Саша Сапожникован кӗнеки

Чӑваш кӗнеке издетельствинче Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун умӗн ҫамрӑк автор кӗнеке кӑларнӑ. Вӑл — Шупашкарта пурӑнакан Александра Сапожникова. Саша 7 ҫулта, кӑҫал Шупашкарти 43-мӗш шкулта пӗрремӗш класс пӗтернӗ.

Александра кӑларнӑ кӗнеке «Канихветпа Печени приключенийӗсем» ятлӑ. Саша шкулта тӗрлӗ кружока ҫӳрет, хӑйне тӗрлӗ енлӗн аталантарать. Вӗрентекенсем унӑн пултарулӑхӗнчен тӗлӗнеҫҫӗ.

Пӗррехинче Саша Канихветпа Печени ҫинчен юмах шухӑшласа кӑларнӑ. Кружок ертӳҫисем хӗрача ашшӗ-амӑшне кӗнеке кӑларма сӗннӗ.

«Канихветпа Печени приключенийӗсем» юмаха пӗрремӗш асламӑшӗпе аслашшӗ вуланӑ. Паллах, кӗнеке вӗсене килӗшнӗ. Кӗнекери ӳкерчӗксем те ватӑсен кӑмӑлна кайнӑ. Вӗсене Бритвина ӳкернӗ.

Шкула ҫӳремен тата шкулта вӗренекенсем валли хатӗрленӗ кӗнеке 1000 экземплярпа тухнӑ.

Сергей Фетисов

Ҫак кунсенче Шупашкарта пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль иртет. Кӑҫалхи фестиваль ҫу уйӑхӗн 24-мӗшччен пырассине эпир плтернӗччӗ.

Фестиваль вӑхӑтӗнче тӗрлӗ кинокуравсем, документлӑ фильмсем, мастер-классем, республикӑра пурӑнакансемпе кино ӑстисем пултарулӑх тӗл пулӑвӗсем йӗркелеҫҫӗ. Ҫакӑн пек тӗлпулу виҫӗмкун Хӗрлӗ Чутай шкулӗнче иртнӗ. Унта Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Сергей Фетисов пырса ҫитнӗ. Тӗлпулу ирттернӗ май «Иуда» илемлӗ фильм кӑтартнӑ. Унта Фетисов Пилат рольне вылять.

Михаил Игнатьев Элтепер ҫемйи

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пӗлтӗр виҫӗм ҫулхинчен 289 пин тенкӗ нумайрах ӗҫлесе илнӗ. Ҫулталкӑри тупӑш 3,26 миллион тенкӗпе танлашнӑ. «Ытти тупӑш» текенни 60,1 пин тенкӗ хутшӑннӑ.

Игнатьевӑн харпӑрлӑхри пурлӑхӗ ӳсмен. Тӗп пурӑх унӑн — ҫӗр. Элтепер харпӑрлӑхӗнче 50.599 тӑваткал метр ҫӗр тата 216,2 тата 95,4 тӑваткал метр калӑпӑшлӑ икӗ пӳрт пур. Мӑшӑрӗпе пӗрлехи харпӑрлӑхра 2.000, 623 тата 5.000 тӑваткал метр калӑпӑш ҫӗр лаптӑкӗсем, 129,5 тӑваткал метрлӑ хваттерӗн пӗрре виҫҫӗмӗш пайӗ шутланаҫҫӗ. Михаил Васильевичӑн уйрӑм автомашина ҫук.

Игнатьев Элтепер арӑмӗ пӗлтӗр 389,76 пин тенкӗ ӗҫлесе илнӗ (2012 ҫулта — 220 пин тенкӗ) тата 2 тенкӗ те 16 пус — «урӑх тупӑш». Ытти енчен унӑн та тупӑш шайӗ улшӑнман. Харпӑрлӑхра 25,300 тӑваткал метр ҫӗр, 282,6 тӑваткал метрлӑ хваттер, «Мерседес Бенц В 170» автомобиль тата 36,2 тӑваткал метрлӑ гараж боксӗ пур.

Михаил Васильевичӑн ывӑлӗ иртнӗ ҫул 24,8 пин текнӗ ӗҫлесе илнӗ тата 5 пуслӑх «урӑх тупӑш» курнӑ. Хӗрӗн тупӑшӗ ҫулталӑкра 6,85 пин тенкӗпе танлашнӑ. Элтеперӗн ывӑлӗпе хӗрӗ ашшӗн харпӑрлӑхӗнчи 129,5 тӑваткал метрлӑ хваттерӗнче тӳпене кӗнӗ.

Малалла...

Финанс министрӗ Светлана Енилина

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн паянхи хушӑвӗпе килӗшӳллӗн республикӑн финанс министрӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ Светлана Енилинӑна регионти финанс ведомствин пуҫлӑхне ҫирӗплетнӗ. Кунсӑр пуҫне вӑл Министрсен Кабинечӗн ертӳҫин ҫумӗ евӗр те тӑрӑшӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Енилинӑна министра лартмалли хутсене ҫӗршывӑн Правительстви тата Финанс министерстви пӑхса тухса ырланине пӗлтернӗ.

Аса илтеретпӗр, финанс министрӗн тивӗҫӗсене Енилина кӑҫалхи анрӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен пурнӑҫлама тытӑнчӗ. Ҫав кунтанах ӑна вице-премьер пулма шаннӑччӗ. Республикӑн тӗп финансистне ҫирӗплетиччен вӑл Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерствине ертсе пычӗ. Унччен маларах ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗнче вӑй хучӗ.

Тамара Петрова иммунолог-аллерголог (сылтӑмри)

Республикӑн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерствин тӗп иммунологӗ-аллергологӗ Тамара Петрова ҫак кунсенче 70 ҫул тултарнӑ. Ҫичӗ теҫетке ҫул тултарнӑ ятпа ӑна Алла Самойлова министр саламланӑ.

Тамара Ивановна Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ӗсмелте (Октябрьскинче) тухтӑр ҫемйинче ҫуралнӑ. 1978 ҫулта врачсен квалификацине ӳстерекен Хусанти институтӗнче клиника аллергологийӗн кафедринче ассистентра ӗҫлеме тытӑннӑ. Тепӗр ултӑ ҫултан ӑна И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн педиатри кафедрин ассистентне суйланӑ, кӗҫех доцент та пулса тӑнӑ. Тамара Петрова ҫине тӑнипех асӑннӑ аслӑ шкулта клиника иммунологийӗпе аллергологийӗн кафедрине йӗркеленӗ. Ҫак ҫулсенче вӑл 120 ытла ӑслӑлӑх ӗҫӗ ҫырнӑ, сывлӑх сыхлавне рационализаторла 2 сӗнӳ панӑ.

Ҫемен Элкер ҫуралнӑранпа кӑҫал 120 ҫул ҫитрӗ. Вӑл 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче кун ҫути курнӑ. Йӗпреҫ районӗн ҫыннисем тата Ҫемен Элкер ячӗллӗ преми лауреачӗсем Шупашкарта унӑн вил тӑпри ҫине чечексем хунӑ.

Унӑн пултарулӑхне хисеплекенсем общество деятелӗн, СССР Ҫыравҫисен пӗрлӗхӗн пайташӗн, Чӑваш АССР халӑх писателӗн пурнӑҫне, унӑн хайлавӗсене аса илнӗ. Хӑшӗ-пӗри унпа куҫа-куҫӑн та курнӑҫнӑ.

Ҫемен Элкер хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ, пуҫламӑш шкул ҫеҫ пӗтернӗ. 1915 ҫулта ӑна ҫара илнӗ, Тӗнчен пӗрремӗш вӑрҫине хутшӑннӑ. Йывӑр аманнӑскер Автро-Венгрире тыткӑна лекнӗ. 1916 ҫулта пулас поэт Раҫҫее таврӑннӑ, Петроградри тата Хусанти госпитальсенче чылай сипленнӗ. Ҫав вӑхӑтрах учительсем хатӗрлекен курссене пӗтернӗ. Тӑван ялӗнчи шкулта ҫулталӑк ытла ӗҫленӗ.

Унӑн пӗрремӗш сӑвви 1921 ҫулта пичетланнӗ. Тепӗр ҫулхине вӑл «Канаш» хаҫат редакцине куҫнӑ, унтан «Сунтала». Ҫемен Элкер чӑваш литературине хроникӑллӑ романпа, истори романӗпе, драма поэмипе пуянлатнӑ.

«Элкер» псевдонима вӑл ҫырма тытӑничченех илнӗ, каярахпа вӑл официаллӑ хушамат пулса тӑнӑ.

Малалла...

Лаврентий Таллеровӑн юлашки романӗ — ҫак кӗнекере

Чӑваш кӗнеке издательствинче нумаях пулмасть ҫӗре кӗнӗ — Лаврентий Таллеровӑн юлашки романӗ — тухнӑ. Вӑл «Ыр-хаяр» ятлӑ. Унта авторӑн ҫакнашкал ятлӑ романӗ те кӗнӗ.

Романсӑр пуҫне асӑннӑ кӗнекере «Амук тесе чӗнетчӗҫ ӑна», «Лаша каҫанӗ» повеҫсем те пур. Вӗсем 1980-мӗш ҫулсенчех пичетленсе тухнӑ, каярахпа редакциленӗ. Ҫавӑн пекех «Ыр-хаяр» кӗнекене «Ушкӑн-ушкӑн асаилӳ» автобиографи очеркӗсен серийӗ кӗнӗ.

Кӗнеке вӗҫӗнче Юрий Артемьев литература тӗпчевҫин «Самана чӑтлӑхӗнче пытарӑнакан чун» статйине вырнаҫтарнӑ.

Аса илтеретпӗр: чӑваш халӗх ҫыравҫи, прозаик тата публицист Лаврентий Таллеров ҫулталӑк каялла 85 ҫула ҫитсе ҫӗре кӗнӗ.

Анатолий Кузьмин

Паян, ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, ЧР пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗн министрӗн пуканне Анатолий Кузьмин йышӑннӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кун пирки алӑ пуснӑ.

Анатолий Кузьмин ведомсто ертӳҫин лариччен кунашкал тивӗҫе нихӑҫан пурнӑҫламан. Унӑн биографине тишкерес тӗк — вӑл 1991–1994 ҫулсенче Вӑрнар районӗнчи халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центр заведующийӗ пулнӑ. 1994–1997 ҫулсенче Анатолий Кузьмин ҫак центртах директорта вӑй хунӑ. 1997–2011 ҫулсенче Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулнӑ. 2012 ҫулхи кӑрлачӑн 19-мӗшӗнчен пуҫласа хальччен ЧР Патшалӑх Канашӗн ертӳлӗх секретариачӗн ертӳҫи пулнӑ.

Анатолий Кузьмин 1956 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Кӑҫал вӑл 58 ҫул тултарӗ.

Анатолий Печников

Паян сцена ҫине такам та тухать. Хӑшӗсем сӑввине те хӑйсемех ҫыраҫҫӗ, ҫеммине те хываҫҫӗ, юррине те шӑрантараҫҫӗ. Калӑн — тӗлӗнсе каймалла пултарулӑх! Анчах ҫав «шедеврсенчен» хӑшӗсене итлеме тӑрсан хырӑм тытса ахӑлтататасси кӑна юлать. «Эп сана юрататӑп, эс мана юратмастӑн» йышши сӑмахсемлӗ, ансат кӗвӗллӗ юрӑсене радио-телекуравпа та янӑратаҫҫӗ-ха. Анчах, телее, чуна тивекен тарӑн шухӑшлӑ, ҫепӗҫ кӗвӗллӗ юрӑсем те пур-ха. Вӗсенчен хӑшӗсем халӑхра анлӑ сарӑлнӑ пулин те хӑш чух ҫавсен авторӗсем кам иккенне те пӗлместпӗр.

Акӑ, аса илер-ха Виталий Гордеев хӑй вӑхӑтӗнче шӑрантарнӑ «Ӗмӗр пулӑпӑр пӗрле» юрра. Е тата Иван Христофоров репертуарӗнчи «Икӗ ҫӑлтӑра». Ҫак тата ытти юрӑн авторӗ — Шупашкар районӗнчи Иккассинчи шкулта 30 ҫула яхӑн музыка учителӗнче ӗҫленӗ Анатолий Печников. Анатолий Александрович патӗнче вӗреннӗ ачасем те, тен, хӑйсене епле пултаруллӑ ҫын вӗрентнине пурте пӗлмен-тӗр.

Хӑй вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Туктамӑш__ ялӗнче шӑп та лӑп 60 ҫул каялла ҫуралнӑ. Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ пединститутӑн (ун чух ҫав аслӑ шкула хальхи пек университет темен) музыкӑпа педагогика факультетӗнче пӗлӳ илнӗ.

Малалла...

Николай Трофимова юбилейпе саламланӑ чухне

Вӑрнар районӗнчи Уйкас Кипек ялӗнче пурӑнакан 90 ҫулти ветеран… халӗ те велосипедпа ярӑнать. Николай Трофимович Трофимов ҫавра юбилейне нумаях пулмасть уявланӑ. Паллӑ ҫак кунпа ӑна Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев, Ветерансен канашӗн председателӗ Василий Львов, Уйкас Кипек ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Петров киле пырса саламланӑ.

Николай Трофимович фронта ҫамрӑклах тухса кайнӑ. Тӑван ҫӗршыв умӗнче паттарлӑх кӑтартнӑшӑн ӑна орденсемпе, медальсемпе чысланӑ. Хӗрлӗ Ҫӑлтӑр орденӗ Николай Трофимова 55 ҫултан ҫеҫ тупнӑ.

Ветеран вӑрҫӑ хыҫҫӑн Енӗш тата Вӑрман Кипек шкулӗсенче ачасене вӗрентнӗ.

Николай Трофимовича 90-ра тееймӗн: хӑйӗн ҫулӗнчен ҫамрӑкрах курӑнать. Велосипедпа ярӑнма юратнисӗр пуҫне вӑл калчасем ӳстерет. Ветерана кинӗ Мария Михайловна пӑхса пурӑнать.