Нарӑсӑн вӗҫӗнче Чӑваш наци музейӗнче вӑрман олимпиади иртнӗ. Унта 20 ача хутшӑннӑ: Улатӑр, Патӑрьел, Вӑрнар, Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Вӑрмар, Етӗрне, Ҫӗмерле районӗсенчен.
Олимпиада икӗ тапхӑрпа иртнӗ. Унта хутшӑнакансем вӑрман сӑтӑрҫисене уйӑрма вӗреннӗ, кӑмпасене, ӳсентӑрана, чӗрчунсене, пулӑсене палланӑ.
Ачасен ӗҫӗсене жюри хакланӑ. Вӗсен йышӗнче ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин, Чӑваш наци музейӗн, «Эткер» центрӑн, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн ӗҫченӗсем пулнӑ.
Кӑҫал республика олимпиадинче Муркаш районӗнчи Юнкӑ шкулӗнче вӗренекен Инесса Шандимирова ҫӗнтернӗ. Иккӗмӗш вырӑна Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар шкулӗн вӗренекенӗ тата Куславкка районӗнчи Тӗрлемес шкулӗнче ӑс пухакан Татьяна Шустова тивӗҫнӗ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Ҫӗмӗрле районӗнче Хутар шкулӗнчи Наталья Романова тата Муркаш районӗнчи Юнкӑ шкулӗнчи Анастасия Романова пайланӑ.
Сӑнсем (9)
Шкул ачисен хӗллехи каникул пулсан та вӗсем хӑйсем валли ӗҫ тупаҫҫӗ. Ав Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар шкулӗнче каникулта та пултарулӑх кружокӗсем, спорт секцийӗсем, хушма занятисем ӗҫлеҫҫӗ.
11-мӗш класра вӗренекенсем 2-мӗш чӗрӗк пуҫланичченех ППЭне мӗнле предметсемпе тытмаллине палӑртнӑ-мӗн. Ҫапла майпа вӗсем харпӑр расписанипе кун валли хатӗрленеҫҫӗ.
Хутар шкулӗнче чылайӑшӗ обществознанипе физика предмечӗсене суйланӑ-мӗн. Ҫавӑнпа ҫак предметсене вӗрентекенсем ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеҫҫӗ. Каникула та пӑхса тӑмаҫҫӗ — ачасемпе пӗрле хатӗрленеҫҫӗ. Ара, вӗсем яш-хӗр экзамена ӑнӑҫлӑ тытассишӗн тӑрӑшаҫҫӗ-ҫке-ха.
Ҫак уйӑхра «Вӑрман пуххи» республикӑри акцин черетлӗ тапхӑрӗ вӗҫленнӗ. Йӗркелӳҫӗсем каланӑ тӑрӑх, ӑна вӑрманти чӗр тавара пухас, вӑрмана упрас тата чӗртсе тӑратас тӗллевпе ирттернӗ.
Мероприятие йыхравласа шкул лесничествисем тата экологипе биологи пӗрлешӗвӗсем пӗлтерӳсем хатӗрленӗ, ҫӑка вӑррипе йӗкел пуҫтарма чӗннӗ. Пуҫтарнине ачасем вырӑнти вӑрман хуҫалӑхӗсене панӑ.
«Вӑрман пуххи» акции вӑхӑтӗнче пуш уйӑхӗнче ҫӑка вӑррипе 8,2 килограмм, хыр йӗкелӗ 149 килограмм пухнӑ. Ун чухнехи акцие Куславкка, Ҫӗмӗрле тата Етӗрне районӗсенчи ачасем хутшӑннӑ.
Авӑн–юпа уйӑхӗсенче акцие хутшӑннисем юман йӗкелӗ 2299 килограмм пухе, туя вӑрри — 15 килограмм. Хальхинче Куславкка, Ҫӗмӗрле, Етӗрне районӗсенчи ачасемсӗр пуҫне Вӑрнар районӗнчи тата Шупашкарпа Ҫӗмӗрле хулинчисем те пухнӑ.
Акци пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти «Юманлӑх» шкул лесничестви (ертӳҫи — Лидия Краснова) ҫӗнтернӗ.
Хальхи вӑхӑтра йывӑҫ-тӗм лартма ҫанталӑкӗ те лайӑх тӑрать. Кашни ҫыннӑн хӑйӗн пурнӑҫӗнче пӗрер йывӑҫ та пулин лартмаллах тесе шухӑшлакансем алал кӗреҫе тытма ӳркенмеҫҫех.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялӗнчи информаципе культура центрӗнче ӗҫлекенсем йывӑҫ лартма тухнӑ. Хӑйсем кӑна мар-ха. Вырсарни шкулӗнче вӗренекен ачасемпе пӗрле. Хӗрачасемпе арҫын ачасемпе Алексей пачӑшкӑ та ҫуммӑн тӑрса ӗҫленӗ. Аслисем шӑтӑк туса пынӑ, ачасем — лартса тата шӑварса. Пӗтӗмпе 40-е яхӑн хурӑн хунавӗ лартнӑ.
Сӑнсем (18)
Шкул тулашӗнчи ӗҫсене йӗркелесе пыракан республикӑри «Эткер» центрта IX вӑрман олимпиади иртнӗ. Унта 16 районти тата Шупашкарпа Канаш хулисенчи 27 ача хутшӑннӑ. Олимпиадӑра вӗсен теори тата практика тӗлӗшӗнчен кӑтартма тивнӗ. Пӗрремӗш пайӗнче ачасем тест ыйтӑвӗсене хуравланӑ; иккӗмӗшӗнче тӑватӑ секцире ӗҫленӗ: вӑрманти чӗрчунсен экологийӗ, вӑрманти ӳсентӑрансен экологийӗ, шыв биологийӗ, вӑрман ӗҫӗ.
Вӑрман олимпиадинче Куславкка районӗнчи Тӗрлемесри шкулта вӗренекен Мария Христофорова пӗрремӗш вырӑна тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — Елчӗк районӗнчи Лаш-Таяпари шкул ачисем Антон Игнатьевпа Андрей Павлов, виҫҫӗмӗшӗнче — Куславкка районӗнчи Тӗрлемесри Надежда Фадеева, Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти Татьяна Шустова, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьскинчи (Ӗсмелти) Наталья Почемова.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Якуртушкӑнь ялне ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн фольклор ушкӑнӗсем пухӑннӑ. Вӗсем Вӑрнар, Куславкка, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле районӗсенчен пырса ҫитнӗ. Вырӑнти шайри сцена ӑстисен тӗлпулӑвне Культура ҫулталӑкне халалласа йӗркеленӗ.
Куракансене Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти «Ӗмӗт» ушкӑн, Якуртушкӑньти «Шанчӑк», Куславкка районӗнчи «Эткер», Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑхӗнчи «Кунер» тата «Шӳлкеме», Вӑрнар районӗнчи «Шурӑмпуҫ», Ҫӗрпӳ районӗнчи «Ямаш» халӑх фольклор коллективӗсем хӑйсен тӑрӑхӗнчи халӑх юрри-ташшипе савӑнтарнӑ. Сӗнтӗрвӑрринчен пынӑ «Шӳлкеме» вӑл тӑрӑхра салтака епле ӑсатнине туса кӑтартнӑ, йӑла-йӗрке ташшисене лартнӑ.
Сӑнсем (26)
Элӗк районӗнче театр ушкӑнӗсен фестиваль-конкурсӗ вӗҫленнӗ. Ӑна чӑваш музыка театрне йӗркеленӗ Борис Маркова асӑнса ирттернӗ.
Фестивале Вӑрнарти халӑх театрӗ Н. Айзманӑн «Кай, кай Ивана» спектаклӗпе пырса ҫитнӗ, красноармейскисем — В. Синичкинӑн «Салтак амӑшӗпе», Хӗрлӗ Чутай районӗнчи серенкӑсем Н. Пономаревӑн «Эх, пурнӑҫ мыскарапа», Муркаш районӗнчи йӳҫкассисем Н. Сидоровӑн «Кантӑкран шаккарӗ хамӑр ял каччипе», Ҫӗмӗрле районӗнчи хутарсем А. Никитинӑн «Ҫӗнӗ ӗмӗрти хуняҫипе», Етӗрне районӗнчи асламассем У. Круккан «Ӑслӑ арӑмпа» пырса ҫитнӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртма ҫӑмӑл пулман тесе хыпарлаҫҫӗ елӗксем. Ҫапах та жюри пӗрремӗш вырӑна йӳҫкассисене панӑ. Иккӗмӗшӗнче — Красноармейскинчи халӑх театрӗ, виҫҫӗмӗшӗнче — вӑрнарсем.
Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче Хутар ялӗнче Чӑваш халӑх сӑвӑҫи Валери Туркай хӑнара пулчӗ. Пуҫтарӑннӑ ял халӑх умӗнче Туркай хайӗн юлашки вӑхӑтра ҫырнӑ сӑввисемпе паллаштарчӗ, нумайӗшне вуласа пачӗ. Сӑвӑҫ ҫӗршывра пулса иртекен пулӑмсене хӑй евӗрлӗн кӑтартса пани итлекенсене килӗшрӗ, нумайӗшӗ килсене саланма хыпаланмарӗҫ, калаҫӑва хутшӑнчӗҫ. Валери Туркай Хутар вулав ҫуртне хайӗн ҫырӑвӗсен пуххине те парнелерӗ. Ку шутра «Салам, сӑртсен-тусен ҫӗршывӗ!», «Манӑн пил» тата «Шурӑ фарфор чашӑк».
Ҫакӑн евӗр «каҫсем» йышлӑрах пулсан чӑваш чӗлхи аталанас ыйту тапранасса шанас килет.
Ҫӗн Ҫул пуҫланнӑ пуҫланман, ачасем ҫул синче асархануллӑ пулчӗр тесе, тата ҫулҫӳрев саккунӗсене ҫирӗпрех астуччӑр тесе Ҫӗмерле тӑрӑхӗнчи Якуртушкӑнь, Хутар, Юманай ялӗсен шкулӗсенче Ҫӗмӗрле хулипе районӗн йӗрке хуралӗн ӗҫченӗсем тӗлпулусем иртерчӗҫ. Калаҫусем 8-11-мӗш классенче вӗренекен ачасемпе пулса иртрӗ. Ҫулҫӳрев саккунӗсемсӗр пуҫне Пуҫилле тата Граждан Кодекссен хӑш-пӗр пайӗсене пӑхса тухрӗҫ, асӑрхатарчӗҫ, ӑнлантарчӗҫ. Ачасем хушшинче ҫамрӑка интереслӗ ыйтусем паракансем те пулчӗҫ.
Тӗлпулӑва пӗтӗмлетнӗ май ҫак сӑмахсемпе пурте килӗшрӗҫ: халӑх хушшинче пурӑнса ҫынсем пек пурӑнма тӑрӑшмалла, йӗркене пӑхӑнмалла, тӗрӗс ҫулпа утмалла.
Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗнчи Хутар шкулӗнче таврари пӗрремӗш вулавӑшсенчен пӗри ӗҫлет. Ку вулав ҫуртне 1870 султа И.Н. Ульянов уҫнӑ теҫҫӗ. Чи малтанхи кӗнекесен хуплашкисенче Илья Николаевич хӑй аллипе «Хутар шкулне парне» тесе ҫырнӑ. Унтанпа 141 сул иртрӗ ӗнтӗ. Вулавӑшӑн статусӗ те улшӑннӑ. Кунта вуншар пин кӗнекесем сӗр пуҫне компьютер технологийӗсемпе усӑ курса ӗҫлемелли майсем те пайтах. Халӗ вӑл кӗнеке пуххи кӑна мар, кунта районти наукӑпа практикӑ конференцийӗсем час-часах пулса иртеҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (22.12.2024 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, -1 - -3 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Кӑрмӑш гербне йышӑннӑ. | ||
| Вӑта Тимӗрҫен шкулне уҫнӑ. | ||
| Аслут Александр Николаевич, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |