Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн Председателӗ Леонид Черкесов ҫынсене хӑйсен ыйтӑвӗсемпе йышӑннӑ. Ун патне тава тивӗҫлӗ канури Нина Гречко пынӑ.
Нина Мануиловна хӑй вӑхӑтӗнче кире спорчӗпе тӗнчери пӗртен-пӗр хӗрарӑм судья пулнӑ. Вӑл ҫак дисциплинӑра тӗнче шайӗнчи тӗнчери арбитр пулнӑ.
Хӗрарӑм яланах хастар пулнӑ. Ватӑлнӑ пулин те сӑвӑсемпе юрӑсем ҫырать.
«Ҫамрӑксене хӑйсен тӗслӗхӗпе хавхалантаракан хастар ҫынсене пирӗн пулӑшмалла», — тенӗ Леонид Черкесов.
Чӑваш Енре пурӑнакан пӗр ватӑ сакӑрвунна ҫитсен кӗнеке пичетлесе кӑларма шут тытнӑ. Ҫавӑн пек талпӑнуллӑ хӗрарӑм — Сӗнтӗрвӑрринчи 80 ҫулти Любовь Тихонова. Любовь Васильевна «Улыбаясь навстречу ветрам» сӑвӑ кӗнеки кун ҫути кӑтартнӑ.
«Пӗрремӗш сӑввӑмсене 1991 ҫулта ҫырма тытӑнтӑм. Чӑваш Ене эпӗ Кавказран куҫса килнӗ. Тарса тенӗ пек. Чӑваш Енри вокзалта мана ҫамрӑк чӑваш хӗрарӑмӗ пулӑшрӗ. Ун чухне эпӗ тӗнче ырӑ ҫынсемсӗр маррине туйса тата ӑнланса илнӗччӗ. Унтан эпӗ Сӗнтӗрвӑррине кайрӑм. Унти туберкулез диспансерне санитаркӑна ӗҫе вырнаҫрӑм. Унта 20 ҫул ытла ӗҫлерӗм», — каласа кӑтартнӑ хӗрарӑм. .
Унӑн малтанхи сӑввисене кӳршисем итленӗ, унтан — ӗҫтешӗсем. Кӗҫех Любовь Васильевнӑна тӗрлӗ мероприятие йыхравлама тытӑннӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа кӑҫал 125 ҫул ҫитнӗ май Чӑваш кӗнеке издательствинче икӗ кӗнеке кӑларма хатӗрлеҫҫӗ иккен. Кун пирки издательствӑн редакторӗ Ольга Иванова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Вӑл хыпарланӑ тӑрӑх, «Ольга Федорова вӗсене пичете хатӗрлессишӗн ырми-канми тӑрӑшать».
«Ӑна кура пуль, эпӗ те кӑвар чӗреллӗ сӑвӑҫӑмӑр ҫинчен ҫырнӑ кӑларӑмсемпе паллашма пуҫларӑм. Сергей Павлов чӑваш халӑх ҫыравҫи те кӑсӑклантарса яма пӗлет. «Пиччем ҫинчен» кӗнекене шӑпах вӑл вулама пачӗ. Брошюри самай кивӗ, 1973 ҫулта тухнӑ. Ку темех мар, чи пӗлтерӗшли – содержанийӗ. Вӑл вара чӑннипех те пуян, интереслӗ. Хамшӑн ҫӗнни пайтах пӗлтӗм», — хыпарланӑ пултаруллӑ пике тата ҫыравҫӑ.
Хулӑнах мар асаилӳ пуххин авторӗ – Ҫеҫпӗл Мишшин шӑллӗ Гурий Кузьмин иккен.
Чӑваш Енӗ Наци вулавӑшӗнче литература пикникӗ иртнӗ. Кун пирки Ольга Фёдорова ҫыравҫӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Унта сӑвӑҫсем, поэзие юратакансем пухӑннӑ.
Литература пикникӗнче Марина Карягина вырӑс ҫыравҫисен чӑвашла хӑй куҫарнӑ сӑввисене вуланӑ, Мальвина Петрова, Ольга Австрийская, Елизавета Долгова хӑйсен сӑввисемпе паллаштарнӑ, Геннадий Кириллов артист чӑваш ҫыравҫисен юптарӑвӗсене каласа кӑмӑла ҫӗкленӗ, Надежда Кириллова Геннадий Айхи хайлавне шӑрантарнӑ. Чӗмпӗртен килсе ҫитнӗ Виктор Аванмарт сӑввисем те янӑранӑ. Елчӗк округӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль ялӗнче пурӑнакан Ирӗк Килтӗш (Валерий Краснов) гитара каласа хӑй ҫырнӑ юрӑсене юрланӑ. Ольга Фёдорова Анатолий Смолин сӑввине вуланӑ.
Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче «Плакат» издательствӑра «Пурӑн,
пирӗн Ҫеҫпӗл!» – «Живи, наш Сеспель!» сӑвӑ кӗнеки пичетленсе тухнӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши —поэт-реформатор, силлабо-тоника сӑвӑ виҫине чӑваш поэзине кӗртнӗ сӑвӑҫ, драматург, прозаик, патшалӑх тата общество ӗҫченӗ.
«Пурӑн, пирӗн Ҫеҫпӗл!» – «Живи, наш Сеспель!» сӑвӑ кӗнекине Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ. Унта поэт ҫинчен вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчи (Чӑваш Енри, Бурят Республикинчи, Мари Элти,
Пушкӑртстанри, Тутарстанри, Оренбургпа Чӗмпӗр облаҫӗсенчи, Мускаври) тата Киеври 90 авторӑн сӑвви кӗнӗ.
Кӗнекене Лидия Филиппова поэт тата публицист пухса хатӗрленӗ, тӗп редакторӗ-консультанчӗ – чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер.
Лидия Ивановна сӑвӑ авторӗсене ҫеҫ мар, ҫӗнӗ кӑларӑма кун ҫути кӑтратма пулӑшнӑ меценатсене те: Ю.А. Попова, Ю.А. Зорина, О.В. Мешкова, Ю.М. Карпова, Ф.Н. Волкова, А.П. Князева, И.В. Клементьевӑна, Н.Е. Лукианова — тав тӑвать.
Кӗнекене Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче хӑтлӗҫ.
Аслӑ вӗрентекенӗмӗр Иван Яковлевӑн ҫуралнӑ кунне республикӑра тӗрлӗ мероприяти ирттерсе паллӑ турӗҫ.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче И.Я. Яковлев бюсчӗ умӗнче те савӑнӑҫлӑ мероприятие пуҫтарӑннӑ. Унта хулари 37-мӗш шкулта вӗренекенсем тата К. Иванов ячӗллӗ вулавӑш «По заветам Патриарха» (чӑв. Патриарх халалӗпе) краеведени флешмобӗ ирттернӗ.
Пуҫтарӑннисем умӗнче сӑмах каланӑ вулавӑш заведующийӗ Анна Федорова йӑх-несӗлӗмӗрӗн чӗлхине юратма тата хисеплеме чӗнсе каланӑ. Флешмоба хутшӑннӑ чӑваш халӑх поэчӗ, драматругӗ, тӑлмачи Раиса Сарпи халӑхӑмӑрпа мӑнаҫланса сӑвӑсем вуланӑ. Лариса Петрова сӑвӑҫ тата журналист та сӑвӑсем вуланӑ.
Мероприятие хутшӑннӑ пӗчӗк ачасем чӑвашла сӑвӑсем вуланӑ, ташланӑ. Унтан пурте пӗрле пулса бюст умне чечек хунӑ.
Апашра пурӑнакан, вырӑти халӑх театрӗн артисчӗ Владислав Кириллов нумаях пумасть хӑйӗн сӑввисен кӗнекине пичетленӗ. Ӑна «Ҫутӑр ҫӑлтӑр ҫумӑрӗ» ят панӑ.
Кӗнекене хакласа умсӑмахра чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат ҫапларах ҫырнӑ: «Владислав Кириллов-Апаш сӑвӑҫ, драматург хӑй хайланӑ сӑввисене пухса кӗнеке кӑларса, чӑваш литературин ани ҫине хӑйӗн тутланса ҫитнӗ сӑмах вӑрлӑхне акма хӑю ҫитерни мана савӑнтарать. (...)
Сӑвӑҫ – халапҫӑ, вӑл кӗрхи сывлӑшӑн тӑкӑска шерпетне тутанса ӗҫме пӗлет. Иртсе пыракан ӗмӗрӗн кунӗсене шутлакан шӑпана шахвӑртса, асран каяйми савнийӗн сӑнарӗпе пуплесе, хальхи пурнӑҫӗпе тачӑ ҫыхӑннӑ чӑнлӑхпа ҫирӗплетсе хурлӑ асилӗвӗсене лӑплантарма пултарать: «Ӑҫта эп пур – эс ҫук, сан валли юнашар вырӑн ҫук». Апла пулсан, ҫемье тытӑмӗн шӑнӑрӗ хуҫӑлас ҫук, ҫемье тасалӑхӗ вараланас ҫук.
Владислав Апаш сӑвӑ тӗнчине кӗрсе кайсан тухас килмест. Ахальтен мар ӗнтӗ, чӑваш композиторӗсем унӑн сӗтеклӗ сӑввисемпе савӑк юрӑсем хываҫҫӗ, паллӑ юрӑҫсем вӗсене чуна витерсе юрлаҫҫӗ».
Паллӑ «Катюша» юрра тӗнчери тӗрлӗ чӗлхепе шӑрантараҫҫӗ. Халӗ ӑна чӑвашла та куҫарнӑ. Пуҫаруҫисем – Халӑх фрончӗн регионти уйрӑмӗн хастарӗсем. Ҫак юрра ахальтен суйламан. Кӑҫал вӑл халӑх ҫине тухнӑранпа 85 ҫул ҫитнӗ.
Михаил Исаковский ҫырнӑ сӑвва чӑвашла Чӑваш халӑх поэчӗ Раиса Сарпи куҫарнӑ. Сӑвӑҫ каланӑ тӑрӑх, вӑл ӑна хӑвӑрт хатӗрленӗ. Чӑвашла «Катюшӑна» вара Чӑваш патшалӑх филармони артисчӗсем юрлаҫҫӗ.
Ҫак уйӑхӑн пӗрремш кунӗнче Чӑваш кӗнеке издательствинче Надежда Силпин «Ылтӑн пучах» кӑларӑмӗ кун ҫути курнӑ. Ӑна авторӑн кӗҫӗн ҫулсенчи ачасем валли ҫырнӑ сӑввисем кӗнӗ.
Надежда Силпи Канаш районӗнчен. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Шупашкар районӗн администрацийӗнче пресс-секретарьте самай вӑхӑт ӗҫленӗ.
«Ылтӑн пучахри» сӑвӑсенче автор тӑван тӑрӑхӑн хӑйне евӗр илемне сӑнланӑ, кулленхи улшӑнусене асӑрхама вӗрентнӗ. Ҫутҫанталӑк кирек хӑҫан та илемлине палӑртса хӑварнӑ.
Кӗнекере тӑван ҫӗршыва, чӑваш тӗррине, сывӑ пурнӑҫ йӗркине халалланӑ йӗркесем те пур иккен.
Ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чулхулара сӑвӑҫсен тӗлпулӑвӗ иртнӗ.
«Поэтический «Дружный Нижний» (чӑв. Поэзилле туслӑ Чулхула) ят панӑ мероприяти хулари Ленин ячӗллӗ вулавӑшӑн шурӑ залӗнче (ун пекки те пур иккен) иртнӗ.
Чӑваш поэзийӗпе тата хӑй ҫырнӑ сӑвӑсемпе Екатерина Макаренко паллаштарнӑ.
+8.3 °C