Чӑваш Енри паллӑ педагога, публициста, общество ӗҫченне, ӑсчаха, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидатне, таврапӗлӳҫӗне Виталий Станьяла «Шупашкар районӗн хисеплӗ ҫынни» ят пама йышӑннӑ.
Виталий Петрович 1940 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗнче ҫуралнӑ. Анат Кӗнер шкулӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн историпе филологи факультетӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн аспирантуринче вӗреннӗ. Студент чухне «Ҫамрӑк коммунист» хаҫатра куҫаруҫӑра тата литература ӗҫченӗнче тата Вӑрнар районӗнчи Нурӑсри интернат шкулта воспитательте, Комсомольски районӗнчи Урмаел шкулӗнче вырӑс чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ пулса тӑрӑшнӑ. Кайран вӑл хаҫатра та, аслӑ шкулта та ӗҫленӗ. Кирек ӑҫта тӑрӑшсан та чунне парса тимленӗ.
Шупашкар хулин Мускав район администрацийӗ ачасен сӑнӳкерчӗкӗсен тата ӳкерчӗксен «Пӗрле – Вместе» онлайн-конкурсне ирттернӗ. Унта хутшӑнакансен чӑваш тумне кӑтартса пама тивнӗ.
Шупашкарти 50-мӗш вӑтам шкулти Илемпи Кузьминан «Современный чувашский наряд в мире красоты» (чӑв. Илем тӗнчинчи хальхи чӑваш тумтирӗ) ӗҫӗ пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. 4-мӗш лицейри Дарина Иванова наци тумне тӑхӑннӑ, асанне юмахӗсене вулакан хӗрачасене сӑнланӑ. Унӑн тӑрӑшӑвне иккӗмӗш вырӑнпа палӑртнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта — 160-мӗш ача пахчинчи Валерия Волкова. 209-мӗш ача пахчинчи Николай Васильев ӗҫне куракансем кӑмӑлласа йышӑннӑ.
«Ӳкерчӗк» номинацире Шупашкарти 39-мӗш шкулти Арина Николаева пӗрремӗш вырӑна тухнӑ, 18-мӗш вӑтам шкулти Злата Нарицына «Эпӗ хитре чӑваш хӗрӗ» ӳкерчӗкпе — иккӗмӗшне, 3-мӗш ача пахчинчи Алексей Терехов «Манӑн Чӑваш Ен» темӑпа — виҫҫӗмӗшенче. Куракансене килӗшнӗ ӗҫ вара — 4-мӗш лицейри София Матвеевӑн. Вӑл матрёшкӑна чӑвашла тумлантарнӑ, ӗҫчен чӑваш халӑхне кӑтартнӑ.
Паян Раҫҫей почтин Чӑваш Енри тӗп филиалӗнче, 42800-мӗш уйрӑмра, «Чӑваш тӗрри» маркӑна ҫӳретме пуҫланӑ. Ҫавна ҫирӗплетсе почта ӗҫченӗсем ятарлӑ штемпельпе паллӑ тунӑ.
Раҫҫей почтин Чӑваш Енри тӗп филиалӗн халӑхпа ҫыхӑну тытакан пайӗн пуҫлӑхӗ Оксана Иванова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, маркӑна Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа кӑларнӑ.
Сӑмах май каласан, юбилея халалласа каярах тата тепӗр марка ҫӳреме тытӑнӗ. Вӑл Чӑваш Ен гербӗллӗ пулӗ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, ҫӳретме тытӑнӗҫ.
Чӑваш эстрада юррисене шӑрантаракансен «Виръял шевлисем» конкурсне пуҫласа 1995 ҫулта ирттернӗ. Ӑна районти смотр-конкурс шайӗнче йӗркеленӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне пуҫарса яраканни — Элӗк районӗнчи культура пайӗ (культура пайӗн пуҫлӑхӗ — Альберт Сергеев).
Малтанхи конкурса тури чӑвашсем: эстрада юррисене юрлакансем тата вокалпа инструмент ансамблӗсем — пуҫтарӑннӑ.
1996 ҫулта Элӗк, Вӑрнар, Красноармейски, Муркаш тата Етӗрне районӗнчен пухӑннӑ.
1997 ҫулта фестивале республика шайӗнче ирттернӗ. 2000 ҫулта регионсем хушшинчи шая кӑларнӑ. Людмила Семенова тата Вячеслав Филиппов «Виръял шевлисем» фествиаль гимнне (сӑввине Станислав Ильин ҫырнӑ, кӗввине Андрей Галкин) шӑрантарнӑ.
Кӑҫал фестивале инҫет ҫыхӑну мелӗпе ирттерӗҫ.
Шупашкар хулинче «Ача-пӑча Акатуйӗ» фестиваль-конкурса хатӗрленме пуҫланӑ. Кӑҫал вӑл куҫӑн мар майпа иртӗ.
2020 ҫулхи фестивале 5 ҫултан пуҫласа 14 ҫула ҫитичченхисене хутшӑнма ирӗк панӑ. Шкулта вӗренекен ача-и, культура учрежденийӗ ҫумӗнчи пӗр-пӗр клубра пултарулӑха туптать-и, юрлас-ташлас енӗпе ятарлӑ пӗлӳ илет-и — хутшӑнма никама та чармӗҫ.
Конкурса хутшӑнакансен пултарулӑхне «Янра, чӑваш юрри!» номинацире вокал ӑсталӑхӗ енчен хаклӗҫ, «Айтӑр пӗрле ташлар-и!» ятлинче – хореографи ӳнерне; «Чӑваш паттӑрӗ» – вӑйлӑ ачасем валли; «Этно-кроссворда» суйласан чӑваш историне, йӑли-йӗркине тата культурине пӗлнине кӑтартма тивӗ.
Фестиваль-конкурса ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче «Ровесник» (чӑв. Тантӑш) культура ҫурчӗн «Контактра» ушкӑнӗнчи страницинче пӗтӗмлетӗҫ.
Чӑваш поэзийӗн классикӗ, вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗ Константин Иванов ҫуралнӑранпа паян 130 ҫул ҫитрӗ. Кӑшӑлвирус саманинче пурӑнман пулсан поэтӑн юбилейне Чӑваш Енре сумлӑн, халӑхпа уявлатчех ӗнтӗ. Халӗ вара мӗнпур мероприятие пӗччен-иккӗн тенӗ пек тата тӗнче тетелӗнче ирттерме тивет.
Аса илтерер: Консантин Иванов 1890 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи Слакпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗр шкулӗнчен вӗренсе тухнӑ. Музыкӑпа тата живопиҫпа кӑсӑкланнӑ. Кӗске ӗмӗрӗнче «Тимӗр тылӑ», «Тӑлӑх арӑм», маларах каланӑ «Нарспи» йышши хайлавсене ҫырса ӗлкӗрнӗ.
Чӑваш литературийӗнче вӑл тӑлмачӑ пулса йӗр хӑварнӑ. М. Лермонтов, Н. Некрасов, А. Кольцов, Н. Огарев, к. Бальмонт хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.
Аванмартӑн кӑҫалхи парни Валери Туркая тивӗҫнӗ. Кун пирки художник Фейсбукра хыпарланӑ.
«Пӗлтӗрхи 2019 ҫул, юлашки вӑтӑр ҫул хушшинчи йӑлана пӑсса, Аван мар премине пӗрремӗш хут никама та памарӑм. Ҫак ҫитменлӗхе тӳрлетсе, ҫулталӑк пӗтессе кӗтмесерех, 2020 ҫулхи Аванмартӑн Аван мар парнине Валери Туркая халаллани ҫинчен пӗлтерес килет. Урӑх чӑтма ҫук. Эс хӑть ҫӗр хут чӑплӑ пул, анчах та киревсӗр сӑмахсемпе перкелешме сана никам та ирӗк паман!
2020 ҫулхи «хӑлхаллӑ купарча» ятарласа – Валери Туркая. ТУР! ТУР! ТУР! КАЙ, КАЙ, КАЙ...», – тесе ҫырнӑ Чӗмпӗрте пурӑнакан Виктор Аванмарт художник.
Постра художник поэтӑн сӑввисене тишкернӗ.
Пӗлменнисене пӗлтерер: Виктор Аванмарт лайӑх ӗҫсемшӗн ҫулсерен аван-преми (йывӑҫран хатӗрленӗ скульптура) парать, айванлӑхшӑн — карикатура.
Кӑҫал пирӗн Чӑваш Енӗмӗр хӑйӗ сумлӑ юбилейне уявлама хатӗрленет. Чи кӑмӑлли — ҫак датӑна Раҫҫей банкӗ те шута илни. Унта Чӑваш автономийӗн 100 ҫулхине халалласа паян 3 тенкӗлӗх кӗмӗл укҫа кӑларнӑ.
Тимӗр укҫан пиччӗн енне Раҫҫей гербне ӳкерсе хунӑ, Питӗрти укҫа картишӗн тавар паллине тата хаклӑ металӑн виҫине, ӑна кӑҫал кӑларнине ҫырса хунӑ.
Кӗмӗл укҫан тӳнтер енне Чӑваш Республикин гербне тата хулпуҫҫи ҫине кӗвентепе витре ҫакнӑ наци тумӗллӗ чӑваш хӗрне ӳкернӗ. Вӑл йывӑҫ ҫумӗнче тӑрать. Пике хыҫӗнче юханшыв, хальхи вӑхӑтри хула курӑнать. Аялта ҫурма ҫаврака ҫине «Чӑваш Республики» тесе вырӑсла ҫырнӑ, сулахай енне икӗ йӗркепе «100 ҫул» тесе шӑрҫаланӑ.
Чӑваш Енри фотоӑстасем «Дети России-2020» (чӑв. Раҫҫей ачисем-2020) конкурса хутшӑнаҫҫӗ.
Вӗсенчен пӗри, Александр Вражкин, виҫӗ ӗҫ тӑратнӑ: «О крае Чувашском поет душа» (чӑв. Чӑваш Ен ҫинчен юрлать ман), «Мы подружки — словно куклы» (чӑв. Тусӑмсем – пукане тейӗн), «С голубого ручейка начинается река» (чӑв. Пӗчӗк шывран юханшыв пуҫланать).
Пӗринче чӑваш тумӗллӗ виҫӗ пӗчӗк хӗрача, иккӗмӗшӗнче наци музыка инструменчӗсене ӑсталакан маттур Николай Фомиряков ертсе пынипе Шупашкар районӗнчи Акатуйра ачасем шӑхлич калани, виҫҫӗмӗшӗнче Шупашкарти ача пахчисенчен пӗринчи шӑпӑрлансем руна ҫырулӑхӗпе паллашни сӑнланнӑ.
Ентешӗмӗрсен фотоӗҫӗсемшӗн конкурс сайтӗнче сасӑлама пулать.
Чӑваш литературин классикӗ К.В. Иванов ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитет. Вӑл 1890 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче хальхи Пушкӑртстанри Пелепей районне кӗрекен (ун чухне Ӗпхӳ кӗпӗрнин Пелепей уесӗнче пулнӑ) Слакпуҫӗнче ҫуралнӑ. Константин Иванов чӑваш литературин кӑна мар, тӗнче литературин классикӗ. Вӑл ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине хӑй вӑхӑтӗнче ЮНЕСКО шайӗнче паллӑ тунӑ.
Поэт ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш Республикин Вӗренӱ институчӗ «Ҫакӑ ҫутӑ тӗнчере …» акци ирттерет. Вӑл ҫу уйӑхӗн 20-29-мӗшӗсенче пулассине пӗлтернӗ. Акцие кирек кам та хутшӑнма пултарать: видео е фото ӳкерсе К.В. Иванов хайлавӗсенчи йӗркесене ҫырса хумалла та #ҫакӑҫутӑтӗнчере тата #чрио хештегсемпе Интернетри хутшӑну тетелӗсене (социаллӑ сетьсене) вырнаҫтармалла.
+14.3 °C