Чӑваш Енре чӑвашла ҫыракан драматургсен конкурсне иртнӗ ҫултанпа ирттерме пуҫланине хӑй вӑхӑтӗнче эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Халӗ ҫав опыта ытти регионта та сарасшӑн. Кун пирки Питӗрти Александрински театрӗн директорӗ Сергей Емельянов Чӑваш Ен Элтеперӗпе Олег Николаевпа пирӗн республикӑн Правительство ҫуртӗнче тӗл пулсан пӗтернӗ.
Вырӑс е ют ҫӗршыв классикине черетлӗ хутчен куҫариччен наци чӗлхипе ҫырнӑ хайлава сцена ҫине кӑларнине Питӗртен килнӗ хӑна питех те ырланӑ. Сергей Емельянов палӑртнӑ тӑрӑх, наци драматургине ҫавӑн пек майпа аталантарни ытти регионшӑн та тӗслӗх пулса тӑма тивӗҫ.
Культура учрежденийӗсен те укҫа-тенкӗ туса илесшӗн, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстересшӗн тапаҫланма тивет. Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Ҫеҫпӗл картти» проект пуҫарса янӑ.
Культура учрежденийӗн директорӗ Елена Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ака уйӑхӗнче театр 90 ҫул тултарать. Ҫавна май черетлӗ сезон тӗрлӗ премьерӑпа, концертпа, пултарулӑх каҫӗпе, конкурссемпе акцисемпе пуян пулӗ.
«Ҫеҫпӗл карттине» спектакль курма пынӑ 14 ҫулчченхи ачасене парӗҫ. Унпа нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа ҫӗртме уйӑхӗ вӗҫӗччен театрти 6 спектакле 20 процент йӳнӗрех тӳлесе курма май килӗ. Карттӑна илес тесен театра ачасемпе аслисен пӗрле пымалла.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн артист-вокалистне (солистне) «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ» хисеплӗ ят панӑ.
Вӑл Чӑваш патшалӑх культура ӳнер институтӗнчи Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисткин, Чӑваш Республикин халӑх артисткин, В. Смирнова профессорӑн класӗнче вӗреннӗ.
2011 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче ӗҫлет. Елена Сергеевна – Ҫамрӑк опера юрӑҫисен М.Д. Михайлов ячӗллӗ пӗтӗм тӗнчери II конкурсӗн лауреачӗ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Юхма Мишши ҫыравҫӑн тата тепӗр хайлавӗ тӑрӑх спектакль хатӗрлеме пуҫланӑ. Ҫавна май иртнӗ эрне вӗҫӗнче республикӑна Калмӑк Республикинчи Б. Басангов ячӗллӗ Наци драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи, паллӑ режиссёр Борис Манджиев килсе ҫитнӗ. Унччен вӑл чӑваш театрӗнче Юхма Мишшин «Куккук куҫҫулӗ» романӗ тӑрӑх спектакль лартнӑ.
Ҫамрӑксен театрӗнче хальхинче «Шурҫамка» повеҫе суйласа илнӗ. Ӑна куракан патне епле илсе ҫитернине спектакле сцена ҫине кӑларсан пирӗнтен кашниех хаклама пултарӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ хӑйӗн сумлӑ юбилейне паллӑ тӑвӗ. Кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вӑл 105 ҫулхине уявлӗ.
Шӑпах ҫав кун, шӑп та лӑп 105 ҫул каялла, Хусанта Александр Островский пьеси тӑрӑх «Хӑв пурӑнас килнӗ пек ан пурӑн» чӑвашла спектакль лартнӑ. Ҫавӑнтан пуҫланса кайнӑ та чӑваш театрӗн сулмаклӑ кун-ҫулӗ.
Кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче теарта юбилей ячӗпе савӑнӑҫлӑ каҫ иртӗ. Вӑл 17 сехетре пуҫланӗ.
Программӑра — театр историйӗпе кӗскен паллаштарни, хӑнасен саламӗ, культура учрежденийӗнче ӗҫлекенсене тӗрӗ наградӑпа чыслани, спектакльсенчи сыпӑксем, юрӑ-ташӑ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче паллӑ чӑваш композиторӗн Анисим Асламасӑн музыкипе «История Нарспи» (чӑв. Нарспи историйӗ) балет лартма хатӗрленеҫҫӗ.
«Нарспи» поэма — чӑннипех те вилӗмсӗр шедевр. Ҫӗр ҫул ытла вӑл хайлав ҫынсен чунӗсене тыткӑнлать. Театрта унччен Григорий Хирпӳ музыкипе «Нарспи» опера лартнӑ.
Ҫӗнӗ ӗҫ валли театр художникӗ Валентин Фёдоров костюмсен пӗрремӗш эскизӗсене, ӗҫ декорацийӗсене хатӗрленӗ. Маларах ҫав художник «Нарспи» оперӑпа мюзикл лартнӑ чух художник-постановщик пулса тӑрӑшнӑ.
Спектакле СССР халӑх артисткине, Шупашкарта ҫуралнӑ Надежда Павловӑна халаллӗҫ. Ӗҫе сцена ҫине кӑҫалхи пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче кӑларма палӑртнӑ. Унпа Пӗтӗм тӗнчери XXVII балет фестивальне уҫасшӑн.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче нарӑс уйӑхӗнче ҫулсеренех Чӑваш музыкин фестивалӗ иртет. Кӑҫал вӑл хӑйӗн форматне тата чиккине ылмаштарӗ.
Программӑна кӗртнӗ мероприятисем тӗрлӗ ҫӗрте: Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн тата Ф.П. Павлов ячӗллӗ Шупашкарти музыка училищин концерт залӗсенче — иртӗҫ. Районсене те ҫитсе килме палӑртнӑ.
Оперӑпа балет театрӗ «Нарспи» оперӑпа «Хуркайӑк ҫулӗ» балет кӑтартӗ. Чӑваш халӑх артисткине Тамара Чумаковӑна халалласа асӑну каҫӗ иртӗ. Чӑваш патшалӑх филармонийӗ «Тӑван халӑх сасси», Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ «Чуна уҫма юрла, тӑван» программӑсемпе паллаштарӗҫ, Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли — вокалпа симфони музыкипе. Фестиваль гала-концертпа вӗҫленӗ.
Должноҫе палӑртса ҫырса хунӑ чухне йӑнӑшнине Лидия Филиппова журналист асӑрханӑ.
«Чӑвашла куҫарнӑ чухне васкаса каллех йӑнӑш тунӑ. Ҫавӑн пекки Шупашкар хула администрацийӗн ҫурчӗ ҫинче ҫакӑнса тӑрать», — чунне ыраттарса палӑртнӑ канӑҫсӑр чунлӑ калем ӑсти.
«Кам вӗсене ҫавӑн пек куҫарса парать-ши? Ҫакӑн пек майпа чӗлхене упраса хӑваратпӑр, ҫавӑн пек ӑна аталантаратпӑр шутланать...» — пӑшӑрханса ҫырнӑ журналист тӗнче тетелӗнче вырнаҫтарнӑ хӑйӗн постӗнче.
Сӑмах май каласан, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн ҫурчӗ ҫинче «Ҫеҫпӗл ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ» тесе ҫырса хуни ҫаплипех ҫакӑнса тӑнине те аса илтернӗ журналист.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ.
Пӗлтӗр культура ӳнер учрежденийӗнче 7 ҫӗнӗ постановка лартнӑ. Вӗсене ачасем тата аслисем валли хатӗрленӗ. Раштавӑн 15-мӗшӗнче, сӑмахран, театрта «Яту сан ӗмӗре ҫуталтӑр» музыкӑпа поэзи каҫӗ иртнӗ. Ӑна Казахстанӑн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗсченӗ Иосиф Дмитриев (Трер) ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫав кун тӗлне Лолита Чекушкина композитор Иосиф Трерӑн «Ӑрӑм» поэми тӑрӑх оратори хатӗрленӗ. Проекта Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗпе пӗрле пурнӑҫа кӗртнӗ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ӗнер пысӑк кинозал уҫӑлнӑ. Ҫав пулӑм ячӗпе театра республикӑ культура министрӗн ҫумӗ Надежда Павлова та пырса ҫитнӗ.
«Ҫеҫпӗл» кинозал валли оборудовани туянма кӑҫал 9 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫав укҫана Тӑван ҫӗршыври кинематографие аталанма пулӑшакан федераци фондӗнчен уйӑрнӑ.
Курав залӗнче 472 ҫын вырнаҫаять. Унта цифра кинооборудованийӗ, сасӑ аппаратури, ҫӗнӗ киноэкран, 3D форматлӑ кино кӑтартмалли хатӗр вырнаҫтарнӑ.
Министр ҫумӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «Культура» нацпроект пулӑшнипе Чӑваш Енре 22 кинозал уҫнӑ.
+5.3 °C