Мӗн ӗлӗкрен Ҫимӗк чӑваш халӑхӗшӗн пысӑк уяв пулнӑ. Ҫак кун ял кӗрлесе тӑрать кӑна. Ара, аякри хуласенчен тӑван-пӗтен тӗп киле пуҫтарӑнать-ҫке-ха. Пурте пӗрле пухӑнса масар ҫине каяҫҫӗ, пирӗнтен яланлӑхах уйрӑлса кайнисене асӑнаҫҫӗ.

Православи тӗнне ӗненекенсем масар ҫине эрех-сӑра ӗҫме, апат ҫиме каймаҫҫӗ. Вӗсем тӑванӗн вилтӑпри патӗнче ларса ӑна лайӑххипе аса илеҫҫӗ, ӑшра кӗлӗ тӑваҫҫӗ. Ҫапла чиркӳ хушать. Анчах пирӗн, чылайӑшӗн, урӑхла пулса тухать.

Ку ахӑртнех чӑвашсен халӑх йӑли-йӗркипе ҫыхӑннӑ. Ӗлӗкхи йӑла-йӗрке паянхи кунччен сыхланса юлнӑ. Масар ҫинче эрех ӗҫни, апат-ҫимӗҫе вилтӑпри ҫине хурса хӑварни чиркӳ саккунӗсемпе килӗшсе тӑмасть. Пачӑшкӑсем вилнисене чиркӳре асӑнмалли пирки асӑрхаттараҫҫӗ.

Чылай ҫӗрте Ҫимӗкре масар пасара ҫаврӑннӑнах туйӑнать. Халӑх йышлӑн пухӑнать ун чухне, ҫавна май ҫӑва кӗрлесе кӑна тӑрать. Темшӗн ҫынсем шӑппӑнрах калаҫмалли пирки манаҫҫӗ. Ӳсӗр ҫынсем ҫапкаланса утнине курма пулать тата. Лачкам ӳсӗр пуличчен ӗҫсе лартаҫҫӗ. Хирӗҫнӗ тӗслӗх те пулать. Паллах, ку масар ҫинче питӗ килӗшӳсӗр.

Теприсем тата музейри пек вилтӑприсене пӑхса ҫӳреҫҫӗ. Унашкал ҫынсенчен тӗлӗнме пӑрахмастӑп. Масар ҫине килсен хӑвна йӗркеллӗ тытмалли пирки кашнинех астӑвасчӗ.

Пирӗн масарӑн хапхи ҫине ҫапла ҫырса хунине палӑртас килет: «Чарӑнсам, иртен-ҫӳрен, мана асӑнсам. Эпӗ — килте, эсӗ хальлӗхе — хӑнара». Чуна витерекен сӑмахсем. Анчах вӗсене вырӑсла ҫырнӑ. Чӑвашла пулсан тем пек аванччӗ.

Пӑшӑрхантаракан тепӗр ыйту — ҫынсем хӑйсем хыҫҫӑн ҫӳп-ҫап хӑварни. Вӗсем хыҫҫӑн камӑн тасатмалла? Хутаҫсене, хут татӑкӗсене, ытти ӑпӑр-тапӑра масар умӗнчи контейнера тухса пеме йывӑр-ши? Ку хамӑра кӑна мар, пирӗнтен ӗмӗрлӗхех уйрӑлса кайнӑ тӑвансене те хисеплеменнине кӑтартать.

#тӗн, #чиркӳ, #уявсем, #Ҫимӗк, #чӑвашлӑх