Пӗрремӗш канал журналисчӗсене чӑвашсен апат-ҫимӗҫӗ килӗшнӗ. Нумаях пулмасть вӗсем Шупашкарта пулнӑ. Мускавран Хусана кайма тухнӑскерсем ҫула май пирӗн патра чарӑннӑ. Шупашкарта чӑваш наци апат-ҫимӗҫӗпе сӑйланнӑ. Журналистсене хуран куклипе, какай шӳрпипе, чӑкӑтпа тата шӑрттанпа хӑналанӑ. Апат-ҫимӗҫ хӑнасене килӗшнӗ.
Шупашкарта пулнӑ май журналистсем Амӑшӗн палӑкӗ ҫине улӑхнӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, унӑн шалти пайне кӗрсе пӑхнӑ. Сӑра музейӗнче те пулнӑ. Унта ӗҫлекенсем чӑваш сӑрине вӗретмелли вӑрттӑнлӑхпа паллаштарнӑ. Учрежденире ӗҫлекен арҫын британи актерне Энтони Хопкинсона аса илтернине те асӑрханӑ вӗсем.
Мускаври журналистсем ӳкернӗ сюжета эрнекун, чӳк уйӑхӗн 22-мӗшӗнче «Доброе утро» (чӑв. Ырӑ ир пултӑр) кӑларӑмра кӑтартнӑ.
Паян, чӳкӗн 22-мӗшӗнче, Раҫҫейре сӑмахсарсемпе энциклопедисен кунне паллӑ тӑваҫҫӗ.
Ку уяв официаллисен йышне кӗмест пулин те чӗлхеҫӗсемшӗн вӑл пӗлтерӗшлӗ кун шутланать. Ҫак кун сӑмахсарсем пирки лекцисем вулаҫҫӗ, тӗрлӗ мероприятисем хатӗрлесе ирттереҫҫӗ.
Чӑваш чӗлхи лабораторийӗ те ҫак куна палӑртмасӑр ирттерсе ярас темерӗ — электронлӑ сӑмахсарсен сайтне Николай Иванович Ашмарин хатӗрленӗ «Чӑваш сӑмахӗсен кӗнекин» 5-мӗш томне кӗртрӗ. Ҫапла май халь кунта 3-мӗш томсӑр пуҫне пӗтӗм Ашмарин словарӗ вырнаҫнӑ.
Чӳкӗн 22-мӗшӗнче сӑмахсарсемпе энциклопедисен кунне паллӑ тума вӑл кун Владимир Даль ҫуралнине кура суйланӑ. Асаилтеретпӗр, Владимир Даль — вырӑс чӗлхин ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекин авторӗ. Кунашкал уяв АПШ-ра та пур. Вӗсем словарьсен кунне юпан 16-мӗшӗнче, Ной Вебстер ҫуралнӑ кунхине, паллӑ тӑваҫҫӗ. Вӑл та, вырӑс ӑсчахӗ пекех, сӑмахсарсем калӑпласа чапа тухнӑ. Чӑваш чӗлхеҫисемшӗн вара ку тӗлӗшпе 1870 ҫулхи авӑнӑн 22-мӗшӗнче ҫуралнӑ Николай Иванович Ашмарин паллӑ вырӑн йышӑнать. Анчах хальччен авӑнӑн 22-мӗшӗнче словарьсен уявне уявласси пулман-ха.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗн доценчӗн ӗҫне Раҫҫейре пысӑка хурса хакланӑ. Сӑмахӑмӑр — педагогика ӑслӑлӑхӗн кандидачӗ, педагогика ӗҫченӗсен професси аталанӑвӗн кафедрин доценчӗ Людмила Васильева пирки. Унӑн «Регионализация дошкольного этнохудожественного образования» (чӑв. Шкул ҫулне ҫитменнисен этнохудожество вӗрентӗвне региона кура йӗркелесси) ӗҫӗ «Языки и культура народов России: сохранение и развитие» (чӑв. Раҫҫей халӑхӗсен чӗлхисем тата культури: сыхласа хӑварасси тата упрасси) Пӗтӗм ҫӗршыври конкурсра ҫӗнтернӗ.
Ӗҫсене номинацисемпе суйласа илнӗ. Чи лайӑххисен шутӗнче — Раҫҫейӗн 51 регионӗнчи 110 практика.
Людмила Васильева Канашри педагогика училищинче (1973-1976 ҫулсенче), Чӗмпӗрти патшалӑх педагогика институтӗнче, асӑннӑ аслӑ шкулӑн аспирантуринче, Мускаври патшалӑх педагогика университетӗнче вӗреннӗ. 2018 ҫултанпа Чӑваш Республикин Вӗренӳ институтӗнче ӗҫлет.
Ачасемпе ҫамрӑксем валли чӑвашла ҫырнӑ чи лайӑх алҫырусене палӑртнӑ. Кун пек конкурс пирӗн республикӑра саккӑрмӗш хут ӗнтӗ иртнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗ-ӗҫсене килес ҫул пичетлӗҫ. Ун валли хыснаран укҫа уйӑрӗҫ.
Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн тата массӑллӑ коммуникаци министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурс комиссийӗ ӗҫсене 4 уйӑх хушшинче тӗплӗн тишкернӗ.
«Шкул ҫулне ҫитменнисем тата кӗҫӗн шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» ята М,Ф. Карягинӑн «Чӗвӗлти чӗкеҫ чӗппи» алҫырӑвӗ тивӗҫнӗ. «Вӑтам шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — В.Д. Николаевӑн «Пьесӑсем, сценкӑсем, шӳтсем» алҫырӑвӗ, «Аслӑ ҫулсенчи шкул ачисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — «Пӗрремӗш учитель» (авторӗ – Н.И. Сидоров).
«Тӗлӗнмелле!!! Чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче Чӑвашсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацине йӗркеленӗ», — ҫапла пӗлтернӗ Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн правленийӗн председателӗ, «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Тӑван Атӑл» журналӗн редакторӗ Лидия Филиппова мессенджерсенчен пӗринчи ушкӑнра пӗлтернӗ.
Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче Чӑвашсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн президенчӗ пулма Майяминче пурӑнакан Валерия Лукьянова суйланӑ. «Чӑн-чӑн чӑваш ниҫта та пӗтмест! Надежда Николаевна Сандркина, Валерий Николаевич Лукьянов, тав сире ҫавӑн пек чӑваш чунӗллӗ пулнӑшан, халӑха пӗрлештернӗшӗн», — тесе ҫырнӑ Лидия Филиппова.
Надежда Сандркина — марафонка. СССРӑн пӗрлештернӗ командинче пулнӑ. Чӗмпӗр облаҫӗнчи Чӑвашкассинче ҫуралнӑ.
Чӑваш Енпе чӑваш халӑхӗн историйӗ ҫинчен ҫӗнӗ кӗнеке пичетленнӗ. Ӑна Чӑваш кӗнеке издательствинче «Краткая история Чувашии и чувашского народа» ятпа кун ҫути кӑтартнӑ.
Ҫӗнӗ кӑларӑма Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, авторсен ушкӑнӗ чӑваш халӑхӗн историйӗн тӗп тапхӑрӗсене тишкерес тӗллевпе ӗҫленӗ. Ку тематикӑпа ӑслӑлӑх литератури сахал мар пулнӑ. Анчах учительсем, аслӑ классенче вӗренекенсем, студентсем, таврапӗлӳҫӗсем, Чӑваш Енпе тата чӑваш халӑхӗпе кӑсӑкланакансем валли кӑларнисем сахалтарах тесе шухӑшлаҫҫӗ Чӑваш кӗнеке издательствинче. Авторсем ӑслӑлӑхпа вӗрентӳ литературипе ҫеҫ мар, хальччен усӑ курман истори ҫӑлкуҫӗсемпе те усӑ курнӑ.
Кӗнекене Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ хатӗрленӗ. Редакторӗсем – Т.Н. Таймасова тата В.В. Степанов.
Ҫывӑх вӑхӑтра Самар облаҫӗнче Чӑваш Республикин кунӗсем иртӗҫ. Ӑна Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫавна май унта Чӑваш Енри профессионал коллективсен концерчӗсем те пулӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, 18 сехетре, Самар хулинчи «Нефтяник» культура ҫуртӗнче, чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, 18 сехетре, Тольятти хулинчи «Автоград» культура центрӗнче концерт кӑтартӗҫ.
Концерта Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ тата Чӑваш патшалӑх филармонийӗн коллективӗсем хутшӑнӗҫ.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамбльне Раҫсей Федерацийӗн халӑх артисчӗ Юрий Васильев ертсе пырать. Чӑваш патшалӑх филармонийӗн коллективӗсем пирки каласан, Самар тӑрӑхӗнче концертпа «Ҫавал» эстрадӑпа фольклор ансамблӗ, «Ҫеҫпӗл» эстрада ансамблӗ тата «Nota «G» ташӑ ушкӑнӗ пулӗҫ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Тутарстанри Анат Камӑри Халӑх пултарулӑхӗн ҫуртӗнче Пӗрлӗх кунне уявланӑ. «Ытти халӑхпа пӗрле чӑвашсем те хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ», — тесе пӗлтерет Илья Туманов Тутарстанри чӑвашсен «Сувар» хаҫатӗнче.
Уяв концертне 34-мӗш гимнази вӗренекенӗсемпе вӗрентекенӗсем хастар хутшӑннӑ. Вӗсен репертуарӗ куракансене килӗшнӗ.
Пӗрлӗх кунне уявланӑ май гимнази директорне, «Духовный взлёт» (чӑв. Ӑс-хакӑл хӑпартланӑвӗ) фондӑн пуҫлӑхне, Анат Камӑри чӑваш наципе культура центрӗн ертӳҫине Галина Ляховӑна Анат Кама район пуҫлӑхӗ Айдар Метшин алӑ пуснӑ Хисеп хучӗпе чысланӑ. «Сувар» ҫырнӑ тӑрӑх, ырӑ хыпара маларах эпир асӑннӑ 34-мӗш гимнази Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрсен театрӗнче 87-мӗш сезон уҫӑлнӑ. Ҫав ятпа унта «За синими туманами» спектакль кӑтартнӑ.
Ҫӗнӗ сезон уҫӑлнине тата ӳнер учрежденийӗ юсав хыҫҫӑн ҫӗнелнине театр хӑйӗн Фейсбукри страницинче хыпарланӑ. Кинотеатр пулнӑ ҫурт урамран халӗ, чӑн та, хитреленнӗ. «Чувашский государственный ордена Дружбы народов ТЕАТР ЮНОГО ЗРИТЕЛЯ имени М. Сеспеля» тесе аякран курӑнмалла ҫырса хунӑ.
Ҫавна курнисенчен хӑшӗсем театр ятне чӑвашла ҫырманнине асӑрханӑ. Александр Блинов чӑваш хастарӗ те ҫавна палӑртнӑ, Чӗмпӗрти Николай Ларионов ҫыравҫӑ та. «Аван, анчах Чӑваш Республикинче чӑвашла та ҫырмалла!», — тенӗ, тӗслӗхрен, Чӗмпӗрти йӑхташӑмӑр.
Театр пуҫлӑхӗ Елена Николаева чӑвашла пулатех тесе шантарнӑ, хальлӗхе вӑхӑт ҫитменнине палӑртнӑ.
Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх 2019 ҫулшӑн литературӑпа ӳнерте тата культура аталанӑвӗнче палӑрнӑ пултаруллӑ ҫынсене Нестер Янкас ячӗллӗ Преми памашкӑн кандидатсем тӑратмашкӑн халӑх умне сӗнӳпе тухать. Кандидат ҫинчен калакан автобиографипе характеристикӑна тата ӑна тӑратакан организацин ыйтса ҫырнине Преми паракан комиссине 2019 ҫулхи раштавӑн 20-мӗшӗччен ҫитермелле.
Нестер Янкас ячӗпе хисепленекен преми тӗллевӗ ҫакӑн пек: чӑваш культурипе искусствине, литературипе чӗлхине аталантарас, культурӑпа истори палӑкӗсене упрас, халӑхсен туслӑхне ҫирӗплетес, ӳссе ҫитӗнекен ӑрӑва тӗрӗс-тӗкел воспитани парас, уйрӑм ҫынсен пултарулӑхне аталантарас, наци культурин ҫитӗнӗвӗсене халӑх хушшинче сарас енӗпе тунӑ ӗҫсемшӗн хавхалантарасси.
Премие чӑваш культурине, литературипе искусствине малалла аталантарас ӗҫре уйрӑмах палӑрнӑшӑн, республикӑмӑрти тата районти ял ҫыннисен тӗрлӗ социаллӑ сийӗн культура аталанӑвӗнчи халӑх пултарулӑхӗн хастарлӑхне ӳстернӗшӗн параҫҫӗ.
Премие уйрӑм пултаруллӑ ҫынсене, пултарулӑх коллективӗсене, шкулсемпе ача сачӗсене, патшалӑх предприятийӗсемпе учрежденийӗсене, коммерциллӗ фирмӑсене тата ӗҫ коллективӗсене пама пултараҫҫӗ.
+11.3 °C