӗҫлет, студентсене 10 факультетра вӗрентеҫҫӗ. Аслӑ шкул ректорӗ Владимир Иванов каланӑ тӑрӑх, республикӑри шкулсенче ӗҫлекен вӗрентекенсен 80 проценчӗ ЧППУра ӑс пухнӑ.
-9.7 °C