Ӗнер Шупашкарта пӑхаттирсем вӑй виҫрӗҫ. «Шупашкар вӑйламасӗ» ят панӑ ӑмӑртӑва ҫичӗ пӑхаттир хутшӑнчӗ. Вӗсем хушшинче Шупашкар каччи кӑна мар, Саранскри, Арзамасри, Йошкар-Олари вӑйлӑ арҫынсем те пулчӗҫ.

Вӑйламассен 120 килограмм таякан «Атлас чула» тата 100 килограмлӑ тимӗр пичкене 110 сантимер ҫӳллӗш сӗтел ҫине йӑтса хума тиврӗ. Унсӑр пуҫне вӗсен йывӑр япалана ҫӳле ҫӗклесе илме лекрӗ. Ку ӑмӑртура кам ҫӗнтернине вӑхӑта кура хакларӗҫ. 300 килограмм таякан урапана пилӗк хутчен ҫавӑрса хума та пултарчӗҫ вӗсем, 300 килограмм таякан кӗвенте евӗр тунӑ тимӗр конструкцие 20 метра маларах йӑтса тухассипе те тупӑшрӗҫ. 100 килограмм таякан снаряда 90 ҫеккунтра ытларах хут ҫӗклессипе те тупӑшрӗҫ. Унтан йывӑр грузовика 20 метра хӑвӑртрах куҫарассипе ӑмӑртрӗҫ.

Пӗрремӗш вырӑна Шупашкарти Дмитрий Смирнов ҫӗнсе илчӗ. 27 ҫулти каччӑ ытти ҫулта Шупашкарти кун пек ӑмӑртура мала тухса пынӑ. Сӑмах май каласан, спортсменсем хушшинче чи асли хӗрӗхрен каҫнӑ арҫын тупӑнчӗ. Ҫичӗ вӑйламасран ирӗклӗ мелпе кӗрешессипе спорт маҫтӑрӗ ята илни те, спортӑн ытти енӗпе палӑрнисем те пулчӗҫ.

Малалла...

Бразилири Рио-де-Жанейрора юниорсен хушшинче грек-рим тата ирӗклӗ кӗрешӳ енӗпе тӗнче ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Унта пирӗн ентеш те ӑмӑртнине ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

Чӑваш спортсменки Бразилирен ҫитӗнӳсемпе таврӑннӑ. Мария Кузнецова 59 килограмм тайман виҫе категорийӗнче вӑй виҫнӗ. Вӑл Румыни чысне хӳтелекен Кристина Инцезу спортменкӑна ҫӗнтерме пултарнӑ. Ҫапла майпа пирӗн ентеш пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ. Ку виҫере Швеци спортсменки Элин Нильссон ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Кӗмӗл медале Япони спортсменки Йошими Каяма илнӗ.

Ӑмӑртура Раҫҫей спортсменкисем — Надежда Саражкова тата Ксения Незговорова — пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ.

Сӗнтӗрвӑрринче ӑмӑрту иртнӗ. Унта спортсменсем Атӑл урлӑ ишсе каҫнӑ. Тупӑшӑва 12–63 ҫулсенчи ҫынсем хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе — 18 ҫын.

ЧР Спорт министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ӑмӑртӑва СССР космонавт летчикне Андриян Николаева тата Вӑй-хал культурин кунне халалланӑ. Ӑмӑртӑва хутшӑнакансен 1650 метр ишмелле пулнӑ.

Чи малтан финиша 14 ҫулти Алина Григорьева тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ҫӑлавҫи Евгений Малайкин ҫитнӗ. 63 ҫулти Ольга Деревянных кунашкал ӑмӑртӑва пӗрремӗш хут хутшӑннӑ.

Пӗтӗмӗшле илсен, Атӑл урлӑ пурте ишсе каҫнӑ. Ҫак дистанцие спортсменсенчен хӑшӗ-пӗри 20 минутрах парӑнтарнӑ. Теприсем вара 1 сехет ишнӗ.

Шупашкар хулин кунӗнче юлашки ҫулта «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») пилот ушкӑнӗ халӑха савӑнтарать. Хальхинче вара ҫуралнӑ кун тӗлне тепӗр парне хатӗрленӗ.

Ҫурлан 13-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗнӗ ача пахчи уҫӑлӗ. Вӑл «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») ятлӑ пулӗ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре «Стрижи» пилот ушкӑнӗ те хутшӑнӗ. Вӗсем пӗчӗкскерсемпе пӗрле хӗрлӗ хӑйӑва касӗҫ.

Ҫак кун урӑх объектсене те савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Алькеш поселокӗнче Раҫҫей почтин ҫӗнӗ уйрӑмӗ алӑкӗсене уҫӗ. Сосновкӑра вара авариллӗ ҫуртри ҫемьесем ҫӗнӗ хваттер уҫҫисене тивӗҫӗҫ. 4-мӗш лицей вара ҫӗнӗ стадионлӑ пулӗ.

«Шупашкар: 500 ҫул» парка «Юратакансен пусми» илемлетӗ. Юханшыв портӗнче вара карапсем тунӑ Алексей Крылов академик палӑкӗ пулӗ.

Уяв яланхи пекех хускану тунинчен пуҫланӗ. Унтан ытти фестивальсем старт илӗҫ. Спорт енчен те пуян иртӗ уяв. «Звери» ушкӑн юрланӑ хыҫҫӑн уяв 22 сехетре салютпа вӗҫленӗ.

Шупашкар хулин ҫуралнӑ кунӗ умӗн аквабайкпа, кимӗпе тата парӑслӑ кимӗсемпе спорт фестивалӗ иртӗ. Ку — республикӑра пӗрремӗш хут.

Ӑмӑрту ҫурла уйӑхӗн 15–16-мӗшӗсенче Шупашкарти кӳлмек акваторийӗнче иртӗ. Ҫакна хула ҫыннисемпе хӑнисем валли администраци хатӗрленӗ.

Шупашкар хула администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва ҫурлан 15-мӗшӗнче 11 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Унта яхтӑсемлӗ спортсменсем ҫеҫ вӑй виҫме пултарӗҫ.

«Аҫтаха» кимӗсемпе ӑмӑрту тата аквабайк-шоу ҫурлан 16-мӗшӗнче иртӗ. Ирхи 10 сехетре «Аҫтаха» кимӗсемпе уҫӑ ӑмӑрту пуҫланӗ. Унта хутшӑнакансем 200 метрлӑ дистанцие парӑнтарӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 21–22-мӗшӗсенче Шупашкарти Мускав районӗнчи Лебедев тата Кривов, Павлов мичман урамӗсенче «Сывлӑх ташши» уяв иртнӗ. Ӑна Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗ Александр Андреев, 29-мӗш патриот клубӗн ертӳҫи Дмитрий Разин йӗркеленӗ.

Унтах чи хастар ҫынсене, нумай хваттерлӗ ҫуртсен председателӗсене чысланӑ. Хисеплӗ хӑнасем картишри чи хастар ҫынсене те палӑртнӑ. вӗсем депутат аллинчен тав хучӗсем илнӗ.

«Сывлӑх ташшине» 59-мӗш шкулти хореограф Инга Громова ирттернӗ. Ачасем картана тӑрса чӑваш кӗввине итленӗ май ташланӑ. Ача нумай пухӑннӑ. Пултаруллисем юрӑсемпе ташӑсем хатӗрленӗ. Спорт енӗпе те ӑмӑртусем иртнӗ.

Лебедев тата Кривов урамӗсенче пурӑнакансем валли казах юррисен «Вольница» ансамблӗ юрланӑ. Уявра юн пусӑмне тӗрӗслеме, сывлӑха тӗрӗслеттерме май пулнӑ.

Вӑрмар районӗнчи Эҫпепе ялӗнче мероприятисем чылай иртеҫҫӗ. Анчах вӗсемшӗн ял кунне уявласси чи пӗлтерӗшлисенчен пӗри шутланать. Ӑна вӗсем 12-мӗш ҫул паллӑ тӑваҫҫӗ.

Уяв «Вӑйӑ картинчен» пуҫланнӑ. Ун чухнех Константин Ивановӑн «Нарспи» поэминчи сыпӑк тӑрах сценка лартнӑ. Унтан уява Кӗтеснер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.Егоров сӑмах илсе тӑснӑ.

Район администрацийӗнчен те килнӗ. Вӑл общество ӗҫне хастар хутшӑннӑ Владимир Иванова тата Эльвира Захаровӑна тав туса чысланӑ.

Малалла концерт иртнӗ. Эҫпепесене саламлама чӑваш эстрада артисчӗсем те ҫитнӗ.

Ӑмӑртусем те иртнӗ. Армрестлинг, кире пуканӗ йӑтас, вӗрен туртас енӗсемпе вӑй виҫнӗ.

Сӑнсем (15)

Чӑваш Ен спортсменӗсем черетлӗ ҫитӗнӳпе савӑнтарнӑ. Хӑвӑрт утас енӗпе спорт шкулӗнче вӗренекен спортсменкӑсем Швецире медальсем ҫӗнсе илнӗ.

Ӑмӑрту Швецири Эскильстуан хулинче иртет. Ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртекен Европа чемпионачӗ юниорсен хушшинче пырать. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине пирӗн ентешсем те кӗнӗ.

Старт кунӗнчех пирӗн хӗрсем 10 000 метра хӑвӑрт утса пьедестал ҫине хӑпарнӑ. Чи лайӑх кӑтартупа Чӑваш Ен тата Мӑкшӑ Республики чысне хӳтӗлекен Клавдия Афанасьева палӑрнӑ. Вӑл пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Мӑкшӑ Республикинчи Ольга Шаргина иккӗмӗш пулнӑ. Пирӗн ентеш Мария Лосинова вара виҫҫӗмӗш картлашка ҫине хӑпарнӑ.

Ку Ирина Калентьевӑн черетлӗ ҫитӗнӗвӗ. Чӑваш спортсменки ӑмӑртусенче малти вырӑнсене тухса Чӑваш Ене савӑнтарать.

Нумаях пулмасть Ижевск хулинче маунтинбайк енӗпе Раҫҫей чемпионачӗ иртнӗ. Ирина Калентьева кросс-кантри дисциплинӑра ҫӗнтернӗ. Аса илтерер: вӑл 2008 ҫулта Олимпиадӑра малти вырӑнсенчен пӗрне йышӑннӑ.

Чӑваш шкулӗнче ӑсталӑхне туптакан тепӗр икӗ спортсменка Ольга Терентьева тата Надежда Антонова финиша иккӗмӗш тата виҫҫӗмӗш ҫитме пултарнӑ.

Вӗсенчен ҫамрӑк спортсменсем те ӑнӑҫлӑ тупӑшнӑ. 1999-2000 ҫулсенче ҫуралнӑ хӗрсен йышӗнче Олеся Крылова — 1-мӗш, 1993-1996 ҫулсенче ҫуралнисен ушкӑнӗнче Руслан Боредский 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Пӑхӑр медале Виктория Савельева ҫӗнсе илнӗ.

Мускав облаҫӗнчи Ерино поселокӗнче ҫӑмӑл атлетика енӗпе Раҫҫей Кубокӗ иртет. Унта пирӗн ентеш Альбина Чинчикеева ылтӑн медаль ҫӗнсе илме пултарнӑ.

Ку пирӗн ентешсен пӗртен пӗр награди мар. Чӑваш Ен чысне хӳтӗлекен Виктория Иванова чӑрмавлӑ 3000 метра чупса финиша виҫҫӗмӗш ҫитнӗ. Альбина Чинчикеева вара 1500 метра парӑнтарса пӗрремӗш вырӑна тухнӑ.

Таллинра вара юниорсен хушшинче Европа чемпионачӗ иртет. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине 80 юниор кӗнӗ. Паян каҫхине хӑвӑрт утакансем 20 ҫухрӑмлӑ дистанцире тупӑшӗҫ. Унта Чӑваш Ен спортсменӗсем Кирилл Фролов тата тӗнче класлӑ спорт мастерӗ Надежда Сергеева Европа чемпионачӗн наградине илессишӗн старта тухӗҫ.

Аса илтерер: Надежда Сергеева Шупашкарта иртнӗ Раҫҫей чемпионатӗнче юниорсен хушшинче 20 ҫухрӑмлӑ дистанцире ӑмӑртса пиллӗкмӗш пулнӑ. Кирилл Фролов вара ҫав дистанцирех финмша тӑваттӑмӗш ҫитнӗ.