Раҫҫейре 200 тата 2000 тенкӗлӗх укҫа кӑларма тытӑнасшӑн. Ку ӗҫе ҫитес ҫул пурнӑҫа кӗртме палӑртнӑ. Кун пирки журналистсене Тӗп банкӑн пуҫлӑхӗ Эльвира Набиуллина пӗлтернӗ.

Хальлӗхе кунашкал укҫасем мӗнле пуласси паллӑ мар. Ӑна халӑх шухӑшне шута илсе хатӗрлӗҫ. Ҫапах ун ҫине Раҫҫейри регионсен символӗсене кӑтартӗҫ. Ку — йӑла ӗнтӗ.

Халӑх шухӑшне палӑртас ӗҫе темиҫе уйӑхран пуҫласшӑн. Кунашкал купюрӑсем ҫынсене тавар туяннӑ чухне ҫӑмӑллӑх парӗ. Ытларахӑшӗ 100, 500, 1000 тата 5000 тенкӗллӗххисемпе усӑ курать-ҫке-ха.

Раҫҫейре 100 пин ытла ҫын пурӑнакан хуласен уҫӑ даннӑйӗсен аудитне ирттернӗ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн танлаштарӑм хатӗрленӗ.

Танлаштарӑма Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗсем те лекнӗ. Пӗтӗмпе администрацисен 166 сайтне тишкернӗ. Вӗсенчен 73-шӗ ҫеҫ уҫӑ даннӑйсене пичетлет-мӗн.

Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗсем танлаштарӑмра 72-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Ӑна хатӗрленӗ чухне специалистсем темиҫе саманта шута илнӗ: муниципалитет технологи лапамӗсене йӗркеленӗ чухне требованисене пӑхӑннипе пӑхӑнманнине, уҫӑ даннӑйсен тытӑмӗнче право акчӗпе усӑ курнипе курманнине, сообществӑпа сарӑм хатӗрлекенсем ӗҫленипе ӗҫлеменнине.

Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, чылай администраци уҫӑ даннӑйсене пичетлемест.

«Раҫҫей хаҫачӗ» пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫей чукун ҫулӗ билетсене 50 процент йӳнӗрехпе туянма май туса панӑ. Ку 10–17 ҫулсенчи шкул ачисене пыса тивет.

Ку ҫӑмӑллӑхпа ҫӗртмен 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 31-мӗшӗччен усӑ курма май пур. Чӑваш Енри кассӑсенче кунашкал билетсене ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен сутма пуҫланӑ. Акан 18-мӗшӗнчен вара вӗсене тӗнче тетелӗ урлӑ туянма пулать.

Ку таранччен шкул ачисем билетсене ҫур хакпа вӗренӳ вӑхӑтӗнче ҫеҫ илме пултарнӑ. Кӗҫӗн класра ӑс пухакансем ҫеҫ билета каникулта 65 процент хакпа туяннӑ. Ку ҫӑмӑллӑхсем юлӗҫ. 5 ҫул тултарманнисем те тӳлевсӗрех ҫӳрӗҫ.

Ҫулла билет туяннӑ чухне шкултан панӑ справкӑна ыйтмӗҫ. Ҫуралнине ӗнентерекен свидетельство е паспорт та ҫителӗклӗ.

Чӑваш Ене 112-тытӑм валли федераци хыснинчен укҫа килмелле.

Регионсене "кӗмӗл" уйӑрас ыйтӑва иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче РФ Правительство ларӑвӗнче ҫӗршывӑн Инкеклӗ ӗҫсен министерстви пуҫлӑхӗ Владимир Пучков асӑнса хӑварнӑ. Дмитрий Медведев премьер-министра вӑл васкавлӑ службӑсемпе 112 номерпе ҫыхӑнассине йӗркелеме 25 региона укҫа уйӑрма палӑртакан хушу проекчӗпе паллаштарнӑ. Ӗҫлӗ хутра Чӑваш Ен те пур. Пирӗн республикӑна 19,5 миллион тенкӗ ытларах уйӑрассине каланӑ. Тӑкаксен 5 процентне вырӑнти хыснасенчен уйӑрмалла. Пирӗн республикӑра ку суммӑна пӑхса хӑварнӑ-мӗн.

Оборудовани монтажне тата хута ярас ӗҫсене кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта пуҫламалла.

Хальхи вӑхӑта илсен 112-тытӑм ҫӗршыври 11 регионта пӗтӗмпех ӗҫлесе кайнӑ.

Ямалти ҫулҫӳревҫӗ Алексей Коротков «Ермак ҫулӗ» ҫӗнӗ маршрут хатӗрленӗ. Вӑл Ҫӗпӗр тата ытти юханшыв урлӑ выртӗ.

Алексей ҫулла Чӑвашри Сӑр юханшывпа резина кимӗпе ишме палӑртнӑ. Ҫамрӑкскер ҫулҫӳревре тӑватӑ ҫул пулӗ.

Алексей Коротков палӑртнӑ тӑрӑх, ҫул ҫине вӑл 100 пин тенке яхӑн тӑкаклама палӑртнӑ. Ытларах пайӗ кимӗ туянма кайӗ. Хӑйӗнпе пӗрле апат-ҫимӗҫ илесшӗн. Капла укҫа-тенкӗ сахалрах тӑкакланӗ.

Ҫулҫӳревҫӗ шӑрӑхран та, йывӑрлӑхран та хӑрамасть. Уншӑн ку манӑҫми экспедици пулӗ. Алексей — ҫар историкӗ. Тӑватӑ ҫул каялла вӑл велосипедпа Салхардран Белгород облаҫне ҫитнӗ. 2013 ҫулта Салехардран Мускава ҫити утнӑ.

Сӑмах май, авӑнӑн 1-мӗшӗнче Ҫӗпӗре парӑнтарнӑ Ермак ҫуралнӑранпа 435 ҫул ҫитет.

Ҫӗрпӳ районӗн хӗрӗ Мая Егорова «Голос. Дети» проекта хутшӑнассине пӗлтернӗччӗ. Анчах вӑл эфира хӑҫан тухни ун чухне паллӑ марччӗ.

Паян, пушӑн 25-мӗшӗнче, Чӑваш Ен ҫыннисене экран умне ларма чӗнеҫҫӗ. Шӑпах паян Мая Егорова конкурсра мӗнле юрланине итлеме пулать.

Ӳкерӳ вӑхӑтӗнче Майӑна чи ҫывӑх ҫыннисем пулӑшнӑ. Мая Мускавра вӗренет, «Айвенго» музыка театрӗнче ӗҫлет. Унта вӗсем ашшӗпе пурӑнаҫҫӗ. Амӑшӗ икӗ ачипе Ҫӗрпӳрех-ха.

Мая Егорова 2002 ҫулта ҫуралнӑ. Акӑлчан чӗлхине питӗ юратать. Вӑл Пӗтӗм тӗнчери тата Раҫҫейри конкурссенче, фестивальсенче ҫӗнтернӗ.

Мая патне наставниксенчен пӗри те пулсан ҫаврӑннӑ-и? Хальлӗхе паллӑ мар. Сенкер экран умне ларсан хӑвӑрах куратӑр.

Граждан обществине аталантаракан фонд хӑйӗн ҫӗнӗ танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Унта пирӗн Элтерепӗн вырӑнӗ 2 йӗрке ҫӳлерех ӳссе Самар облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗнчен Николай Меркушкинран иртнӗ.

Кремле ҫывӑх фонд хӑйӗн танлаштарӑмӗнче пӗрремӗш хут регионсен социаллӑ экономикӑллӑ вырӑнне шута илнӗ. Унта регионти мӗнпур продукци калӑпӑшӗ (ВРП), пӗр ҫынна пырса тивекен ВРП калӑпӑшӗ, промышленность шайӗн улшӑнӑвӗ, вӑтам ӗҫ укҫи шайӗ, вӑтам ӗҫ укҫипе «потребитель карҫинккин» шайлашӑвӗ кӗнӗ. Унсӑр пуҫне тӗпчевре «Общественное мнение» (чӑв. Халӑх шухӑшӗ) фондӑн тата экспертсен шухӑшӗпе, Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх статистикин федераллӑ службин кӑтартӑвӗсемпе усӑ курнӑ. Ку танлаштарӑмра тӗрлӗ тӑрӑхсен ертӳҫисен ӗҫне хаҫат-журнал таврашӗ мӗнле ҫутатнине те шута илнӗ.

Танлаштарӑм пурӗ 3 ушкӑнран тӑрать: питӗ ҫӳллӗ вырӑнтисем, ҫӳллӗ вырӑнтисем тата вӑтам вырӑнтисем. Унччен пӗчӗк вырӑнтисене те уйӑркаланӑ пулнӑччӗ те, хальхисенче вӑл ушкӑн ҫук. Ҫавах та танлаштарӑмра юлашки йӗркесене йышӑнакан кӗпернерӑр-пуҫлӑхсем хӑйсен вырӑнӗсене ҫухатасси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Сӑмахран, нумай пулмасть Тверь облаҫӗн кӗпернаттӑрне хӑйӗн ӑшӑ вырӑнне пушатма ыйтнӑччӗ.

Малалла...

Шупашкар Раҫҫейри хӑрушсӑр хуласен йышне кӗнӗ. Ҫакна халӑхран ыйтӑм туса пӗтӗмлетнӗ.

Раҫҫейри хуласен хӑрушсӑрлӑх шайне Domofond.ru тата Avito.ru сайтсем хакланӑ. Тӗпчев хатӗрлемешкӗн ыйтӑм ирттернӗ. «Эпӗ хӑрушсӑр районта пурӑнатӑп тата тӗттӗмре киле таврӑнма хӑрамастӑп» ыйтӑва 1–10 балпа хаклама ыйтнӑ.

Ыйтӑма Раҫҫейри 100 хулари 310 пин ҫын хутшӑннӑ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, Грозный хули — чи хӑрушсӑрри. Малти 10 хула йышне Шупашкар та кӗнӗ. Вӑл списокра 7-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Списокра Нижневартовск, Саранск, Сочи, Мурманск, Армавир хулисем те малти вырӑнсене йышӑннӑ.

Владивосток вара, халӑх шухӑшӗпе, чи хӑрушши.

Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Чӑваш Ен экологи танлаштарӑмӗнче 8-мӗш вырӑн йышӑннине пӗлтернӗччӗ . Хальхинче пирӗн республика пӗр йӗрке ҫӳлерех хӑпарнӑ.

2015–2016 ҫулсенчи кӑтартупа килӗшӳллӗн, Чӑваш Ен чи таса 10 регион йышне кӗнӗ. Танлаштарӑма «Симӗс патруль» общество организацийӗ хатӗрленӗ.

Специалистсем сывлӑш тасалӑхне, промышленноҫӑн экологи модернизацине, ытти япалана хакланӑ. «Симӗс патруль» директорӗ каланӑ тӑрӑх, танлаштарӑмра улшӑнусем ытлах пулман.

Малтисен йышне Тамбов облаҫӗ, Алтай Республики, Белгород облаҫӗ, Чӗмпӗр облаҫӗ, Алтай крайӗ, Чукотка автономи округӗ, Чӑваш Ен, Курск облаҫӗ, Томск тата Ростов облаҫӗсем кӗнӗ.

Аутсайдерсен йышӗнче — Свердловск, Челябинск облаҫӗсем, Ҫурҫӗр Осети, Ленинград, Мускав, Тула облаҫӗсем, Ханты-Манси атономи округӗ, Саха Республики, Ӗренпур облаҫӗ.

Раҫҫей Почтин Чӑвашри филиалӗ Никита Сверчков 125 ҫул тултарнӑ май ӑна халалласа конвертсем саккас панӑ. Вӗсем 500000 экземплярпа тухнӑ.

Филиал Чӑваш Ене халалласа кашни ҫулах конвертсем кӑларать. Унашкал конвертсем тӗнчипех сарӑлӗҫ, ыттисене чӑваш тӗнчипе, наци хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарӗҫ.

Сӑмах май, Никита Сверчков — халӑх ӳнерҫи, профессионал ӳнере Чӑваш Енре пуҫаракансенчен пӗри. Конверт ҫинче унӑн «Чӑвашсем — Раҫҫейре» картинине сӑнлӗҫ.