Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Коминтерн» ял хуҫалӑх производство кооперативӗнче ӗнесем юрӑ-кӗвӗ итлесе сӗт антараҫҫӗ.
Василий Сорокин сӗт залӗн операторӗнче 3 ҫул ӗҫлет. Кашни ир ӗҫе килет те вӑл юрӑ-кӗвӗ ярать. Вӑл тӗнче тетелӗнче ӗнесем юрӑ итлесе сет нумайрах антарни пирки вуласа пӗлнӗ.
Василий ытларах хӑй килӗштерекен юрӑсене ярать: «Кино» ушкӑнӗн юррисене, чӑваш юррисене. Хӑш чухне ӗнесене «Тӑван радио» итлеттерет.
Патӑрьел районӗнчи выльӑх-чӗрлӗх пусакан цехсенчен пӗри ӗҫ йӗркине пӑснӑ. Кӑлтӑка Россельхознадзорӑн управленийӗ «Меркурий» тытӑм пулӑшнипе тупса палӑртнӑ.
Выльӑх-чӗрлӗх пусмалли пункта кӑҫал ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 4 пин ытла мӑйракаллӑ шултра выльӑх тата лаша илсе пынӑ. Выльӑха Тутарстанра, Мӑкшӑ Республикинче, Пушкӑртстанра, Удмурт Республикинче, Пенза тата Киров облаҫӗсенче туяннӑ.
Вӗсенчен 200 ытла тӗслӗхӗнче ветеринарсем выльӑха лейкозпа, бруцеллезпа чирлипе чирлӗ маррине тӗрӗсленӗ хут пулман. Кунсӑр пуҫне Тутарстанран кӳрсе килнӗ 500 ытларах пуҫ мӑйракаллӑ шултра выльӑха антибиотикпа юлашки хутчен хӑҫан сипленине кӑтартман.
Шупашкар районӗнчи Томаккассинче выльӑх-чӗрлӗхӗн урнӑ чирне тупса палӑртнӑ. Ҫавна май ветеринарсем ҫав тӑрӑхра карантин туса хунӑ.
Карантин паянтан, авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен, вӑя кӗнӗ. Вӑл ятарлӑ йышӑну кӑларичченех вӑйра тӑрӗ.
Урнӑ чире Томаккасси ялӗнчи Вӑрман урамӗнчи 29-мӗш ҫуртра асӑрханӑ. Карантин зони тесе асӑннӑ кил ҫывӑхӗнчен 1,5 километр таран инҫӗшне палӑртнӑ.
ЧР патшалӑх ветеринари служби кӳршӗ регионсенче сыснасен Африка мурӗ пуррине тупса палӑртнӑ. Апла ҫак чир пирӗн регионпа юнашарах
Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, сыснасем, хир сыснисем Африка мурӗпе чирленӗ тӗслӗхсене Тутарстанра тата Чӗмпӗр облаҫӗнче тупса палӑртнӑ. Ҫавӑнпа сысна усракан ҫынсене, хуҫалӑхсене йӗркене пӑхӑнма ыйтаҫҫӗ. Ҫак регионсенчен выльӑх тата вӗсен апатне кӳрсе килмелле мар. Хир сысни пурӑнма пултаракан вӑрмансене ҫӳреме тӑхтамалла. Выльӑх тӑрук вилсен е чирлесен ветеринарсене пӗлтермелле. Выльӑх туяннӑ чухне сутаканран ятарлӑ документсем ыйтмалла.
Ҫавӑн пекех ЧР патшалӑх ветеринари служби выльӑха маркировка тума сӗнет.
Ярославль, Чита, Амур облаҫӗсенче, Приморье крайӗнче, Дагестанра, Калмӑк Республикинче вӗтӗ мӑйракаллӑ шултра выльӑх шатра чирӗпе аптӑранине палӑртнӑ. Чӑваш Енре хальлӗхе унашкал тӗслӗх ҫук.
Чир пирӗн пата ҫитмен пулсан та санитарсем ӑна кӗтсе илме хатӗрленеҫҫӗ. Ку енӗпе ятарлӑ вӗренӳ пулнӑ.
Сценари тӑрӑх, Ҫӗрпӳ районӗнче ӑнсӑртран сурӑх вилнӗ. Унӑн сив чир пулнӑ, шатра тапса тухнӑ. Ҫав вырӑна специалистсем дезинфекци тунӑ, сурӑх виллине утилизацие янӑ. Унтан санитарсем пост чиккисене тунӑ, машинӑсене дезинфекциленӗ.
2021 ҫулхи раштав уйӑхӗнче Тӑвай районӗнчи Вӑрманхӗрри ялӗ ҫывӑхӗнче полицейскисем ӗне виллине тупнӑ. Пакунлисем кун пирки Россельхознадзора пӗлтернӗ.
Ҫакӑ палӑрнӑ: вилнӗ ӗне «Дружба» ЯХПКн пулнӑ. Вӑл Вӑрманхӗрринчен инҫех мар вырнаҫнӑ.
Россельхознадзор ял-хуҫалӑх производство кооперативӗн должноҫри ҫынни тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Суд айӑплӑ ҫынна 20 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.
2021 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче Раҫейре ял хуҫалӑх микроҫыавӗ иртрӗ. Халӗ цифрӑсене пӗтӗмлетеҫҫӗ. Регонсемпе илсен, пӗрремӗш кӑтартусем кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче паллӑ пулӗҫ.
2021 ҫулхи раштав уйӑхӗнче хӑш-пӗр пӗтӗмлетӗве тунӑ. Уйрӑм ҫынсен пахчинче абрикос, виноград, айва, алыча, черешня, актиниди, лимонник, фундук, миндаль йывӑҫҫи, грек мӑйӑрӗ тата маньчжур мӑйӑрӗн йывӑҫҫисене ӳстереҫҫӗ.
Кайӑк-кӗшӗке илсен, кӑркка, фазан, путене, мандаринка-кӑвакал, страус, павлин, араукан-чӑхсем (вӗсем кӑвак тӗслӗ ҫӑмарта тӑваҫҫӗ) ӗрчетеҫҫӗ.
Выльӑх-чӗрлӗхрен вӑкӑрсем, ашаксем, хир сыснисем, кӑтра сыснасем, вьетнам усӑк хырӑмлӑ сыснасем, альпаксем пур.
Чӑваш Енри 15 ялта африка чумине пула мӗнпур сыснана вӗлереҫҫӗ. Республика Элтеперӗн йышӑнӑвӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак ӗҫе ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗччен вӗҫлемелле. Сыснасене вӗлерсе, унсӑр пуҫне сысна ашне те ҫунтарса яраҫҫӗ. Карантин зонине Муркаш тата Элӗк районӗсенчи 15 ял лекнӗ. Унта хир сыснисем африка чумипе чирлине тупса палӑртнӑ.
Сысна пӗтермелли ялсен шутне Элӗк районӗнчи Чӑваш Сурӑм ял тӑрӑхӗнчи Мӑн Шӗвӗш; Муркаш районӗнчи Ҫатракасси ял тӑрӑхӗнчи Ҫатракасси, Очӑкасси, Ҫӗньял Хуракасси, Торинкасси, Шупуҫ, Ятман, Ҫӗньял Очӑкасси; Шетмӗпуҫ ял тӑрӑхӗнчи Катӑкуй, Шетмӗпуҫ; Йӳҫкасси ял тӑрӑхӗнчи Тури Панкли, Вӑрманкас, Анатри Панкли, Нӳрет, Хурӑнкасси ялӗсем лекнӗ.
1 килограмм сыснашӑн хыснаран 119 тенкӗ те 82 пус тӳлӗҫ, 1 килограмм сысна ашӗшӗн — 265 тенкӗ те 47 пус, 1 килограмм шӑмӑсӑр сысна ашшӗшӗн — 335 тенкӗ те 88 пус.
Утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствипе «KSITEST» компани мӑйракаллӑ шултра выльӑх-чӗрлӗхӗн геном селекцине аталантарасси ҫинчен калакан килӗшӗве алӑ пуснӑ.
Ӗне-выльӑхӑн пӗрлехи референт базине йӗркелесе пӑрусемпе тынасене генетика тӗлӗшӗнчен тӗпчесе вӗсен геном пахалӑхне пӗчӗкренех палӑртӗҫ.
«Геном селекцийӗ выльӑх ҫут тӗнчене килсенех унӑн ӑратлӑх пахалӑхне палӑртма пулӑшать. Сӑмахран, пӗр-пӗр пӑрӑва ӗрчетме тӑрать-и е ӑна сутсан аван-и — ҫак ыйтӑвӑн хуравне тупма пулать», — уҫӑмлатнӑ «KSITEST» гендиректорӗ Юрий Пеков.
Раҫҫейри темиҫе регионта геном селекцине пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ те ӗнтӗ. Сӑмахран, Удмурт Республикинче.
Ҫӗрпӳ районӗнче ҫынсем уйра пӑру виллисене тупнӑ. Вӗсем тӑпра ӑшӗнче пулнӑ, ҫӗрме пуҫланӑ. Кун пирки «Про Город» хаҫата ҫынсем пӗлтернӗ.
Вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑру виллисене тислӗкпе пӗрле тухса тӑкнӑ. Ҫавна май тавралӑха лайӑх мар шӑршӑ сарӑлать. Пӑру виллисене ачасем хӗллех йӗлтӗрпе ярӑннӑ чухне курнӑ. Халӗ вара урӑх ҫӗрте те выртаҫҫӗ. «Вуннӑран кая мар», - пӗлтернӗ ҫынсем.
Вӗсем прокуратурӑна ҫӑхав ҫырнӑ. Ял тӑрӑхӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав ҫӗрсем фермер хуҫалӑхӗн. Йӗркепе килӗшӳллӗн, выльӑх вилсен кун пирки ветеринари службине пӗлтермелле. Вӗсем анализсем туса выльӑх мӗншӗн вилнине палӑртӗҫ. Вӗсене тӑпра айне тума юрамасть.
+8.3 °C