Чӑваш Енӗн тӗп хули, шурӑ Шупашкарӑмӑр, ҫитес ҫул 550 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвӗ. Хулан ҫуралнӑ кунне ытти ҫул та уявланӑ-ха. Ҫитес ҫулхи паллӑ датӑна хула влаҫӗсем те, республика ертӳҫисем те чылайлӑха асра юлмалла, ыттисенчен расна ирттерме ӑнтӑлнине ӑнланма пулать. Тата ку вӑл тӗрӗс те.

Хулан 550 ҫулхине аслӑ пилотаж ӑстисене — «Стрижи» (чӑв. Вӗршӗн), ҫавӑн пекех «Витязсем» е «Беркуты» (чӑв. Шӑнккар) авиаци ушкӑнӗсене йыхравласшӑн. Ҫакӑн пек ӗмӗтленнине Шупашкарӑн сити-менеджерӗ Алексей Ладыков ӗнер ЧР Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура каланӑ. Унта 2019 ҫулта Шупашкарӑн 550 ҫулхине, 2020 ҫулта Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ юбилейсене хатӗрленсе ирттерес ыйтупа ӗҫлекен ӗҫ канашӗн ларӑвне пухӑннӑ.

Авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Ил-80 самолетӑн ванчӑкӗсене Сирири Латакия провинцире тупнӑ. Ӑна Сирири ПВО ҫапса антарнӑ. Борт ҫинче Раҫҫейри 15 ҫар ҫынни пулнӑ. Шел те, вӗсем пурте вилнӗ.

Самолет-разведчикра пирӗн ентеш, Канаш районӗн арҫынни, Григорий Зиновьев пулнӑ. Вӑл 34 ҫул кӑна тултарнӑ. Григорий ҫара 2008 ҫулта кайнӑ, тепӗр ҫулхине килӗшӳ алӑ пусса ҫар тивӗҫне пурнӑҫлама тытӑннӑ. «На-связи» форумра пӗлтернӗ тӑрӑх, Григорий Зиновьев Канашри педколледжа вӗренсе пӗтернӗ, унтан Питӗрте аслӑ пӗлӳ илнӗ.

Шупашкартан Мускава тата ҫӗршывӑн тӗп хулинчен Чӑваш Енӗн тӗп хулине вӗҫекен самолетсен расписанине хушма рейссем кӗртнӗ. Анчах халех мар. Улшӑну юпа уйӑхӗнче пулӗ.

Расписанипе Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви Шупашкарти аэропорт хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ.

Хушма авиарейс кӗртекенни — «Победа» авиакомпани. Рейссене вӑл авӑн уйӑхӗн 14, 21, 26-мӗшӗсем валли уҫнӑ. Ҫав кунсенче самолет Мускавран 10 сехетре хускалӗ, Шупашкара 11 сехет те 20 минутра ҫитӗ. Шупашкартан 11 сехет 45 минутра вӗҫсе кайӗ, ҫӗршывӑн тӗп хулине 13 сехет 5 минута ҫитӗ.

Ҫакна та шута илмелле: аэропорт хальлӗхе ҫуллахи расписанипе ӗҫлет. Хӗллехи ҫине авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче куҫӗ. Ун пек йӗрке пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗччен пырӗ.

Шӑп та лӑп 10 ҫул каялла ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, республикӑри самбо федерацийӗн президенчӗ Александр Трофимов сарӑмсӑр вилнӗ. 2008 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Перьм хулинче Боинг-737-500 самолет ӳкнӗ. Борт ҫинче 88 ҫын пулнӑ. Вӗсен йышӗнче – Александр Трофимов та. Вӑл Прикамье тӑрӑхне самбо турнирне вӗҫнӗ пулнӑ.

Самолет Мускаври Шереметьево аэропортӗнчен ҫур ҫӗр иртни 1 сехет 12 минутра вӗҫсе тухнӑ. 3 сехет те 10 минутра пилотпа ҫыхӑну татӑлнӑ. Авиалайнер Перьм хули ҫийӗн вӗҫнӗ чухне ӳкнӗ.

Паян Чӑваш Енре ҫав куна, Александр Трофимов депутата аса илеҫҫӗ.

Ҫурла уйӑхӗн 13-мӗшӗнче «Мускав-Краснодар» рейспа вӗҫекен самолетра Шупашкар ҫыннине япӑх пулса кайнӑ. Ӑна «Армавир» клубӗн тухтӑрӗ пулӑшнӑ.

Самолетра пулнӑ 59 ҫулти Андрей Пивоваров икӗ туалет хушшинче ҫара уран ларакан арҫынна асӑрханӑ. Хӑйне япӑх туйнӑран лешӗ нимех те ӑнлантарайман. Футбол командин тухтӑрӗ самолета васкавлӑн анса ларма сӗнес патнех ҫитнӗ. Дон ҫинчи Ростов патне ҫитсен арҫын хӑйне лайӑхрах туйма пуҫланӑ. Хӑй Шупашкартан пулнине, Пакистанра ҫуралнине, Хура тинӗс хӗррине ҫемйи патне вӗҫнине пӗлтернӗ.

Каштахран вӑл тепӗр хутчен йывӑрланса кайнӑ. Кӑкӑрӗ тӗлӗнче ыратнӑ, мӑйӗ, ҫан-ҫурӑмӗ сӑлтӑртатнӑ. Тухтӑр массаж тунӑ, Су-Джок текен терапипе усӑ курнӑ. Халӗ арҫын тинӗс хӗрринче канать-мӗн, хӑйне аван туять.

Мускавран Шупашкара вӗҫсе килнӗ «Победа» (чӑв. Ҫӗнтерӳ) авиакомпанин самолечӗ аэропорта анса ларайманнине эпир паян пӗлтернӗччӗ. Ҫакӑн сӑлтавӗ, аса илтерер, — аэропортри лапама тепӗр самолет вырӑнсӑр йышӑннине кура.

Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫулй-ӗр хуҫалӑхӗн министерствин сайтӗнче ӗнерхи ҫак лару-тӑрӑва паян тӗплӗн уҫӑмлатнӑ.

Пӗчӗк моторлӑ, тӑватӑ вырӑнлӑ «Diamond DA42» самолет Чӗмпӗрти граждан авиацийӗн институчӗн пулнӑ. Вӗренмелле сывлӑшра вӗҫнӗ чух унӑн ирӗксӗр анса ларма тивнӗ. Мускавран Шупашкара вӗҫсе килнӗ самолетӑн ҫавна май сывлӑшра 40 минут ярӑнса ҫӳреме тивнӗ. Шупашкартан Мускава каякан авиарейс ҫула 57 минут кая юлса тухнӑ, «Чебоксары – Симферополь» авиарейс — 1 сехет те 40 минут.

«Шупашкар — Семферополь» тата «Симферополь – Шупашкар» маршрутпа самолетсем вӗҫме тытӑннӑ. Маларах эпир асӑннӑ хулана «Саратовские авиалинии» (чӑв. Сартури авиалинисем) авиакомпани самолетсем ҫӳретеймессине /news/19239.html|хыпарланӑччӗ__. Аса илтерер, ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнче Сывлӑш транспорчӗн федераци агентстви ҫав авиакомпанин ӗҫне ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнченпе чарса лартма йышӑннӑччӗ. Ҫакна предприятире хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑхӑнманнипе ҫыхӑнтарнӑччӗ.

Чӑваш Енӗн Транспорт министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑн тӗп хулинчен кӑнтӑр енне самолетсем вӗҫме пуҫланӑ. «Нордвинд» авикомпани ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗнче самолетсене ҫӳреттерме тытӑннӑ. Крыма тата унтан Шупашкара самолетпа юнкунсерен ҫитме пулать. Шупашкартан самолет 20 сехет те 20 минутра хускалать. Кунсӑр пуҫне «Нордавиа» авиакомпани эрнекунсерен хутлать. Унӑн самолечӗ Шупашкартан 13 сехет те 35 минутра хускалать.

Ҫак уйӑхра Шупашкартан Симферополе тата Анапӑна самолетсем вӗҫме пуҫламаллаччӗ. Анчах палӑртнӑ вӑхӑтра авиарейссем уҫӑлаймӗҫ. Кӑлтӑк Шупашкарти аэропорт ӗҫ-хӗлӗпе ҫыхӑнман.

Иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче Сывлӑш транспорчӗн федераци агентстви «Саратовские авиалинии» (чӑв. Сартури авиалинисем) авиакомпанин ӗҫне ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнченпе чарса лартма йышӑннӑ. Ҫакна предприятире хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑхӑнманнипе ҫыхӑнтараҫҫӗ.

Шӑпах ҫав авиакомпани «Симферополь – Шупашкар – Симферополь» тата «Анапа – Шупашкар – Анапа» авиамаршрутсемпе самолетсене вӗҫтермеллеччӗ. Симферополе самолетсем ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Анапӑна ҫӗртмен 8-мӗшӗнче вӗҫме пуҫлӗҫ.

Саккунпа пӑхнӑ тӑрӑх, билет туянса тӑкакланнине саплаштармалла.

Шупашкартан Турцири Антальйӑна вӗҫсе кайнӑ самолет вырӑна тӳрех ҫитеймен. Унта инкеклӗ лару-тӑру сиксе тухнӑ.

Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ирхи 4 сехет те 45 минутра самолета ларнӑ арҫынна япӑх пулса кайнӑ. Ҫавӑнпа «тимӗр кайӑкӑн» Хусанта васкавлӑн анса ларма тивнӗ.

62 ҫулти арҫын чӗрепе аптӑраса ӳкнӗ. Самолет сывлӑша вӗҫсе хӑпарсан унӑн юн пусӑмӗ тӑрук аннӑ, вӑл тӑнне ҫухатнӑ. Самолета ҫӗр ҫине лартсан вӑл тӑна кӗнӗ. Ӑна васкавлӑ медпулӑшупа ҫийӗнчех Хусанти пульницӑна ӑсатнӑ.

«Нордвинд» авиакомпани Шупашкартан Мускава тата каялла вӗҫекен самолётсен расписанине улшӑнусем кӗртессине пӗлтернӗ. «Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ расписани пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӑя кӗрӗ.

Чӑваш Енӗн транспорт министерстви хыпарланипе килӗшӳллӗн, республика тӗп хулинчен самолёт пӗр сехет маларах вӗҫӗ. Ҫапла вара хула ҫыннисем тата хӑнисем тӳпене 9:10 сехетре хӑпарӗҫ, Мускаври «Шереметьево» аэропорта 10:30 сехетре ҫитӗҫ.

Унсӑр пуҫне «сывлӑш карапӗ» ҫӗршывӑн тӗп хулинчен те урӑх вӑхӑтра вӗҫсе тухӗ. Пассажирсене, хальхипе танлаштарсан, 40 минут маларах лартса тӳпене 7.05 сехетре ҫӗкленӗ, Шупашкарти аэропорта 8.25 сехетре анса ларӗ.

Палӑртса хӑвармалла, «Нордвинд» авиакомпанийӗн самолёчӗсемсӗр пуҫне Шупашкартан Мускава тата каялла «Победа» фирмӑн «сывлӑш карапӗсем» те вӗҫеҫҫӗ.