Юпан 9-11-мӗшӗсенче «Раҫҫей — спорт ҫӗршывӗ» Пӗтӗм тӗнчери канашлу вӑхӑтӗнче Чӑваш Енре ГТО комплексӗн нормативӗсене пурнӑҫламалли пӗрлехи кун иртет.
Форум уҫӑлнӑ кун «Спартак» стадионта пысӑк спорт уявӗ йӗркелеме палӑртнӑ. Ҫавна май Шупашкарта пурӑнакансемпе пӗрлех унта ҫитнӗ пур хӑна та хӑйсене спортӑн тӗрлӗ дисциплининче тӗрӗслесе пӑхма пултарни пирки пӗлтерет Муркаш район администрацийӗ. Ӑмӑрту шутӗнче 60 тата 100 метрсене чупасси, вырӑнтан сикесси, туртӑнасси, кросс, ишесси тата ытти те. Ҫавӑнпа та кӑмӑл пуррисен ҫав кун чи малтанах «Спартак» стадиона ҫитсе регистрациленмелле.
Пӗтӗм Раҫҫейри физкультурӑпа спорт комплексӗн «Готов к труду и обороне» (чӑв. Ӗҫпе хӳтӗлеве хатӗр) нормативӗсене вӑя кӗртесси ҫинчен калакан саккуна Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗ Владимир Путин кӑҫалхи пуш уйӑхӗнче алӑ пусса ҫирӗплетнӗччӗ. Унпа килӗшӳллӗн ӖХХ нормативӗсене 11 ӳсӗм категорийӗнче уйрӑммӑн пурнӑҫлама май пур — 6 ҫултан пуҫласа 70 ҫултисем таранах. Йывӑрлӑхӗпе кашни ӳсӗмри нормативсене виҫӗ ушкӑна уйӑрнӑ, ҫапла май нормативсене пурнӑҫланӑ хыҫҫӑн пӑхӑр, кӗмӗл е ылтӑн паллӑна тивӗҫме пулать.
Ӗнер Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Шелттем ялӗнче СССР спорт маҫтӑрӗн, Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ физкультура ӗҫченӗн Вячеслав Красновӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн хӑвӑрт утакансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Республика шайӗпе йӗркелекен ҫак тупӑшу йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Ӑна кӑҫал 15 хут йӗркеленӗ. Пуҫарасса вара ялта спорт шкулӗ никӗсленӗ хыҫҫӑн пуҫланӑ.
Чӑваш Енӗн тӗрлӗ районӗпе хулинчен пухӑннӑ спортсменсем хушшинче ача-пӑчапа ҫамрӑксен Олимп резервӗн 8-мӗш спорт шкулӗнче хӑвӑрт утма хӑнӑхакансем те пулнӑ. Спортсеменсем 1, 2, 3, 5 километра утассипе тупӑшнӑ.
Юлашки ҫулсенче республикӑра спорт вӑйлӑ аталанать. Ҫӑлтӑрсемпе хускану тӑвасси йӑлана кӗнӗ. Халӗ чиновниксем те ӗҫ хыҫҫӑн хускану тума тухаҫҫӗ.
Сывлӑх сыхлавӗн, финан татас юстици министерствисем ӗҫ кунӗ вӗҫленсен сывлӑха ҫирӗплетме тухаҫҫӗ. Ӑна чупуран пуҫлаҫҫӗ. Вӑл стресса ирттерет, мышцӑсене ҫирӗплетет. Унтан тренажерсем ҫине куҫаҫҫӗ.
Чиновниксем палӑртнӑ тӑрӑх, малтан хӑшӗ-пӗрине вӑйпа илсе тухмалла пулнӑ. Халӗ вара пурте хӑйсемех тухаҫҫӗ. Медиксем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, тренировкӑсем чӗре ӗҫ-хӗлне ҫирӗплетеҫҫӗ.
Спорт вӑйлӑ аталанать тенӗрен шкулсенче та вӑй-хал культурин урокӗсен йышне ӳстернӗ. Анчах темшӗн вӗсемшӗн чӑваш чӗлхи урокӗсем айӑплӑ пулнӑ тет. Апла-и, капла-и, вырӑнтан пӗлтернӗ тӑрӑх физкультура урокӗсем валли чӑваш чӗлхи урокӗсене чакарнӑ пулать.
Ҫулсерен иртекен массӑллӑ спорт мероприятине Чӑваш Енре 2004 ҫултанпа йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫалхи паян иртнӗ. Унта яланхиллех тӗрлӗ шайри тӳре-шара хутшӑннӑ. Ҫав шутра — Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та. Хӑй те спортпа туслӑ та, физкультурӑпа тата спортпа туслӑ пулнӑшӑн вӑл уява хутшӑнакансене тав тунӑ. «Ӗнер республикӑра Сывлӑх кунӗ иртнӗ май ҫемьесемпех спорт уявӗсене хутшӑнчӗҫ. Паян, ав, тепӗр спорт уявӗ», — тенӗ вӑл.
«Наци кросӗ» чӑннипех те массӑллӑ мероприяти пулса пырать. Пӗлтӗр унта 54 пине яхӑн хутшӑннӑ-мӗн. Кӑҫал ҫанталӑк хитрине кура унта сахаллӑн тухман.
Ӑмӑрту кӑнтӑрлахи 12 сехетре пуҫланнӑ. Старта Марафон чупӑвӗпе XXX Олимпиадӑра бронза медале тивӗҫнӗ Татьяна Архипова уҫнӑ. Михаил Васильевич VIP-чупӑва хутшӑнса 2015 метра чупнӑ.
Сӑнсем (25)
Женевӑра хӑлха илтменнисен тата япӑх илтнисен хушшинче Европа чемпионачӗ иртнӗ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине Ҫӗрпӳри 1-мӗш шкул-интернатра вӗреннӗ Оля Дорминдотова та кӗнӗ.
Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ команди бадминтонра ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Женевӑна Европӑри 16 ҫӗршывран — Австрирен, Болгарирен, Данирен, Францирен, Аслӑ Британирен, Германирен, Литваран, Македонирен, Норвегирен, Раҫҫейрен, Швецирен, Словакирен, Швецирен, Турцирен, Украинӑран, Швейцарирен — килнӗ.
Раҫҫей спортсменкисем малта пынӑ. Алена Соболевӑпа Ольга Дормидонтовӑпа Анастасия Седовӑна тата Ӗпхӳри Карина Хакимовӑна ҫӗнтернӗ. Команда турнирӗнче те Раҫҫей командине ҫитекен пулман.
Чӑваш Республикинчи хӑна ҫурчӗсем валли вӗренӳ семинарӗ ирттернӗ. Ара, республика «Раҫҫей — спорт ҫӗршывӗ» канашлӑва хӗрсех хатӗрленет-ҫке.
Хӑна ҫурчӗсем ун умӗн культура шайне ӳстереҫҫӗ. Меропритие РФ Президенчӗ Владимир Путин та килет-ҫке-ха. Ҫавна май ҫак кунсенче форума килекенсене йышӑнакан хӑна ҫурчӗсен ӗҫченӗсем валли семинар ирттернӗ. Тренерсем вырӑнӗнче психологсем пулнӑ.
Семинарта ҫынпа калаҫассинче, клиентсен кӑмӑл-туйӑмне сисессинче ытларах йӑнӑшсем пулнине палӑртнӑ. Ӗҫченсене хӑнасене лайӑхрах пӑхма пулӑшкан хӑнӑхтарусем панӑ.
Авӑнӑн 13-мӗшӗнче «Советская Чувашия» хаҫат эстафети иртнӗ. Кӑҫалхи пресса спорт фестивальне Совет Союзӗн икӗ хут Геройне Андриян Николаева халалланӑ.
Эстафетӑна 300 ытла команда хутшӑннӑ. Унта хисеплӗ хӑнасем — ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Олимп вӑййисен чемпионки Елена Николаева тата ыттисем — пулнӑ.
Ӑмӑрту VIP-чупуран пуҫланнӑ. Унтан старта ятарлӑ шкулсен, ачасемпе ҫамрӑксен спорт шкулӗн вӗренекенӗсем тата сусӑрсен клубӗсен пайташӗсем тухнӑ. Йӗркелӳҫӗсем ку ушкӑн валли ятарлӑ парне — «Кӑмӑлпа ҫирӗпписем» кубок — хатӗрленӗ. Ӑна Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен спорт шкулӗн вӗренекенӗсем ҫӗнсе илнӗ.
МИХсен хушшинче Вӑрмар район хаҫачӗ ҫӗнтернӗ. Иккӗмеш вырӑнта — элӗксем, виҫҫӗмӗшӗнче — Наци телекуравӗ. Ҫемьесен йышӗнче Наталья Пучков марафонкан ҫемйине ҫитекенни пулман. Аслӑрах ачасемпе старта тухнисен хушшинче РФ спорт мастерӗн Валерий Полетаевӑн ҫемйи ҫентернӗ.
Ҫавӑн пекех ӑмӑртура спорт ветеранӗсем, тӳре-шара старта тухнӑ. 400 метрлӑ эстафетӑра ЧР Ял хуҫалӑх министерстви, ЧР ШӖМӗ, Элӗк район администрацийӗ малти вырӑнсене йышӑннӑ.
Болгарире шашка енӗпе иртнӗ ӑмӑртура Чӑваш Енри ҫамрӑк шашистсем тӑватӑ медаль ҫӗнсе илнӗ.
Ӑмӑртӑва 14 ҫӗршыври 210 шашист хутшӑннӑ. Шупашкарти 61-мӗш шкулта 6-мӗш класра вӗренекен Даниил Леонидов 11–13 ҫулсенчи ачасен хушшинче вӑйӑн виҫӗ тӗсӗнче те ҫӗнтернӗ. Даниил ҫапла майпа виҫӗ кубок, 3 ылтӑн медаль хуҫи пулса тӑнӑ.
Чи ҫамрӑккисен йышӗнче, 8 ҫул тултарманнисен ушкӑнӗнче, Артем Тихонов пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ. Даниил Леонидовпа Артем Тихонов Шупашкарти «Энергия» спорт шкулӗнче Вячеслав Суховичпа Андрей Унтин патӗнче ӑсталӑхне туптаҫҫӗ.
24 ҫула ҫитмен ҫамрӑк штангистсем Улатимӗр хулинче иртекен Раҫҫей ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ.
77 килограмлӑ атлетсенчен Елчӗк районӗнче ҫуралса ỹснӗ, халӗ Ардалион Игнатьев ячӗллӗ спортсменсем хатӗрлекен республикӑри центрта ӑсталӑха туптакан П. Портнов икӗ енлӗ кӗрешỹре 295 килограмм пухса бронза медаль ҫӗнсе илнӗ. Кӑҫал маларах вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарта иртнӗ Раҫҫейри ҫамрӑксен спартакиадинче те «бронзӑна» тивӗҫни пирки хыпарлать асӑннӑ район хаҫачӗ.
Шӑп та лӑп эрнерен Ҫӗнӗ Шупашкарта «Куратор» фильма кӑтартӗҫ.
Ӑна Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта ӳкернӗ. Ҫитес уйӑхра фильма Шупашкарти кинотеатрсенче кӑтартма палӑртаҫҫӗ.
2 сехет те 4 минут пыракан фильма ҫулталӑкран кӑшт сахалтарах ӳкернӗ. Унпа ӗҫлессине пӗлтӗрхи авӑнӑн 13-мӗшӗнче тытӑннӑ. Кинора культура институтне вӗренсе пӗтернисем тата Шупашкарти механикӑпа технологи техникумӗнче ӑс пухакансемпе преподавательсем, алӑ вӑйӗпе кӗрешекен Шупашкарти спортсменсем тата Чӑваш Енпе Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакансем ӳкернӗннине пӗлтернӗ кино ӳкерес шухӑша тытнӑ Владимир Синяев.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (11.04.2025 15:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, 6 - 8 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 4-6 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Ефимов Никита Ефимович, фольклор пухаканӗ, этнограф, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Казаков Георгий Николаевич, паллӑ патшалӑх ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Колбасов Олег Степанович, правовед, юридици ӑслӑлӑхӗсен докторӗ ҫуралнӑ. | ||
| Михайлов Феликс Михайлович, спорт йӗркелӳҫи, ишес енӗпе тӗнче шайӗнчи тӳре ҫуралнӑ. | ||
| Козлова Зинаида Алексеевна, фольклор пухаканӗ, профессор, ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Николаев Юрий Михайлович, патшалӑх ӗҫченӗ, ЧР вӑй-хал культурипе спортӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Терентьев Николай Терентьевич, чӑваш драматургӗ, тӑлмачӗ, актёрӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |