Юрий Плющев кинооператор тата фотохуджник ҫинчен Минск хулинче пурӑнакан Дмитрий Михелев кинорежиссер тата ҫыравҫӑ пӗр вунӑ ҫул каяллах ҫапла каласа панӑччӗ: «Беларусьфильмри» чӑваш юлташлӑхне кӗрет вӑл, сахал мар документлӑ тата илемлӗ фильм ӳкернӗ. Елчӗкре ҫуралнӑ, Шупашкарта ҫитӗннӗ, Николай Никитин чӑваш ҫыравҫин ывӑлӗ...» Анчах ун ҫинчен ҫийӗнчех ҫырса кӑтартасси пулмарӗ: Мускава, Раҫҫей ҫинчен ют ҫӗршыв ҫыннисене каласа паракан студие, чӗнсе илнӗ иккен ӑна, хӑҫан таврӑнассине каласа хӑварман. Вӑхӑт иртсе пырать, анчах куҫа-куҫӑн лараса калаҫма хӑҫан май килӗ? Тав Турра, «Фейсбук» урлӑ кӑштах сӑмахласа илме май килчӗ.
- Кинооператор – питӗ сайра тӗл пулакан професси. Алла кинокамера тытас ӗмӗт епле ҫуралчӗ?
- Шкулта вӗреннӗ чухне эпӗ фотографи енне туртӑннӑ. Ман «Смена-6» фотоаппарат пурччӗ, каярах «Зенит» ҫине куҫрӑм. Шупашкарти пионерсен Керменӗ ҫумӗнчи фотокружока ҫӳреттӗм. Ӑна Михаил Егоров ертсе пыратчӗ. Вӑл ҫав тапхӑрти паллӑ фотожурналистчӗ, ун сӑнӳкерчӗкӗсем хаҫат-журналта тӑтӑшах ҫапӑнса тухатчӗҫ.
Елчӗк районӗнчи Патреккел ялӗнчи ачасен савӑнӑҫӗн чикки ҫук ахӑртнех. Нумаях пулмасть унти ача пахчинчи вылямалли лапама ҫӗнетнӗ.
Патреккелсем вӑйӑ лапамне хӑйсен укҫипе ҫӗнетмен. Вӗсем ҫак ӗҫе федераци гранчӗ пулӑшнипе пурнӑҫланӑ. Вӑйӑ лапамне хальхи йышши хатӗрсем вырнаҫтарнӑ: спорт комплексӗ, хӑйӑр купи, чуччу, каруҫҫель. Район пӗтӗмпе ҫак тӗллевпе 800 пин тенке тивӗҫнӗ. Ку укҫапа Патреккелти ача пахчине кӑна мар ҫӗнетнӗ. Грант пулӑшнипе Елчӗкре те вӑйӑ комплексӗсем «ӳссе» ларнӑ.
Кунпа кӑна ҫырлахасшӑн мар елчӗксем. Ҫывӑх вӑхӑтра «Пилеш» парка ҫӗнетме палӑртнӑ. Ачасем – пирӗн пуласлӑх, йӑлтах вӗсемшӗн тӑрӑшаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн пушара хирӗҫ кӗрешекен тытӑмӗ ҫӗнӗ транспортпа пуянланнӑ. Унта тӗрлӗ ҫулпа ҫӳреме пултаракан 17 автомобиль автоцистерна тата картлашкаллӑ пӗр пушар цистерни килсе ҫитнӗ. Вӗсене туянма 77 миллион та 200 пин тенкӗ тухса кайнӑ.
Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитетӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ транспорта маларах асӑннӑ учрежденин мӗнпур пушар пайне ӑсатӗҫ.
Автопарк ҫӗнӗ машинӑсемпе пуянланни инкек вырӑнне хӑвӑртрах ҫитме май парасса шанаҫҫӗ.
Машинӑсене Йӑлӑмри, Улатӑр районӗнчи Киря поселокӗнчи, Элӗкри, Патӑрьелти, Комсомольскинчи, Красноармейскинчи, Хӗрлӗ Чутайри, Муркашри, Пӑрачкаври, Шӑмӑршӑри, Елчӗкри, Тӑвайри уйрӑмсене парӗҫ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитетӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗн ертӳҫи Вениамин Петров пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республикӑра шыва кӗме ятарлӑ вырӑнсене 45 хатӗрленӗ.
Кун пирки вӑл Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура каланӑ. Шыва кӗмелли вырӑнсене хатӗрлессипе пирӗн республикӑра Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Сӗнтӗрвӑрринче, Муркашра, Шӑмӑршӑра, Етӗрнере, Елчӗкре тивӗҫлӗ хатӗрленӗ.
Сӑмах май, пӗлтӗр шыва путнисенчен 75 проценчӗ ӳсӗр пулнӑ. Пӗлтӗр хӑшӗсем Атӑл урлӑ ишсе каҫма хӑтланса чутах шар курман. Юрать, ҫӑлавҫӑсем вӑхӑтра асӑрхаса вӗсене пулӑшнӑ. Хӗрӗнкӗ пуҫпа шыва кӗме тӑхтамалла. Пӗчӗк ачасемпе те питех сыхӑ тӑмалла, вӗсене куҫран вӗҫертме юрамасть.
Елчӗк районӗнче суд приставӗсем «Юрга» тулли мар яваплӑ общество ӗҫӗ-хӗлне чарса лартнӑ. Предприяти ҫӳп-ҫап пуҫтарать, ӑна тирпейлет.
«Юргара» йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсем пулнӑ, ҫавӑнпа вӑл 60 кун ӗҫлемӗ. Йӗрке пӑснине Роспотребнадзор ӗҫченӗсем асӑрханӑ. Предприятин 4-мӗш класлӑ каяша пуҫтарма санитарипе эпидемиологи пӗтӗмлетӗвӗ тата лицензи пулман.
Предприяти ӗҫченӗсем Елчӗк таврашӗнче 1,5 ҫухрӑмри ҫӳп-ҫапа пуҫтарнӑ. Ҫитменнине, вӗсем ҫак ӗҫе алӑпа, ятарлӑ тумсӑр, хӳтӗлев тум-тирӗсӗр пурнӑҫланӑ. Ӗҫченсен хӑш чухне медтӗрӗслев витӗр тухмалла, анчах вӗсем ҫакна туман. Предприяти территорийӗнче ҫӳп-ҫап купаланса выртнӑ.
«Юрга» ӗҫне суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн чарса лартнӑ.
Андрей Малахов ертсе пыракан «Тӳрӗ эфир» кӑларӑма Чӑваш Енрен тухнӑ журналистка хутшӑннӑ. Вӑл паллӑ актертан Александр Абдуловран ача ҫуратни пирки каласа кӑтартнӑ.
Лариса Штейнман Елчӗкре ҫуралса ӳснӗ. Халӗ вӑл Францире пурӑнать. Хӑй каланӑ тӑрӑх, унӑн пӗр вӑхӑт Александр Абдуловпа юрату пулнӑ. Актер 10 ҫул каялла пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Лариса Штейнман хӑйӗн вӑрттӑнлӑхне халь тин уҫнӑ. Вӑл 12 ҫул каялла унран хӗр ача ҫуратнӑ-мӗн.
Хӗрӗ Мари-Изабель амӑшӗн тӑван тӑрӑхӗнче пурӑнать. Лариса Штейман хӗрне ашшӗ пирки нумаях пулмасть каласа кӑтартнӑ. Александр Абдулова вара тахҫан кун пирки урӑхла пӗлтернӗ: ачине Франци дипломатӗнчен ҫуратнӑ. Вӑрттӑнлӑхне мӗншӗн халь тин уҫнӑ? Журналистка ҫакна ӑнлантарман.
Анчах актерӑн тусӗсем, экспертсем журналисткӑна ӗненмен. Хӑшӗ-пӗри вӑл Абдуловпа туслӑ пулни пирки те иккӗленет. Психологсем те Лариса суйма пултарнине палӑртнӑ.
Юлашкинчен детекторпа тӗрӗсленӗ. Вӑл вара Лариса суйнине палӑртнӑ. Хӗрарӑм лӑпланасшӑн мар: ДНК-тест туса хӗрӗ Абдуловран пулнине ӗнентересшӗн.
Елчӗк районӗнчи ҫавӑн ятлӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ҫын ҫырӑвне вӑхӑтра хуравламаннипе ята кӗнӗ. Кӑлтӑка вырӑнти прокуратура тупса палӑртнӑ.
Тӳре-шара патне шӑрҫалакан ҫырусем темле килӗшмесен те вӗсене 30 кунта хуравламалла. Пуҫлӑхсем ячӗшӗн ҫырса яни те час-часах пулкалать-ха, Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ вара алран кайтӑр тесе те алла ручка илме васкаман курӑнать.
Пуҫлӑх патне Елчӗк ял тӑрӑхӗнче пурӑнакансенчен пӗри хӑй тӗпленнӗ нумай хваттерлӗ ҫурта юсас ыйтупа ҫыру янӑ. Пӗр кун иртнӗ, ик кун, эрне, уйӑх. Капла пулмасть тенӗ курӑнать, надзор органне вӗҫтернӗ.
Хурав кӗтсе ывӑннӑ ҫынна прокуратура майлӑ пулнӑ, васкаман пуҫлӑха административлӑ майпа явап тыттарса 5 пин тенкӗ штраф шаплаттарса та панӑ.
Авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Куславкка районӗнчи Елчӗк ял тӑрӑхӗнчи юрӑ-ташӑ ӑстисем Мария Матвеева патӗнче пулнӑ. Чӑвашла тумланса, купӑс йӑтсах кайнӑ унта вӗсем. Сӑлтавӗ те пулнӑ. Мария Александровна 90 ҫул тултарнӑ.
Мария Матвеева ӗмӗрӗпех тӑван совхозра ӗҫленӗ. Малтан вӑл фермӑра дояркӑра тӑрӑшнӑ, кайран хӑмла пахчинче тар тӑкнӑ. Пур ӗҫре те вӑл тивӗҫе чунтан пурнӑҫланӑ, йывӑр е ҫӑмӑл ӗҫ тесе тиркесе тӑман.
Тӑхӑр вунӑ ҫула ҫитнӗ пулин те кинемей хӑйне аван туять. Вӑр-варлӑхӗ те унӑн чакман, пурнӑҫа та вӑл малтанхиллех юратать.
Мария Матвеевӑна культура ӗҫченӗсем ҫуралнӑ кунпа саламласа нумай-нумай ҫул пурӑнма сывлӑх, вӑй-хал суннӑ, юрӑ-ташӑпа савӑнтарса хӑварнӑ. Хӑйне хисеп тунӑшӑн кинемей вӗсене тав тунӑ.
РФ Следстви комитечӗн Патӑрьелти районсен пӗрлехи следстви пайӗ Елчӗк районӗнчи Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 292-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе службӑри ултавшӑн айӑпласшӑн.
Следстви шухӑшланӑ тӑрӑх, 2016 ҫулхи раштавӑн 19-мӗшӗнче Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ коммерци организацийӗпе Тӳскел ялӗнче нумай ӗҫ тӑвакан культура центрне туса пӗтерме килӗшӳ алӑ пуснӑ. Подряд организацийӗ пуҫлӑхне вӑл ӗҫе 930 пин тенкӗлӗх тунӑ тесе алӑ пусма ыйтнӑ. Тӗрӗссипе 430 пин тенкӗлӗх кӑна пурнӑҫланӑ. Тепӗр икӗ кунтан коммерци организацине ҫав суммӑна куҫарса панӑ. Ҫур миллион тенкӗ ытларах тӳлесе хыснана шар кӑтартнӑ пуҫлӑх ӗҫӗпе халӗ тӗпчевҫӗсем ӗҫлеҫҫӗ.
Сӑмах май, ӗҫе подрядчик кӑҫалхи ҫу уйӑхӗнче ҫеҫ вӗҫленӗ.
Раҫҫейре Экологи ҫулталӑкӗ пулнӑ май Чӑваш Енре унпа ҫыхӑннӑ мероприятисем иртеҫҫӗ. Нумаях пулмасть Елчӗк районӗнче тӳре-шара ҫӑлкуҫ шӑпи пирки калаҫнӑ.
Вӑл Елчӗкре апат-ҫимӗҫ лавкки ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ. Ҫӑлкуҫа тӗрӗсленӗ ҫӗре район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Миллин та хутшӑннӑ. Тӳре-шара япӑххине те, лайӑххине те тупса палӑртнӑ. Елчӗк ял тӑрӑхӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Левая ҫитменлӗхсене кӗске вӑхӑтра пӗтерме шантарнӑ.
Ку ҫӑлкуҫ ҫывӑхӗнче шӑматкунлӑхсем пӗрре кӑна мар иртнине палӑртмалла. Ҫитес вӑхӑтра специалистсем ҫӑлкуҫа сӑрласа илемлетесшӗн. Николай Миллин ҫӑлкуҫа администраци ӗҫченӗсен кӑна мар, ахаль ҫынсене те пӑхса тӑмаллине асӑрхаттарнӑ.
+8.3 °C