Лазерлӑ шоу ирттересси пирӗн пурнӑҫа кӗрсе пырать ӗнтӗ. Ун пек япала пирки илтмен чӑваш та юлман пуль. Ку хутӗнче вара сӑмах тӗнче уҫлӑхӗ пирки пырӗ.
АПШ-ри NASA агентство космоса ҫӗнӗ аппарат вӗҫтерсе ярасшӑн. Уйӑх ҫывӑхӗнче вӑл 100 талӑкран кая мар ӗҫлемелле иккен. Тӗллевӗ те паллӑ — Уйӑх ҫинчи сывлӑша тата пирӗн платенӑн спутникӗнчи ҫӗр ҫийне тӗпчесси. Ҫак ӗҫе вара лазерпа тӑвасшӑн.
LADEE (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer) ят илнӗ аппарата авӑнӑн 6-мӗшӗнче хӑпартса ярасшӑн. Мӗн тӗпчесе пӗлнине те вӑл Ҫӗр ҫине лазер пайӑркипе пӗлтермелле имӗш. Ҫак ӗҫе тума виҫӗ илекен-паракан станци пулӑшмалла. Иккӗшне АПШ-ра ӑсталаса лартнӑ, виҫҫӗмӗшӗ вара Канар архипелагӗнче вырнаҫнӑ, ӑна Европа космос агентсви туса лартнӑ.
LADEE Уйӑх патне 30 кун вӗҫӗ, тата тепӗр ҫавӑн чухлӗ вӑхӑт ҫыхӑнӑва йӗркелеме кирлӗ пулӗ. Лазер пайӑркине ахаль куҫпа курма май пуррипе ҫуккине ИТАР-ТАСС пӗлтермест ҫав...
Чӗлепи ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑпаркӳлӗ ячӗ кӑҫал унта метеорит персе аннӑ хыҫҫӑн тӗнчипех сарӑлчӗ. Ак тепӗр хыпар те ҫитрӗ — ун ячӗпе астероида, е урӑхла каласан, пӗчӗк планетӑна ят панӑ иккен.
Унччен 1994 СМ 13 №37645 ятпа ҫӳренӗ тӗнче уҫлӑхӗнчи ӗскере 1994 ҫулта Бельги ӑсчахӗ Эрик Эльст шыраса тупнӑ иккен.
Марспа Юпитер хушшинче вырнаҫнӑ астероида ҫак ята парас шухӑш бельги ӑсчахӗн Чӑпракӳлӗ хулари конференцине кайса килнӗ хыҫҫӑн ҫуралнӑ имӗш. Вӑл ӑслӑлӑх канашлӑвӗнче шӑп та лӑп персе аннӑ метеорита сӳтсе янӑ та иккен.
Чӑпаркӳлӗ астероид пысӑках мар, диаметрӗ те унӑн 4 ҫухрӑм ҫеҫ. Ҫав таврашра унашкал космос ӗскерӗсене хальхи вӑхӑтра пурӗ 11 пине яхан тупнӑ. Ят парас умӗн вара астероидӑн орбитине палӑртмалла иккен, унсӑрӑн ку хисепе вӗсем тивӗҫеймеҫҫӗ.
Нумай пулмасть «Хаббл» телескоппа асӑрханӑ пирӗн Ҫӗр пекен сенкер планета шывпа мар, кантӑкпа витӗннӗ иккен. Маларах ӑсчахсем унта тинӗссемпе океансем сарӑлса выртнӑ тесе шухӑшланӑ, анчах тӗплӗрех тунӑ тӗпчевсем пачах урӑхла ӳкерчӗк кӑтартнӑ имӗш.
HD189733b номерлӑ планета, иккен, хӑйӗн ҫӑлтӑрӗнчен питӗ ҫывӑхра вӗҫет. Ҫавӑнпа та ун ҫиӗнчи температура 1 пин градус таран ҫитет. Питӗ вӗри пулнӑран планета ҫийӗнчи кремний ирӗлсе кантӑк евӗр пулса ларнӑ.
Унсӑр пуҫне планетӑра вӑйлӑ ҫил вӗрет пулас — унӑн хӑвӑртлӑхӗ пӗр сехет хушшинче 7 пин ҫухрӑма ҫитет. Шӑп та лӑп ҫавна пула планета ҫийӗн ирӗлнӗ кантӑк тумламӗсем вӗҫеҫҫӗ те имӗш. Сенкер тӗс ҫак пулӑмсемпе ҫыхӑнать те иккен.
Хӑй тӗллӗн ӗҫлекен «Вояджер-1» аппарат Хӗвел системинчен тухнӑ. Кун пирки нумай пулмасть тӗнчери чылай МИХ пӗлтерчӗ.
Тӗрӗссипе вара, анлӑрах тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн космос аппарачӗ ҫӗнӗ уҫлӑха тухнине палӑртнӑ. Хӗвел ҫилӗн пусӑмне приборсем палартмаҫҫӗ пулин те ҫӑлтарсем хушшинчи уҫлӑха аппарат тухайман имӗш. Ҫӗнӗрен уҫнӑ уҫлӑх гелиосферӑран иртсен вырнаҫнӑ пулать, хальлӗхе ӑна «магнитлӑ шоссе» ят панӑ.
«Вояджер-1» Ҫӗр чӑмӑрӗнчен чи инҫете вӗҫнӗ ҫын ӑсталанӑ аппарат шутланать. Хальлӗхе вӑл пирӗн планетӑран 121,7 а.е. (1 а.е. Хӗвелпе Ҫӗр чӑмӑрӗ хушшипе тан, е 150 миллион ҫухрӑма яхӑн) инҫӗшре ҫеккунтра 17 ҫухрӑм хӑвӑртлӑхпа ҫул хывать. Космос уҫлӑхне ӑна 1977 ҫулхи авӑнӑн 5-мӗшӗнче вӗҫтерсе янӑ.
Ӗнер, пушӑн 22-мӗшӗнче, Virgin Galactic компани тӗнче уҫлӑхӗн ҫулҫӳревҫисем валли тунӑ SpaceshipTwo карапӑн пӗрремӗш вӗҫев тӗрӗслевне ирттернӗ. Кун пирки AFP хыпар агентстви пӗлтерет.
Вӗҫев тӗлӗслевӗ Калифорни штатри Мохаве пушхирте иртнӗ. WhiteKnightTwo ҫине ҫаклатнӑ SpaceshipTwo карапӑн пӗрремӗш вӗҫевӗ 2 минут ҫеҫ тӑсӑлнӑ, тӗрӗслев ӑнӑҫлӑ иртнӗ тесе палӑртнӑ.
SpaceShipTwo ракетоплана уйрӑм ҫын хатӗрлет, патшалӑх хутшӑнмасть. Карап орбита ҫывӑхӗнчи уҫлӑха (100 пин ҫухрӑм ҫӳллӗшне) ҫитме пултарать. Вӗҫевре карап малтан WhiteKnightTwo самолетпа ирттерӗ — вӑл ӑна 16 пин ҫухрӑм ҫӳллӗшне хӑпартӗ. Малаллахи ҫулне вара SpaceShipTwo хӑйӗн вӑйӗпе вӗҫӗ. Вӗҫев 2 сехет патнелле тӑсӑлӗ. Вӑл хушӑра карапри ҫулҫӳревҫӗсем йывӑрӑшсӑрлӑха туйса илӗҫ.
Карап уҫлӑха пурӗ 6 ҫулҫӳревҫе хӑпартма пултарать. 2010 ҫулхи пуш уйӑхӗ тӗлне тӗнче уҫлӑхне ҫитсе курма 330 ҫын ытла ҫырӑннӑ — вӗсен хушшинче Раҫҫей ҫыннисем те пур. Вӗҫев хакӗ — 200 пин доллар.
-3.7 °C