Иркутск чӑвашӗсем Чӳклемене иртнӗ уйӑх вӗҫӗнчех ирттернӗ-ха. Анчах хыпарне халӗ кӑна пӗлтӗмӗр.
«Чӳклеме» ача-пӑча уявне йӗркеленӗ май унти хастарсем ҫулҫӑран тӗрлӗ япала ӑсталассипе маҫтӑр-классем йӗркеленӗ. Ку ӑсталӑха вӗсем хӑлхасӑр тата начар илтекен ачасен 9-мӗш номерлӗ тӳрлетӳ шкулӗнче вӗренекенсене хӑнӑхтарнӑ.
Уява ирттерме Иркутск хула администрацийӗ те пулӑшнӑ. Мероприятие Европа ҫурчӗ текен ҫуртра йӗркеленӗ. Унта «Школа Межнационального общения» (чӑв. Нацисем хушшинчи хутшӑну шкулӗ) проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май пуҫтарӑннӑ.
Уявра чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркипе паллашнӑ, чӑваш апат-ҫимӗҫне астивсе пӑхнӑ, чӑвашла ташлама вӗреннӗ, усал-тӗселтен хӳтӗлеҫҫӗ тесе тӑван халӑхӑмӑр епле хӳтӗленни пирки те каласа кӑтартнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Чувашская книга» (чӑв. Чӑваш кӗнеки) центрӗ «Волшебная вышивка» (чӑв. Асамлӑ тӗрӗ) кружока йыхравлать.
Вулавӑшри кружок виҫӗ ҫул ӗҫлет. Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, халӑх академикӗ, Раҫҫей халӑх ӑсти Евгения Жачева педагог чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхӗпе паллаштарнӑ май ҫак ӑсталӑха алла илме те хӑнӑхтарать.
Асаннесемпе кукамайсен пултарулӑхне манӑҫа кӑларас мар, кашни тӗрӗ мӗн пирки ӑнлантарнине ӑша хывас текенсене вулавӑш ӗҫченӗсем «Асамлӑ тӗрӗ» кружока каллех йыхравлаҫҫӗ. Занятисем ҫитес уйӑхра, чӳкӗн 12-мӗшӗнче, пуҫӑнмалла. Унта шӑматкунсерен 10 сехет тӗлне чӗнеҫҫӗ.
Наци вулавӑшӗнчи ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 8(8352) 23-02-17 (хушма номер 144).
Паян Чӑваш халӑх ҫыравҫи Василий Алентей ҫуралнӑранпа 97 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Вӑрмар районӗнчи Кӗтеснерте ҫуралнӑ.
Василий Алентей — проза ӑсти, поэт, публицист тата критик. Шкулта та ӗҫленӗ, район хаҫат редакторӗнче те, Чӑваш кӗнеке издательствинче те, «Тӑван Атӑл» журнал редакторӗнче те.
Ҫыравҫӑн тӑван тӑрӑхӗнче «Ҫӗр ӗҫченне мухтанӑ ентеш» мероприяти ирттернӗ. Унта ачасене ҫыравҫӑ биографийӗпе паллаштарнӑ, унӑн паллӑ произведенийӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Алентей хайлавӗсем кӗтеснерсен кӑна мар, пӗтӗм чӑваш халӑх мухтавӗ пулнине палӑртса хӑварнӑ.
Ентешӗн ҫуралнӑ кунне халалланӑ мероприяти тӗлне вулавӑш ӗҫченӗсем «Манӑҫми Алентей» курав та йӗркеленӗ, ачасем унпа та чунтан кӑсӑкланса паллашнӑ.
APTӐRA-fest таврӑнать! Ҫапларах пӗлтернӗ Фейсбукри хӑйӗн страницинче Мария Савельева ятлӑ пике. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, ку мероприяти чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Шупашкарти ӳнер театрӗнче 18 сехетре пуҫланӗ.
«Чӑвашла «аптӑра» тата тутарла «аптырау» пӗр пӗлтерӗшлех», — малалла ӑнлантарнӑ маларах асӑннӑ ҫав хыпарта. Унта тутарсемпе чӑвашсене унчченхиллех курман пек кӑтартма шантараҫҫӗ. Наци республикисен ӳнерӗ авангардлӑ пулнине ӗнентерсе пама тӗллев лартнӑ мероприяти йӑлана кӗнине тата ахальхи форматлӑ маррине, модӑпа килӗшсе тӑраканнипе музейрине кӑтартса памалла.
APTӐRA-fest фестивале пыракансене живопись те, авангардла поэзи те, наци чӗлхиллӗ хальхи юрӑсем те, дизайн-маркет та, фуд-корт та, наци сӗмӗллӗ хулари тумтир те тӗлӗнтерӗ.
Пӗлтӗрхи ун пек фестивальте чӑвашсемпе удмуртсемпе паллаштарнӑ. Ӑна удмурт хӗрӗ Дарали Лели (чӑн ячӗ Алена Петрова) чӗлхеҫӗ, писатель, поэт, сценарист, кинорежиссер, журналист, блогер, модель агентствин пуҫлӑхӗ йӗркелени паллӑ.
Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗ ӗнер пилӗк ҫул тултарнӑ. Республикӑри ҫамрӑк телеканала видеохыпара куракансем патне чӑвашла ҫитерекен тӗп ҫӑлкуҫсенчен пӗри тесе хаклани пӗртте йӑнӑш мар. Телеканал хатӗрлекен тӑван чӗлхеллӗ кӑларӑмсене республикӑра пурӑнакан чӑвашсем кӑна мар, хамӑр регион тулашӗнчи йӑхташӑмӑрсем те кураяҫҫӗ. Ирхи улттӑран ҫурҫӗрччен (Наци телекуравӗн сайтӗнче пичетленӗ телепрограмма тӑрӑх хакласан унӑн эфирӗ ҫавӑн пек пырать) кӑтартакан каналӑн 8 сехетне вырӑнтисем хатӗрленӗ кӑларӑмсем йышӑнаҫҫӗ.
Чӑваш наци телекуравӗн проекчӗсем тӗрлӗрен. Вӗсенчен пӗрне «Хавал» общество организацийӗпе пӗрле ача-пӑча валли хатӗрленине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. «Чӑвашла вӗренетпӗр — Учим чувашский» ят панӑскер шӑпӑрлансене чӑвашла вӗренме пулӑшать.
Чӑваш халӑх сайчӗ сутлӑха тепӗр икӗ укҫа конверчӗ кӑларчӗ. Хальхинче пӗрине эпир кӗрхи сӑнпа хатӗрлерӗмӗр. Унпа хуть те мӗнле уявра усӑ курма юрать — пит енӗ ҫине «Саламлатпӑр!» ҫырнӑ. Теприне вара ҫуралнӑ кунпа саламлама хатӗрлерӗмӗр. Икӗ укҫа конверчӗ ҫинче те салам сӑввисем пур. Авторӗсем Владимир Андреев тата Геннадий Дегтярёв.
Укҫа конверчӗсене уйрӑм сутӑҫсенчен (сӑмахран, концертсенче), «Чӑвашпичет» киоскӗсенче туянма пулать. Вӗсен хакӗ — 30–35 тенкӗ. Ҫавӑн пекех ҫӗнӗ укҫа конверчӗсене «СУМ» ларккара туянма пулать. Хакӗсем: «Ҫуралнӑ кун ячӗпе» — 35 тенкӗ; кӗрхи сӑнпа хатӗрленӗскер — 35 тенкӗ.
Аса илтеретпӗр, маларах эпир чӑваш эрешӗллӗ «Саламлатпӑр!» укҫа конверчӗ тата юбилейпа саламламаллине кӑларса. Вӗсем иккӗшӗ те сутлӑхра пур.
Сӑмах май, нумай туянакансене пӗчӗкрех хакпа сутатпӑр. 100-тен ытларах туянакана хакӗ 20 тенкӗ пулать. Ҫыхӑнмалли номер: 8-(8352)-50-66-17.
Юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Шупашкара Венӑри Андреас Каппелер профессор килсе ҫитнӗ. Кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗнче вӑл чӑвашсем ҫинчен нимӗҫле кӗнеке пичетлесе кӑларнине эпир пӗлтернӗччӗ.
«Die Tschuwaschen: Ein Volk im Schatten der Geschichte» (Böhlau Köln, 2016.) (чӑв. Чӑвашсем: истори мӗлкийӗнчи халӑх) ят панӑскере юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкарти кооператив институчӗн акт залӗнче 10 сехет те 30 минутра хӑтланӑ. Чӑвашсем ҫинчен кӗнеке кӑларнӑ ятпа Австри ӑсчахне кооператив институчӗн ректорӗ Валерий Андреев, вӗренӳ министрӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Исаев, чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов саламланӑ.
Сӑмах май каласан, пӗр кун маларах Андреас Каппелер профессор Чӑваш патшалӑх университетӗнче пулнӑ.
Чӑваш халӑх инструменчӗсен «Эревет» ача-пӑча ансамблӗ 35 ҫул, унӑн яланхи ертӳҫи вара С.В. Федотов 60 ҫул тултарнӑ. Ҫак пулӑм ячӗпе ушкӑна тата С.В. Федотова (вӑл — Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ) республикӑри тӳре-шара саламланӑ.
Чӑваш Енӗн вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев, сӑмахран, ушкӑна «чӑвашсен инструмент ӳнерне упраса хӑваракан лапам» тесе хакланӑ.
Министр юбилейҫӑсем патне пушӑ алӑпа пыман. Ансамль ертӳҫине министерствӑн Хисеп хучӗпе чысланӑ, ансамбле ҫур миллиона яхӑн тенкӗ уйӑрасси ҫинчен сертификат тыттарнӑ. Вӑл укҫа сцена ҫине тухмалли тумтир туянма кайӗ.
Шупашкар хула администрацийӗ вара музыка инструменчӗ туянма 350 пин тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ.
Венӑри Андреас Каппелер профессор иртнӗ уйӑхра чӑвашсем ҫинчен нимӗҫле кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ. «Die Tschuwaschen: Ein Volk im Schatten der Geschichte» (Böhlau Köln, 2016.) (чӑв. Чӑвашсем: истори мӗлкийӗнчи халӑх) ят панӑскере юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкарти кооператив институчӗн акт залӗнче 10 сехет те 30 минутра хӑтлӗҫ.
Кооператив институчӗн проректорӗ Леонид Таймасов пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗнеке нумай енлӗ Раҫҫей, унта пурӑнакан чӑваш халӑхӗн историйӗпе тата культурипе паллаштарать.
Андреас Каппелер Чӑваш Енре темиҫе хут та пулнӑ. Кунтисем ҫинчен пухнӑ материалсене маларах вӑл хӑйӗн монографийӗсенче тата ӑслӑлӑх ӗҫӗсенче усӑ курнӑ.
Кӗнекене хатӗрлеме пулӑшнӑшӑн Австри ӑсчахӗ Чӑвашри ӗҫтешӗсене — В.В. Андреева, И.И. Бойкона, В.П. Иванова, Ю.Н. Исаева, Е.В. Касимова, В.Н. Клементьева, Е.К. Минеевана, Ф.Н. Козлова, Г.А. Николаева, Л.А. Таймасова, В.Г. Харитонова — тав тӑвать.
Шупашкара Алькеш поселокӗ енчен кӗнӗ ҫӗрте ҫынсене Пинеслу савӑнтаратчӗ. Унпа юнашар пикен ҫӗр ҫинчи пурнӑҫне япӑхалатнӑ тухатмӑш карчӑк та пурччӗ. Шел те, Андрей Молоков скульпторӑн ӗҫне те чӑннипех те хаклама пӗлмерӗҫ, те Пинеслу ӑнсӑртран ҫунса кайрӗ…
Андрей Молоков — Чӑваш Енре улӑм-утӑпа ӗҫлекен пӗртен-пӗр скульптор. Улӑмпа ӗҫленӗ чухне пӗчӗк пайсене тума ҫук. Филармони умӗнчи лаша ҫемйи те — унӑн ӗҫӗ. Молоков утӑпа 4 ҫул каялла, пӗтӗм тӗнчери фестивальте, ӗҫлеме пуҫланӑ. Унӑн скульптурисем Францири пӗр курорт хулара та вырӑн тупнӑ. Вӑл Шупашкар хули валли те чылай ҫӗннине шухӑшласа кӑларать.
Скульпторӑн ҫӗнӗ шухӑш пур. Вӑл Шупашкарти Гагарин тата Калинин урамӗсем хӗресленнӗ вырӑнти ҫул ҫаврӑмӗнче «Улӑп» скульптура вырнаҫтарасшӑн. Вӑл ӑна тимӗртен ӑсталасшӑн. Улӑп 10 метр ҫӳллӗш пулӗ, унӑн ячӗ «Улӑп ҫынсене ҫулӑм парнелет» ятлӑ.
Аса илтеретпӗр, Улӑп кӳлепине вырнаҫтарма «Ирӗклӗх» те ҫырсаччӗ. Анчах тӳре-шара вӗсене укҫа-тенкӗ ҫукки пирки, палӑксене ытларах Чӑваш Ен шайӗнчисене кӑна мар, Раҫҫей пӗлтерӗшлисене суйлама сӗннӗ.
+19.3 °C