Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Монакори чӗре хирургийӗн центр ертӳҫипе Винсент Дорпа тӗл пулнӑ. Франци тухтӑрӗ — «Дор процедури» текен тӗлӗнмелле меслетӗн авторӗ иккен. Унпа республика Элтеперӗ Чӑваш Енри кардиохирурги ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ.
Тӗлпулӑва ҫавӑн пекех республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Татьяна Богданова, республикӑри кардиодиспансерӑн тӗп врачӗ Татьяна Мизуров, асӑннӑ учрежденире тӗп врачӑн хирурги енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Вадим Бабокин тата ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин тӗп кардиохирургӗ Владислав Кашин хутшӑннӑ.
Винсент Дор тухтӑр шучӗпе 40–60 койкӑллӑ пысӑках мар медицина центрӗсем уҫсан аван. Вӗсенче, паллах, пысӑк технологиллӗ хатӗр-хӗтӗр тата ӑслӑ-тӑнлӑ та пултаруллӑ ӑстасем пулмалла. Ун пек центрта ҫулталӑкра 2,5 пине яхӑн катретизаци тата чӗре операцийӗсене 800 таран ирттерме май пур иккен. Вӗсене уҫасси укҫа-тенкӗ тӗлӗшӗнчен те перекетлӗ-мӗн.
Нумаях пулмасть Питӗр хулинчи Наци литературисен вулавӑшӗнче кӑсӑклӑ каҫ иртнӗ. Унта Дина Гаврилова (унӑн чӑн ячӗ Надежда Григоренко иккен) ҫыравҫӑн хӑйӗн кӗнекисем пирки калса кӑтартнӑ, пултарулӑхри ӑнӑҫсемпе паллаштарнӑ. Дина калавсемпе шӳтлӗ хайлавсем ҫырать-мӗн.
Ҫыравҫӑпа тӗл пулма хаваслӑ лару-тӑрура иртнӗ. Унта Питӗртен пурӑнакан тӗрлӗ ӑрури чӑвашсем пухӑннӑ. Красноярскра ҫуралнӑ эстони хӗрарӑмӗ, хӑйӗнпе Вера тесе паллаштарнӑскер те унта пулнӑ-мӗн.
Дина Гаврилова пирки каласан, вӑл Пушкӑртстанри пысӑках мар чӑваш ялӗнче ҫуралнӑ. Ҫырма иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсен вӗҫӗнче тытӑннӑ. Малтан ҫывӑх ҫынсем валли шӑрҫаланӑ. Калавсен шучӗ йышланса кайсан кӗнекене пухса кӑларнӑ. Паянхи кун тӗлне вӑл виҫӗ кӗнеке кун ҫути кӑтартма ӗлкӗрнӗ.
Уява «Парне» ансамблӗн чӑвашла юррисем тӑснӑ. Гурий Жачев ятлӑ ҫамрӑк фортепианӑпа каланӑ.
Ҫак уйӑхӑн вӗҫӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ каллех ҫынсене йышӑннӑ. Хальхинче ун патне пиллӗкӗн пынӑ. Кашнин — хӑйӗн ыйтӑвӗ.
Ирина Трифонова ятлӑ хӗрарӑм Шупашкарти Граждан урамӗнчи 58-мӗш ҫуртӑн 2-мӗш корпусӗ адрепса вырнаҫнӑ нумай хваттерлӗ ҫуртра тӳпене кӗрсе хваттер тума тытӑннӑ. Анчах, вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫурта хута ярас вӑхӑт вӗҫӗм тӑсӑлса пырать: малтан пӗр вӑхӑт каланӑ, каярах — тепӗр. Хӗрарӑм ҫӗкленӗ ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ тӗрӗслесе тӑма шантарнӑ. Хӑй енчен вара вӑл ҫынсен хӑйсен те тимлӗрех пулмаллине палӑртнӑ. Юридици вӑйӗллӗ хутсене алӑ пусиччен ҫиччӗ виҫсе пӗрре касмалла тенине пӗлтерет-ха ӗнтӗ вӑл.
Ольга Алексеева вара Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи коммерци меслечӗпе усӑ курмалли хваттере черетсӗр пама ыйтнӑ. Элтепер тишкернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм ҫемйин апла илме май пур. Ыйтӑва татма республика пуҫлӑхӗ Строймин ертӳҫине Олег Маркова тата Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне Алексей Ладыкова хушнӑ.
Анастасия Смирнова Элтепер патне сусӑр ачана ятарлӑ пахчана ярас ыйтупа ҫитнӗ, Елена Кувшинова та сусӑр ачана пахчана вырнаҫтарасшӑн.
Шупашкар районӗнчи Атайкассинче пурӑнакан Светлана Яруткина ял урамӗсене хӑтлӑх кӗртесшӗн.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗрти Пӗтӗм тӗнчери экономика канашлӑвӗнче пулнӑ, килӗштерсе ӗҫлесси пирки темиҫе документа алӑ пуснӑ.
Республика Элтеперӗ тата Архангельск, Кострома облаҫӗсен кӗпӗрнаттӑрӗсем суту-илӳ, экономика, ӑслӑлӑхпа техника, культура тӗлӗшӗнчен килӗштерсе ӗҫлессине алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Михаил Игнатьев ҫавӑн пекех Мускаври «Сколково» управлени шкулӗн ректорӗпе Андрей Шароновпа тӗл пулнӑ. Вӗсем вӗренӳ тытӑмӗнче килӗштерсе ӗҫлессине сӳтсе явнӑ, ҫавна май икӗ ен килӗшӳ алӑ пуснӑ.
ЧР Элтеперӗн администрацинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «Сколково» управлени шкулӗпе Чӑваш Ен ала пуснӑ документпа килӗшӳллӗн шкул ятарласа пирӗн республика валли квалификациллӗ специалистсене хатӗрлеме тытӑнӗ.
Мускаври «Сколково» управлени шкулӗ — Раҫҫейри пысӑк бизнес шкул. Шкул сообществи Раҫҫйри тата чикӗ леш енчи пысӑк корпорацисене, вӑтам тата пӗчӗк бизнес представителӗсене, патшалӑх влаҫӗн органӗсене пӗрлештерет.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш наци музейне паллӑ поэт, ача-пӑча юррисен сӑввисен авторӗ Юрий Энтин ҫитсе курнӑ.
Юрий Энтин сӑввисемпе сахал мар ӑру ҫитӗннӗ. «Бу-ра-ти-но», «Крылатые качели» юрӑсене паянхи кун та шӑрантараҫҫӗ. Юрий Энтин Чӑваш Ене мӗнле сӑлтавпа килнӗ-ха? Вӑл ачасен ӳнер пултарулӑхӗн «Чӑваш Ен ахахӗсем» фестиваль конкурсӑн гала-концертне килнӗ. Ҫак конкурс республикӑра 2000 ҫулта Шупашкар районӗнче старт илнӗ.
Юрий Энтин ЧР культура министрӗпе Вадим Ефимовпа тата унӑн ҫумӗпе Татьяна Казаковӑпа музей экспозицийӗпе паллашнӑ, чӑваш тӗррине хакланӑ
Ҫак кунсенче Шупашкарта пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль иртет. Кӑҫалхи фестиваль ҫу уйӑхӗн 24-мӗшччен пырассине эпир плтернӗччӗ.
Фестиваль вӑхӑтӗнче тӗрлӗ кинокуравсем, документлӑ фильмсем, мастер-классем, республикӑра пурӑнакансемпе кино ӑстисем пултарулӑх тӗл пулӑвӗсем йӗркелеҫҫӗ. Ҫакӑн пек тӗлпулу виҫӗмкун Хӗрлӗ Чутай шкулӗнче иртнӗ. Унта Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Сергей Фетисов пырса ҫитнӗ. Тӗлпулу ирттернӗ май «Иуда» илемлӗ фильм кӑтартнӑ. Унта Фетисов Пилат рольне вылять.
Патӑрьел районӗнчи Первомайски вӑтам шкулӗнче хӑнара паян чӑваш писателӗ, вӑл тӑрӑхра ҫуралса ӳснӗ Михаил Юхма пулнӑ. Вӑл ачасемпе тӗлпулу ирттернӗ.
Вӗренекенсем ҫыравҫӑн пурнӑҫепе тата пултарулӑхӗпе кӑсӑкланнӑ май ыйту ҫине ыйту пачӗҫ тесе хыпарлать Первомайски ял тӑрӑхӗ.
«Сӑмах май, ака уйӑхӗнче паллӑ ҫыравҫӑ 78 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ. Ҫав-ҫавах мӗн пуррипе ҫырлахмасть иккен, малалла та ҫавӑн пек хавхаланса ӗҫлес, вулакансене ҫӗнӗ хайлавсемпе савӑнтарас туйӑмпа пурӑнать», — тесе хыпаралаҫҫӗ унтисем.
Тӗлпулура ачасемпе вӗрентекенсем Юхман чӑвашла тата вырӑсла пичетленсе тухнӑ кӗнекисемпе паллашнӑ, сутӑн илсе вулас текенсем те тупӑннӑ.
Юлашкинчен ҫыравҫӑпа пӗрле асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ.
Красноармейски районӗнчи Тусай ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Чӑваш АССР тата РСФСР тава тивӗҫлӗ агрономӗ Александров Вячеслав Александрович (20.05.1929–05.10.2005) пурнӑҫӑн ытларах пайне Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑм ялӗнче пурӑнса ирттернӗ.
Ӗмӗр тӑршшӗпех колхозра ӗҫленӗ, малтан Тусай ялӗнче колхоз ӗнисене ҫулталӑк хушши пӑхнӑшӑн медаль илме тивӗҫлӗ пулнӑ, унтан ял хуҫалӑх институтӗнчен вӗренсе тухсан агрономра тӑрӑшнӑ — малтанах Тинӗсҫум енӗнче, унтан Етӗрне районӗнче. 16 ҫул хушши агрономра тӑрӑшнӑ хыҫҫӑн ӑна «Заветы Ильича» колхоз председателӗн пуканне шанса параҫҫӗ, хуҫалӑх ертӳҫин ҫӑмӑл мар лавне вӑл мӗн пенси ҫине тухичченех 17 ҫул хушши туртнӑ. Колхоз территорийӗнчи чӑн-чӑн хыр вӑрманӗсем халӗ уй-хире илем кӳреҫҫӗ, мӗн чухлӗ йывӑҫ ларттарнӑ вӑл ертсе пынипе! Ял хушшине асфальт сарнӑ, культура, автовокзал ҫурчӗсем, колхозниксемпе специалистсем валли ҫӗнӗ ҫуртсем ҫӗкленӗ. Колхоз районта кӑна мар, республикӑра та малтисен шутӗнче пулнӑ. Сӑмах май колхозӗ халӗ те арканса кайман. Сывлӑхӗ хавшанине пӑхмасӑрах Вячеслав Александрович Кӑкшӑмри шкулта музей уҫса йӗркелесе хӑварчӗ.
Культура ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн Вӑрмар районӗнчи Арапуҫ ялӗнче Халӑх академикӗн, РСФСР тата ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗн, композиторӑн Николай Прокопьевич Ивановӑн «Вӑрмар ен Пархатарӗ» пултарулӑх каҫӗ иртнӗ.
Тӗлпулӑва Арапуҫ шкулӗнче вӗренекенсем тата вӗрентекенсем хутшӑннӑ. Вӗсем хӑйсен ентешӗн пурнӑҫӗ, ӗҫӗ-хӗлӗ пирки пӗлнӗ. Унта автор «Юлашки ҫыру», «Горе матери» сӑвӑсене, «Вӑрҫӑ суранӗ» поэмӑри сыпӑка, «Те арҫын вӑл, те хӗрех» юптарӑва вуланӑ. Н.Иванов вӗсене Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине тата ветерансене халалласа ҫырнӑ.
Марина Кузьмина Николай Ивановӑн юррисене юрлани пурне те килӗшнӗ. Автор шкул вулавӑшне ҫӗнӗ кӗнекесем парнелесе пуянлатнӑ.
Етӗрне районӗнчи Урпаш шкулне пӗртӑван Зиминсем ҫитсе курчӗҫ. Иртнӗ ӗмӗрти аллӑмӗш ҫулсенче Александр Алексеевич тата Николай Александрович Зиминсем ҫакӑнта ӑс пухнӑ. Каярахпа вӗсем иккӗшӗ те чӑваш культуринче палӑрнӑ. Александр Алексеевич журналист пулнӑ, Мускавра тухса таракан «Советский шахтер» (чӑв. Совет шахтёрӗ) журналта, Совет Союзӗнчи тӗрлӗ хаҫатсенче вӑй хунӑ. Экономика наукисен кандидачӗ. Чӑваш патшалӑх университетӗнче, Чӑваш патшалӑх гуманитари институтӗнче яваплӑ секретарь пулса ӗҫленӗ. 200 ытла ӑслӑлӑх ӗҫӗ пичетленӗ. Александр Алексеевич сӑвӑсем те ҫырнӑ, вӗсенчен чылайӑшӗ юрӑсене хывӑннӑ. Николай Александрович Зимин вара паллӑ композитор, кӗвӗ тишкерӳҫи, ЧР композиторсен ассоциацийӗн президенчӗ.
Паллӑ ентешсене урпашсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Шкул ачисем хӑнасене Александр Зимин пултарулӑхне халалланӑ хӑтлавпа паллаштарчӗҫ. Унтан вӗсем пӗртӑван Зиминсем ҫырнӑ юрӑсене шӑрантарчӗҫ. Александр Алексеевич ачасене пултарулӑх вӑрттӑнлӑхӗсемпе паллаштарчӗ. Хӑйӗн сӑввисем епле ҫурални пирки каласа пачӗ. Николай Александрович ачасемпе музыка урокӗ ирттерчӗ.
+0.3 °C