«Чӑваш Ен» ПТРК журналисчӗсем Шупашкарта ҫӗнӗ арт-объект хатӗрленӗ. Ҫакна вӗсем виҫӗ юбилее халалланӑ. Кӑҫал радио хыпарлав компанийӗ — 90 ҫул, телекурав — 55 ҫул, хула каналӗ 20 ҫул тултарать.
Арт-объект телекурав аппаратури мӗнле кӑтартнине хаклама май паракан таблица евӗр. Объекта пурнӑҫланӑ чухне журналистсем тӗрлӗ пӑтӑрмахпа тӗл пулнӑ. Филиал директорӗ Екатерина Канюка каланӑ тӑрӑх, хатӗрленмешкӗн кӑна пӗр уйӑха яхӑн кирлӗ пулнӑ.
Арт-объекта тумашкӑн «Советская Чувашия» хаҫат тата Наци телерадиокомпанийӗ пулӑшнӑ. Акцие вун-вун ҫын хутшӑннӑ. ПТРК кӑҫал тепӗр арт-объект та тума палӑртнӑ. Халӗ студи Шупашкар валли тепӗр парне хатӗрлет. Ӑна кӗҫех кӑтартӗҫ.
«Ирӗклӗх» пӗрлӗх Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерствине ҫӗнӗ ҫыру шӑрҫаланӑ. Хальхинче вӗсен куҫӗ умне «Хыпар» хаҫатра пӗлтерӳсене вырӑсла ҫеҫ вырнаҫтарни лекнӗ. Ку пулӑма вӗсем республикӑра тухса тӑракан ытти чӑвашла хаҫатсенче те асӑрханӑ.
«Ирӗклӗх» хастарӗсем чӑваш чӗлхипе вырӑс чӗлхи пирӗн республикӑра патшалӑх чӗлхисем пулни пирки, вӗсем пӗртан праваллӑ пулнине Конституцире ҫирӗплетнине аса илтернӗ. «Хыпар» хаҫатӑн тӗп тӗллевӗнче те чӑваш чӗлхине упраса аталантарасси пысӑк вырӑнта пулнине пӗлтернӗ.
Чӑвашла тухакан хаҫатсенче пӗлтерӳсене вырӑсла пичетлени «Ирӗклӗх» пӗрлӗх шучӗпе чӑваш чӗлхине хӗсни пулать. Тем тесен те «Хыпара», «Тӑван Ене» тата ытти хаҫатсене чӑвашла пӗлекен вулакансем ҫырӑнса илеҫҫӗ, ҫавна май пӗлтерӳсене чӑвашла вырнаҫтарни вырӑсла ҫеҫ пӗлекенсен прависене нимӗн енчен те пӑсманнине палӑртаҫҫӗ хастарсем.
«Ирӗклӗх» министерствӑна пӑхӑнакан чӑвашла хаҫатсен ертӳҫисем патне ҫак информацие ҫитерме ыйтать, пӗлтерӳсене чӑвашла куҫарса вырнаҫтармалли ӗҫе йӗркелеме сӗнет.
Чӑваш Енре паян «Коммунизм ялавӗ» (халӗ вӑл «Хыпар» ятпа тухса тӑнине нумайӑшӗ пӗлет) хаҫат редакторӗнче ӗҫленӗ Демьян Семеновпа сывпуллашаҫҫӗ.
Демьян Филипповича пӗлнисем асӑннӑ ҫын республика шайӗнче тухса тӑракан ҫак хаҫатӑн чи лайӑх редакторӗсенчен пӗри тесе хаклаҫҫӗ. Демьян Семенов пирки чӑтӑмлӑ, чӑн ӗҫшӗн ҫине тӑракан, интеллигентлӑ, ӑста ертӳҫӗ тата вӗрентекен пулнине палӑртаҫҫӗ.
Демьян Филиппович ҫӗртмен 25-мӗшӗнче куҫне хупнӑ. Вӑл 1938 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Мӑн Явӑшра ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче тата КПСС Тӗп комитечӗн Партин аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ. 1985—1990 ҫулсенче ЧАССР Верховнӑй Совечӗн председателӗ пулма шаннӑ. 1995—2006 ҫулсенче республикӑн Патшалӑх Канашӗн Аппаратӗнче редакципе издательство пайне ертсе пынӑ.
Демьян Филипповичпа паян 14 сехетре «Ритуаллӑ пулӑшу» предприятире сывпуллашӗҫ.
«Чӑваш хӗрарӑмӗн» тусӗсем хушшинче иртнӗ ҫул такмаксен конкурсне ирттернӗ. Авторсен ӗҫӗсене ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Светлана Асамат сӑвӑҫ пахаланӑ.
Пӗрремӗш вырӑна Муркаш районӗнчи Елена Никитина йышӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑнта икӗ автор: Красноармейски районӗнчи Николай Ершовпа Елчӗк районӗнчи Глафира Григорьева. Виҫҫӗмӗш вырӑна 3 такмакҫӑ тивӗҫнӗ: Красноармейски районӗнчи Георгий Тусли, Вӑрнар районӗнчи Анна Пескова тата Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Галина Зотова.
Конкурса хӑйсен хайлавӗсемпе Шупашкар хулинче пурӑнакан Николай Краснов, Вӑрнар районӗнче пурӑнакан Алексей Сувар, Канаш районӗнчи Николай Агаков, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Анатолий Пукаш, Тутарстанра пурӑнакан Александр Акимов тата Комсомольски районӗнчи Мария Козлова та хутшӑннӑ.
Хаҫат редакцийӗ такмак авторӗсене ҫӗртмен 9-мӗшӗнче Пичет ҫуртӗнче чысларӗ. Вулакансемпе тӗл пулма «Хыпар» хаҫат тӗп редакторӗ Михаил Арланов, тӗп редакторӑн пӗрремӗш ҫумӗ Геннадий Максимов, «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫат редакторӗ Маргарита Ильина, редакцире вӑй хуракан журналистсем Елена Атаманова, Татьяна Наумова, Марина Тумаланова тата Светлана Асамат сӑвӑҫ ӑшшӑн кӗтсе илчӗҫ.
Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ӗҫлемесӗрех ӗҫленӗҫи тӑваҫҫӗ. Ку ыйтӑва ятарласа сӳтсе явман пулсан та ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫумӗнчи наци проекчӗсене пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен комисси ларӑвӗнче хускатнӑ.
Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ку отрасльти лару-тӑрӑва тишкернӗ май лайӑххипе пӗрлех начаррине те палӑртнӑ. Канашлура пулнӑ «Хыпар» хаҫат корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Сергей Артамонов министр «ырӑ улшӑнусемпе пӗрлех йывӑрлӑх та чылай. Сӑмахран, ял хуҫалӑх организацийӗсенче вакантлӑ вырӑн нумай. Ертӳҫӗсем ӗҫе илме кадрсем тупаймаҫҫӗ. Ҫакӑн сӑлтавӗ тӗрлӗрен. Диплом илсен пысӑкрах пайӗ пурнӑҫа ялпа ҫыхӑнтармасть. «Мӗншӗн тесен хуҫалӑхсенче ӗҫ укҫи пӗчӗк», — хурав панӑ соцыйтӑм ирттернисене. Хуҫалӑх ертӳҫисен докуменчӗсенче студентсем практикӑра пулмасӑрах «пулнӑ» тесе ҫирӗплетеҫҫӗ», — тесе каланӑ.
Ку хыпар Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева тӗлӗнтернӗ. «Камсем алӑ пусаҫҫӗ? Мӗншӗн суяҫҫӗ? Ку ӗҫе Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн ҫӗнӗ ректорӗн ҫирӗп тӗрӗслесе тӑмалла», — тенӗ вӑл.
Шупашкарта кӑҫал парксене хӑтлӑх кӳме самай укҫа уйӑрма палӑртса хунӑ.
«Лакрей вӑрманӗ» парк та, «Андриян Николаев космонавт ячӗллӗ парк» та унчченхи ҫулсенче хыснаран кӗмӗл курса кайманнине «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтерет.
Кӑҫал парксем самай «кӗмӗллӗ» пулӗҫ. Лакрей вӑрманне 10 миллиона тенкӗ уйӑрнӑ та ӗнтӗ. Унта ҫуллахи кинотеатр ӗҫлеттерсе ярӗҫ. Ӑна тепӗр уйӑхран уҫма палӑртнӑ.
Паркри хунарсене те ылмаштарма шухӑшласа хунӑ май пурӗ 95 штук ҫӗнетнӗ. 1,5 километр тӑршшӗ ҫутӑ линине улӑштарнӑ. Урапасем лартмалли вырӑнсене те пӑхса хӑварӗҫ. Паркӑн тӗп аллейине ҫаврака тӑвӗҫ, асфальт сарӗҫ.
80 ҫӗнӗ сак вырнаҫтарӗҫ.
Паркра ҫӗртмен 20-мӗшӗ тӗлне асфальт сарса пӗтересшӗн. Кун валли кӑна 3,5 миллион тенкӗ тухса кайӗ.
Шупашкарти аэропорт «МАЧ» тулли мар яваплӑ обществӑн аллине куҫнӑ. Обществӑн бенефициарӗ, хрантсус чӗлхинчен куҫарса чӑвашлатсан, харпӑрлӑхҫи, — Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗн Ильяс Калмыковӑн ҫемйи. Ильяс Калмыков «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин умсуйлавне хутшӑнчӗ. Унта вӑл РФ Патшалӑх Думине суйланас шухӑшлӑ кандидатсен шучӗпе тухнӑччӗ.
Шупашкарти аэропортӑн управляющи компанийӗ ылмашнине ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнчех пӗлтернӗ иккен. Ун чухне аэропорт хӑйӗн 70 ҫулхине уявланӑ.
Аэровокзала «Международный аэропорт Чебоксары» (чӑв. Шупашкар пӗтӗм тӗнчери аэропорт) тулли мар яваплӑ общество тытса тӑрӗ. Инвесторӗ — «Аэрофьюэлс» компани (ертӳҫи Руслан Минаев).
Маларах асӑннӑ «МАЧ» учредителӗсем «Аэрофьюэлс Групп» (51%) тата «Аэротехнологии» (49%) обществӑсем иккен. Кун пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат «Контур-Фокус» тытӑм пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать. «Аэротехнологии» обществӑн учредителӗ — «Базис» общество. Юлашкинчен асӑнни Зухра Расыховна Калмыковӑн шутланать. Вӑл вара, маларах асӑннӑ хаҫат илтнӗ тӑрӑх, — Ильяс Калмыковӑн амӑшӗ. «Базис» пуҫлӑхӗ — Алексей Львов.
Зоя Яковлева телережиссер тата И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ, культурологи докторӗ Владимир Васильев Чӑваш автономине туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ «Чӑвашсем» ярӑмри иккӗмӗш фильма ӳкерме Беларуҫ ҫӗршывне кайса килнӗ.
Маларах вӗсем Тӗменти чӑвашсем пирки ӳкернӗччӗ. Сӑмах май каласан, Зоя Яковлевапа Владимир Васильев тата Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков нарӑс уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Раҫҫейри общество телекуравне ҫитнӗччӗ. Унта вӗсем телекомпанин тӗп директорӗн пӗрремӗш ҫумӗпе Александр Пономаревпа тӗл пулнӑччӗ, маларах каланӑ фильма кӑтартнӑччӗ.
1941-1942-мӗш ҫулсенче Беларуҫри Гродно хулинче подпольщиксен чи пӗрремӗш ушкӑнне туса хунӑ, Муркаш районӗнче ҫуралнӑ Николай Волков ҫинчен ӳкерекен ҫӗнӗ фильма «Вилӗмсӗрлӗхе куҫнисем» («Шагнувшие в бессмертие») ят панӑ.
Пачах та чарса лартмӗҫ-ха. Ун пек туни этем правине пӑсни пулать. Чарӑвӗ епле мобильлӗ приложенисем урлӑ шӑрҫалассипе ҫыхӑннӑ.
Раҫҫейӗн Экономика аталанӑвӗн министерстви тӳре-шарана тата ҫар ҫыннисене ют ҫӗршывра шухӑшласа кӑларнӑ приложенисем урлӑ ӗҫлӗ ҫырусем ҫырма чарасшӑн.
«КоммерсантЪ» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, чару Google шырав тытӑмӗн пуштине тата WhatsApp, Viber, Skype, Telegram мессенджерсене (ку сӑмаха чӑвашла куҫарсан смс-ҫырусем хӑвӑрт ямалли программа тенине пӗлтерет) пырса тивет.
Енчен те тӳре-шарапа ҫар ҫыннисем ӗҫпе ҫыхӑнман ҫырусем ярасшӑн пулсан кирек епле ҫыхӑну мелӗпе те усӑ курайӗҫ.
Чару кӳрекен саккуна хальлӗхе йышӑнман-ха — ӑна хальлӗхе ҫине тӑрсах сӳтсе яваҫҫӗ.
Республикӑри паллӑ хаҫатсенчен пӗринче, «Советской Чувашия» ятлинче, тишкерӳҫӗ пулса тӑрӑшакан Маргарита Красотина (Рита Кириллова) Шупашкарти кинофестивале хаклакан журналист-тӳресен йышӗнчен тухнине пӗлтернӗ. Кун пирки вӑл темиҫе кун каялла Фейсбукри хайӗн страницинче ҫырнӑ. Журналистсенчен тӑракан тӳресемпе пӗр шухӑшлӑх ҫуккине вӑл ҫапларах ӑнлантарнӑ: «Фестивалӗн пресса тӳринчен юриех тухрӑм. Мӗншӗн тесен вӑл, юлташсем, пӗтӗмпех профанаци». «Ун пекки халиччен пулманччӗ, — малалла ҫырнӑ вӑл. — Пӗтӗм прессӑшӑн виҫӗ ҫын сасӑлать: Вырӑс радиовӗнчен, 21 каналтан тата вӗсем патне лекнӗ «Хыпартан».
Ҫав ҫынсем мухтамалли пачах ҫук фильмшӑн сасӑланӑ-мӗн. Мӗншӗн тесен вӑл кинокартина — «хамӑрӑн». «Прессӑшӑн намӑслантӑм», — тенӗ Маргарита Красотина.
-1.7 °C