Вӑрнар районӗнчи Кивӗ Шуртанта хальхи вӑхӑтра ял уявне хатӗрленеҫҫӗ. Ытти хӑш-пӗр ялти пек ӑна ҫулсерен йӗркелемеҫҫӗ — пилӗк ҫулта пӗрре пухӑнаҫҫӗ. Хӑҫан уявлассине Ҫимӗке кура палӑртаҫҫӗ. Ун умӗнхи шӑматкун ял уявне йӗркелеҫҫӗ.
Ял кунӗччен вырӑнтисем тавралӑха тирпей-илем кӗртеҫҫӗ. Кил умне кӑна мар, урама та хӑтлӑх кӳреҫҫӗ. Пӗве хӗррине пӑрахса хӑвармаҫҫӗ: ун тавралла ӳсекен курӑка ҫулса тирпейлеҫҫӗ, тасатмаллине тасатаҫҫӗ. Унта-кунта ӳсекен ват йывӑҫсемпе кирлӗ-кирлӗ мар хунава та касса тухаҫҫӗ. Ӗҫе пӗр самантра вӗҫлеме ҫук та, темиҫе кунах аппаланаҫҫӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗчченех тимлеме палӑртса хунӑ. Ваттисен праҫникӗнче вара яла хӑна-вӗрле пуҫтарӑнӗ. Тӑван-пӗтенпе тата ял-йышпа пӗрле савӑнӗ.
Чӑваш Енре Республика кунне паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ. Кӑҫал вӑл Шупашкарта тата Элӗк районӗнче иртӗ.
Элӗк районӗ валли уява ирттермешкӗн 10 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах ку ҫитмест ахӑртнех — район администрацийӗн сайтӗнче спонсорсенчен, ырӑ чунлӑ ҫынсенчен пулӑшу кӗтни пирки пӗлтернӗ.
«Чӑвашсем каланӑ тӑрӑх, ырӑ ӗҫ туса ывӑнма ҫук. Йӗркелӳ комитечӗн Республика кунӗпе ҫыхӑннӑ мероприятисене хатӗрленнӗ ҫӗре хутшӑнма чӗнет».
Паллах, пулӑшу ыйтма чаракан саккун ҫук. Ҫавӑнпа элӗксем халӑх пулӑшӑвне кӗтеҫҫӗ.
Кӑҫалхи ҫулталӑк вӗҫленмен-ха, РФ Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтӗлев министерстви вара 2017 ҫулта канмалли кунсене палӑртма ӗлкӗрнӗ.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн кӑрлачӑн 8-мӗшӗччен канӑпӑр. Ун чухне раштавӑн 31-мӗшӗнче те ӗҫе тухмалла мар. Вӑл вырсарникуна лекет. Ҫавӑнпа халӑх уява лӑпкӑнах хатӗрленме пултарать. Ҫитес ҫул темиҫе уяв канмалли кунпа пӗр килет. Ҫавна май кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче канмаллине нарӑсӑн 24-мӗшӗ ҫине куҫараҫҫӗ. Кӑрлачӑн 7-мӗшне вара — ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗ ҫине.
2017 ҫулта нарӑсӑн 23–26-мӗшӗсенче, пушӑн 8-мӗшӗнче, ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗччен, ҫу уйӑхӗн 6–9-мӗшӗсенче, ҫӗртме уйӑхӗн 10–12-мӗшӗсенче, чӳк уйӑхӗн 4–6-мӗшӗсенче канӑпӑр.
Каласа хӑварас пулать, ҫитес ҫул Республика кунӗ шӑматкуна лекет. Ҫавна май уншӑн хӑш кун канмаллине республика тӳри-шари хальлӗхе палӑртма ӗлкереймен-ха.
Хальхи вӑхӑтра хуҫалӑхсенче Акатуйсем иртме тытӑнчӗҫ. Унчченхи ҫулсемпе танлаштарсан, кашни ял хуҫалӑх предприятийӗнчех ирттермеҫҫӗ-ха ӑна. Тӑкаксӑр пулмасть те, ҫавӑнпа та тӑхтаса тӑраҫҫӗ.
Муркаш тӑрӑхӗнче районти Акатуя ҫӗртмен 11-мӗшӗнче палӑртма шухӑшлаҫҫӗ. Иртнӗ шӑматкун вара вӑл тӑрӑхри «Путь Ильича» (чӑв. Ильич ҫулӗ) агрофирмӑра йӗркеленӗ.
Ҫурхи ака-суха ӗҫӗсене вӗҫленӗ ятпа хресченсене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев саламланӑ. Агрофирмӑн ӗҫ тӑвакан директорӗ Александр Богданов вара коллективпа кӑмӑллине палӑртнӑ. Ҫуртрисене кӑна вӗсем 1100 гектар акнӑ. Унсӑр пуҫне пусӑ ҫаврӑнӑшне усӑ курман 450 гектар ҫӗре кӗртнӗ. Ҫапла вара вырӑнти Хорнуй ҫӗрӗсене кӑна мар, Юнкӑ, Хӗтеркасси ял тӑрӑхӗсенчи ахаль выртакан лаптӑксене те сухаласа акнӑ.
Уяв ячӗпе ял ҫыннисене «Кӗсми урам кинӗсем» вырӑнти ушкӑн тата Ҫурла Тӑрри клубӗнчи «Сеспель» эстрада ушкӑнӗ саламланӑ.
Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче чӑвашсен Акатуйне ирттерме палӑртса хунӑ. Уява ҫӗртмен 11-мӗшӗнче унти «Победа» (чӑв. Ҫӗнтерӳ) культурӑпа кану паркне пухӑнӗҫ.
Акатуя чӗмпӗрсем Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Чӑваш Енрен, Сарту тата Самар облаҫӗсенчен пырасса шанаҫҫӗ. Чӑваш наци конгресӗн ертӳҫи Николай Угаслов тата чӑваш парламенчӗн ертӳҫи Юрий Попов та унти чӑвашсем ҫитессе кӗтеҫҫӗ.
Уяв вӑхатӗнче харӑсах темиҫе сцена ӗҫлемелле. Вӗсен шутӗнче — «Ача-пӑча Акатуйӗ», «Молодежная «Сарпике» (чӑв. Ҫамрӑк «Сарпике»), «Национальные игры» (чӑв. Наци вӑййисем).
Акатуй йӗркелӳҫисем наци апат-ҫимӗҫне астивсе пӑхма та, декораципе практикӑллӑ пултарулӑх хатӗрӗсемпе тата чӑваш литературипе паллашма та май туса пама шантараҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кӗрлев ялӗнче шӑматкун, ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ял уявӗ ирттерчӗҫ. Ку ял Штанаш ял тӑрӑхне кӗрет. Ун пирки пӗрремӗш хут 18-мӗш ӗмӗрте асӑннӑ. Ял ячӗ «кӗрлев» (выр. шуметь) сӑмахран пулса кайнӑ, теҫҫӗ, вӑл Ҫӗмӗрлене ҫитиех тӑсӑлакан вӑрмантан инҫех мар вырнаҫнӑ. Йывӑҫсем те, ялпа юнашар юхакан пӗчӗк юханшыв та самаях хумханса кӗрленӗ пулас. Ялта 2011 ҫулта 50 кил пулнӑ, 125 ҫын пурӑннӑ. Унтанпа кил шучӗ те, пурӑнакансен йышӗ те самаях чакнӑ пулин те, ял халӑхӗ Сидоров Николай Титович пуҫарнипе ял уявне ирттерме шутланӑ.
Уява йӗркелеме Чучаковсен ҫемьи, Савельева Роза пулӑшнӑ. Хӗрлӗ Чутайри «Пельменная» кафе ӗҫченӗсем те килсе ҫитнӗ. Ял халӑхне саламлама ҫавӑн пекех хаклӑ хӑнасем те килме кӑмӑл тунӑ: Хӗрлӗ Чутай район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Павлов, Штанаш ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Светлана Ефимова, ҫак ялта ҫуралса ӳснӗ 97 ҫулхи ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранӗ Яковлев Алексей Алексеевич, Штанашри артистсем тата ыттисем те.
Галина Зотова пухӑннисене Кӗрлев ял истрийӗпе паллаштарчӗ: ялтан тухнӑ паллӑ ҫынсем, вӑрҫӑра паттӑрлӑх кӑтартса орден -медаль илме тивӗҫ пулнисем те ҫак пӗчӗк ялта чылай-мӗн.
Нумаях пулмасть К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Раҫҫейри усламҫӑсен кунне халалласа савӑнӑҫлӑ уяв иртнӗ. Унта Михаил Игнатьев Элтепер те хутшӑннӑ.
Мероприятие чӑваш парламенчӗн спикерӗн ҫумӗ Николай Малов, Чӑваш Енри усламҫӑсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй Владимир Иванов, республикӑри суту-илӳпе промышленноҫ палатин президенчӗ Игорь Кустарин, ытти тӳре-шара хутшӑннӑ.
Республика Элтеперӗ уяв пӗлтӗрхи ҫул ӗҫ кӑтартӑвӗсене тишкерме май панине, малашлӑхри тӗллевсене палӑртма, пултаруллисене чыслама ирӗк панине асӑннӑ. Усламҫӑсем производствӑсем уҫса, хушма ӗҫ вырӑнӗсем йӗркелесе тата хыснана налук тӳлесе, халӑха кирлӗ таварсемпе тата пулӑшупа вӑхӑтра тивӗҫтерсе республикӑн социаллӑ пурнӑҫӗпе экономикин аталанӑвне питех те паха тӳпе хывнине уйрӑммӑн ырласа каланӑ тесе пӗлтерет Элтепер Администрацийӗн пресс-служби.
Республика кунне тата Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа Шупашкарта «Ача-пӑча Акатуйӗ» фестиваль-конкурс ирттерме палӑртса хунӑ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пухӗҫ. Вӑл Шупашкарти А.Г. Николаев ячӗллӗ паркра пулмалла.
«Ача-пӑча Акатуйне» йӗркелекенсем чӑвашсен ырӑ йӑлине тӗпе хурса ирттересшӗн. Уяв программине чӑваш юррин тата ташшин конкурсне (фольклор, халӑх тата эстрада сӗмӗллине те хаклӗҫ), «Ӗҫ ҫыннине мухтатпӑр» ӳкерчӗксен конкурсене, «Шупашкар хула паттӑрӗ» ятпа 9–10 ҫулти арҫын ачасем хушшинче вӑй виҫмелли ӑмӑртӑва тата ыттине кӗртнӗ.
Фестиваль-конкурса хутшӑнас текенсенчен Шупашкарти «Ровесник» (чӑв. Тантӑш) культура ҫурчӗ кӑмӑл пуррине палӑртакан ҫырусене ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнать. Вӗсене О. Беспалов урамӗнчи 2 «а» ҫурта ҫитерсе те, rovesnik@cbx.ru электрон пуштӑпа та ярса пама юрать. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 23-04-66.
Ӗҫ ҫыннине чыслакан йӑлана кӗнӗ уява (Акатуя елчӗксем ҫапла хакланине палӑртаҫҫӗ) ҫитес уйӑхӑн 11-мӗшӗнче ирттерме планласа хунӑ.
Ӑна вӑл тӑрӑхрисем кӑҫал 59-мӗш хут йӗркелеҫҫӗ-мӗн. Уява тӗплӗн хатӗрленес тӗллевпе йӗркелӳ комитетне 22 ҫынранах ҫирӗплетнӗ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ — вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин пайӗн начальникӗ Л. Левый ку йышӑ ертӳҫӗ пулса йӗркелесе пырӗ, район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ - финанс пайӗн пуҫлӑхӗ Г. Анисимова Л. Левӑя пулӑшӗ. Культура тата информаципе тивӗҫтерекен пай пуҫлӑхӗ А. Александрова йӗркелӳ комитечӗн ҫыруҫинче тимлӗ.
Ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсемпе ялхуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисем районти ӗҫпе юрӑ тата спорт уявне ҫынсене ушкӑнпа хутшӑнтарассишӗн яваплӑ.
Шупашкар хула кунӗнче «Стрижи» (чӑв. Вӗршӗнсем) пилотаж ушкӑнӗ кӑҫал та килӗ. Хальхинче пилотсем ҫӗнӗ программӑпа килме шантараҫҫӗ.
«Стрижи» ушкӑн республикӑн тӗп хулин кунне уява килессине Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов эрнесерен иртекен паянхи планеркӑра пӗлтернӗ. Кӑҫалхинче тӑватӑ самолет мар, улттӑн пулӗҫ.
Аса илтеретпӗр, пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пилотаж ушкӑнне Шупашкар аэропортӗнче хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов кӗтсе илнӗччӗ. «Стрижи» тӳперен аниччен Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар ҫийӗн вӗҫсе ҫаврӑннӑччӗ. Пилотаж ушкӑнне Шупашкарта ҫӑкӑр-тӑварпах кӗтсе илнӗччӗ. Леонид Черкесов кашни пилота ыталанӑччӗ. Музыка ансамблӗ наци юррине юрласа тата ташласа кӑтартнӑччӗ.
+23.3 °C