Сӗнтӗрвӑрринче Мария Александровна патша майрине халалласа кӑҫал бронза палӑк уҫрӗҫ

Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхне Юрий Моисеева хирӗҫ тата тепӗр виҫӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Аса илтеретпӗр, унччен ӑна 2 миллион тенкӗ сӗтев илнӗ чух тытса чарнӑччӗ.

РФ Следстви комитечӗн республикӑри следстви управленийӗн тӗпчевҫисен шучӗпе хайхи пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче хӑйне пӑхӑнакан пӗр ҫын урлӑ вырӑнти усламҫӑран пин доллар укҫа илнӗ иккен. Тупрана Сӗнтӗрвӑрри районӗнче вырнаҫнӑ Романовсен ҫурчӗ 400 ҫул тултарнине уявлама ямалла пулнӑ-мӗн. Укҫана Моисеев ун валли уйӑрман тесе шухӑшлаҫҫӗ. Тепӗр факчӗ вара 2011 ҫулта пулнӑ имӗш. Ун чухне Моисеев потребобщество канашӗн председательне Атӑл хӗрринчи ҫӗр участокне сутма ирӗксӗрленӗ пулать. Кутӑнлашсан, сутма килӗшмесен. Ӗҫре йывӑрлӑх сиксе тухассипе хӑратнӑ имӗш.

«Вырӑс маршӗ» вӑхӑтӗнчи сӑн

Республикӑн шалти ӗҫсен министрӗн Сергей Семеновӑн ҫак уйӑхӑн 7-мӗшӗнчи пресс-конференцире каланӑ сӑмахне тӗрлӗрен йышӑнакан пулнӑ иккен.

Ҫав сӑмаха вӑл Шупашкарта чӳкӗн 4-мӗшӗнче иртнӗ «Вырӑс маршне» хирӗҫле йӗрке хуралҫисем мӗншӗн мера йышӑнманни пирки хуравланӑ май каланӑ. Ун чухне вӑл «Национал-социализм паян общество юхӑмӗ евӗр» тенӗ иккен. Министр хуравӗ пирки РФ Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи полномочиллӗ элчи Михаил Бабич тӗрӗслев ирттермеллине пӗлтернӗ.

Чӑваш Енӗн шалти ӗҫсен министрӗн сӑмахне такам касса илмен-ши тесе те шухӑшлать иккен.

Вырсарникун Ҫӗнӗ Шупашкарти ювелир лавккине ҫаратнӑ иккен — пурӗ 20 миллионлӑх вӑрласа тухнӑ.

Вӑрӑсем хӑйсен ӗҫне ир-ирех тухнӑ имӗш — ирхи 5 сехетрех. Чӳречерен кӗрсе вӗсем икӗ тимӗр ешчӗк йӑкӑртса тухнӑ. Пурӗ тӑваттӑн пулнӑ теҫҫӗ. Хайхисем «Газель» ҫине ларса ҫухалнӑ имӗш — медомствӑ тулашӗнчи сыхлавҫӑсем ҫитсе те ӗлкереймен. Каярах машинне тупнӑ — вӑрӑсем ӑна Шупашкар районӗнчи Шӑмӑш ялӗ патӗнче хӑварнӑ.

Ку ӗҫ-пуҫпа пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Лавкка хуҫисем вӑрӑсем пирки мӗн те пулин пӗлтерекене ахаль тумӑпӑр теҫҫӗ, пулӑшма ыйтаҫҫӗ.

Мӑн Шетмӗри кивӗ кӗпер. Н. Плотников архивӗнчи сӑн

Раҫҫей Федерацийӗн Чӑваш енри Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх Красноармейски район сучӗ унччен Мӑн Шетмӗ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫын пирки тавӑҫ тӑратнӑ. Вӑл ял тӑрӑхӗн территорийӗнчи юханшыв урлӑ каҫмалли пӗр кӗпере юсама тесе калаҫса татӑлнӑ фирмӑна 74,5 пин тенкӗ таран укҫа куҫарнӑ.

Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх ку кӗпере 2007 ҫулта вырӑнти агрофирма туса панӑ. Кӗперӗн хӑй хаклӑхӗ 26,5 пин тенке ҫеҫ ларнӑ пулин те ӑна юсама ҫавӑн чухлӗ укҫа куҫарса панӑ. Кӗперӗ вара юсава тивӗҫлӗ те пулман.

Каярах подрядчик юлнӑ укҫаран 20 пинне ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне тавӑрса панӑ. Анчах та лешӗ ҫак укҫана кассӑна мар хывнӑ, хӑйне кирлӗ пек усӑ курнӑ. Ҫакна ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса тунӑ преступлени тесе квалификациленӗ.

Анчах паян мар-ха — виҫ кун каяллах. Инкек пирки РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ паян пӗлтерет.

Шупашкарти 1-мӗш колонире ларакан 22-ри каччӑ хӑй ҫине алӑ хунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл тӗрмери ҫӗвӗ цехӗнче ӗҫленӗ пулнӑ. Унпа пӗрле тӑрӑшакан ҫын смена хыҫҫӑн душ кӗме кайнӑ пулать. Каялла тухсан ӗҫтешӗ сывламаннине асӑрхать. Пуҫне 22-ри каччӑ полиэтилен хутаҫ тӑхӑннӑ, ӑна резинкӑпа туртса ҫыхнӑ-мӗн. Хутаҫра хырӑнмалли, шӑршлӑ кӑпӑк савӑчӗ пулнӑ теҫҫӗ.

Тӗпчевҫӗсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, тӗрмере ларакана тепӗр ҫын вӗлернин йӗрри-палли курӑнман. Полэтилен хутаҫӗ ҫӗвӗ цехӗнче аплипех иккен, резинки те «дефицит» мар. Каччӑ унччен те хӑй ҫине алӑ хума хӑтланнӑ пулать.

Ҫӗр ҫинче темле ҫын та пур та, тӗлӗнмелли тупӑнсах тӑрать. Вӑрнар районӗнчи Калининри вӑтам шкулта музыкӑпа технологи вӗрентекен 50-ри арҫын вӑрӑ ӗҫӗпе аппаланса пурӑннӑ. Хыпар ятне машина вӑрри терӗмӗр те, автомобильсенех вӑрламан-ха. Машинӑри япаласене пӗҫертсе ҫӳренӗ-мӗн.

Тӗпчевҫӗсен шучӗпе хайхи арҫын кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнче Калининри автосервис ҫывӑхӗнчи стоянкӑри машинӑсенчи хаклӑ япаласене вӑрласа ҫӳренӗ. Пӗтӗмпе виҫӗ хутчен ҫапла хӑтланнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. Ку фактсем пирки тӗпчев материалӗсене прокуратура нумаях пулмасть суда ярса панӑ.

Шупашкар хулинче пурӑнакан пӗр арҫын 115 пин тенкӗ перекетлеме хӑтланса 1,2 миллион тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Юрӗ, йӗркипех каласа парар-ха.

Арҫын тӗлӗшпе суд приставӗсем ӗҫ пуҫарнӑ пулнӑ. Арҫыннӑн производство сборне 115 пин тенкӗ ытларах тӳлеме тивнӗ. Анчах унӑн вӑл тупрана кӑларса хурас килмен. «Кӗмӗле» перекетлес тесе вӑл суд приставне 40 пин тенкӗ сӗтев пама пӑхнӑ. Ҫапла хӑтланни ӑна суд тенкелӗ ҫине илсе ҫитернӗ. Сӗтев панӑшӑн арҫынна 1 миллион те 200 пин тенкӗ штраф пама йышӑннӑ.

Анчах, Турра шӗкӗр, салонти ҫынсем аманман. Инкеке автобус паян, чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, лекнӗ. Киров хулинчен Шупашкара килекенскер асӑннӑ облаҫри Советски районта ҫул айккине пӑрӑнса кӗрсе ҫаврӑнса ӳкнӗ.

Аварие лекнӗ автобусра 15 ҫын ларса пынӑ иккен. Телее, вӗсенчен нихӑшӗ те аманман. Автобуса хӑйне те темех пулман, кӑшт кӑна лапчӑннӑ. Ҫаврӑнса ӳкнӗ транспорта юсама янӑ, ҫынсем тепӗр автобуспа Шупашкара килсе ҫитнӗ.

Юрий Попов ЧНК Аслӑ пухӑвӗнче

«Сӗтев» хаҫат ӗҫтешӗ Владимир Кожевников пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак хаҫата хирӗҫ суда панӑ ӗҫе пӑхса тухнӑ иккен. Тӳре йышӑннӑ тӑрӑх «Сӗтев» хаҫат Чӑваш Енӗн Патшалах Канашӗн спикерне мораль тӗлӗшӗнчен сиен кӳнӗшӗн 100 пин тенкӗ памалла.

Ӗҫ-пуҫ «Сӗтев» хаҫатӑн кӑҫалхи кӑларӑмӗнче тухнӑ статья тавра тухнӑ иккен. Ҫурлан 6-мӗшӗнчи номерте республика пуҫлӑхӗсем — ҫав шутра Юрий Попова та асӑннӑ — юхха хӗрарӑмсемпе ҫыхланни пирки ҫырнӑ пулнӑ. Хаҫат корреспонденчӗ материала пӗр хӗрарӑм самахӗсем ҫинче никӗслесе шӑрҫаланӑ — вӑл имӗш тӳре-шарана юхха хӗрарӑмсемпе ҫыхӑнтарнӑ.

Авӑнӑн 24-мӗшӗнче Юрий Попов хӑйне хирӗҫ киревсӗр элек ҫырнӑ тесе Муркаш судне иск янӑ: хаҫатран пӗр миллион тенкӗ шыраса илме тата вулакансене информаци тӗрӗс марри пирки пӗлтерме ыйтнӑ. Чӳкӗн 13-мӗшӗнче иртнӗ ларура суд Юрий Попов майлӑ йышӑну кӑларнӑ. Эдуард Мочалов суд йышӑнӑвне хирӗҫлеме шантарнӑ.

Ҫӗмӗрле хулинчи нумай хутлӑ ҫуртсенчен пӗринче кӑҫалхи ҫулла пушар тухни пирки хӑй вӑхӑтӗнче массӑллӑ информаци хатӗрӗсем пӗлтернӗччӗ. Инкек вӑхӑтӗнче хӑшӗсем хытах шар курнӑ, теприсем — кӑштах.

Республикӑн Министрсен Кабинечӗн йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн ҫынсене резерв фончӗн шучӗпе кӗмӗл уйӑрса пулӑшмалла пулнӑ. Виҫӗ хваттерте пурӑнакан ҫынна ҫапла вара кашнин пуҫне 10-шар пин тенкӗ памалла тунӑ. Ытти хӑваттерте пурӑнакансене вара пурлӑх пӗтӗмпех е пӗр пайӗ сая кайнине саплаштарма 100-шер тата 50-шар пин тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ. Малтанхи виҫӗ хваттертисене вара ҫак тупра лекмен. Шывпа хӑш-пӗр япала юрӑхсӑра тухнипе шар курнисем капла лару-тӑрупа ҫырлахма пултарайман — прокуратурӑна ҫӑхавланӑ.

Республика прокуратури кӑлтӑка пӗтерме асӑрхаттарса Чӑваш Енӗн финанс министрӗ ячӗпе хут ҫырса панӑ. Ҫапла вара маларах асӑннӑ виҫӗ хваттерти ҫынсем валли тепӗр 240 пин тенкӗ уйӑрмалла тунӑ. Ҫынсене уйӑрса хӑварнӑ тесе Финанс министерствинче тӑрӑшакан яваплӑ пӗр специалиста вара дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарнӑ.

Малалла...