Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «IX Иванов вулавӗ» регионсем хушшинчи ӑсталӑхпа практика конференцийӗ иртӗ. Унта чӑваш литературинче ҫивӗч ыйтусене тата хальхи литература музейӗсен аталанӑвне сӳтсе явма палӑртнӑ.
Музей ҫак темӑсене сӳтсе явмалли сӗнет: «Чӑваш литераторӗсем Раҫҫейри тата пӗтӗм тӗнчери литературоведение витӗм кӳни»,
«К.В. Ивановӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ Раҫҫей культуринче»,
«Чӑваш писателӗсемпе поэчӗсем», «Чӑваш литературин ҫивӗч ыйтӑвӗсем», «К.В. Иванов тата унӑн вӑхӑтрисем»,
«Литература музейӗ: хальхи вӑхӑтри аталану».
«Иванов вулавӗ» 14 сехетре пуҫланӗ.
Чӑваш Ен наци вулавӑшӗ пуҫарнипе регионсем хушшинче «Чӗре йыхравӗ» поэзи фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Ҫеҫпӗл Мишши сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Тӗрлӗ халӑх ҫыравҫисем Ҫеҫпӗл ялӗнчи Асӑну комплексӗнче пулса курнӑ, Шӑхасанта вулакансемпе курнӑҫнӑ.
Марина Карягина тележурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускавран, Хусантан, Ӗпхӳрен, Саранскран килнӗ хӑнасем Ҫеҫпӗл Мишши сӑввисене чӑвашла, вырӑсла, тутарла, пушкӑртла, ирҫелле янӑратнӑ.
Шупашкар районӗнчи Самуккассинче чӑваш поэтне тата журналистне, Георгий Порфирьева (Ирхие), асра тытса асӑну хӑми уҫнӑ. Ӑна паллӑ ҫын пурӑннӑ ҫуртӑн тимӗр карти ҫине ҫакса хунӑ.
Поэта лайӑх пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, вӑл пиллӗкре чухне ялти библиотекӑна ҫырӑннӑ та ҫиччӗ тултарнӑ тӗле ҫӳлӗк ҫинче вуламан кӗнеке те хӑварман имӗш.
«Чӑваш Ен» ПТРК пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗчӗкрен литературӑна чуншӑн ҫывӑх йышӑннӑ ача ҫитӗнсен хӑйне тӗрлӗ профессире шыранӑ. Чӑваш патшалӑх университетӗнче пӗлӳ илсен Пукане театрӗн сцени ҫинче вылянӑ, Чӑваш патшалӑх телерадиокомпанийӗнче 30 ҫул ытла редакторта тӑрӑшнӑ. Георгий Ирхи вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ.
Авторӑн кӗнекисен шутӗнче: «Шыври хӗвел», «Тасалу», «Вӑтанчӑк аслати».
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ музейра чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприяти иртнӗ.
Унта хутшӑннӑ педагогика наукисен кандидачӗ, профессор, Юлия Дмитриева Александр Васильев композитор Ҫемен Элкерӗн «Хӗн-хур айӗнче» поэми тӑрӑх опера хатӗрлессипе ӗҫлени ҫинчен пӗлтернӗ.
Пысӑк Упакассинчи тата Йӗпреҫри шкул ачисем поэтӑн сӑввисене вуланӑ. Нина Ерилеева тата Раиса Евграфова краеведсем тӑван тӑрӑхӗсенче поэта халалласа ирттерекен мероприятисем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Шупашкарти комплекслӑ социаллӑ центрӑн «Надежда» хорӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Юбилярӑн мӑнукӗ Людмила Эльгер пуҫтарӑннисене хӑйӗн ҫывӑх ҫыннине асра тытнӑшӑн тав туса сӑмах каланӑ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер (1894-1966) ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа литература каҫӗ иртӗ. Ӑна Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ йӗркелет. Литература каҫӗ 14 сехетре пуҫланӗ. Ҫав кунах музей «Ушкӑн ҫӑлтӑрӑн асли» курав уҫма палӑртать. Вӑл поэтӑн кӗнекисемпе тата сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллаштарӗ.
Ҫемен Элкер 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хальхи Йӗпреҫ муниципаллӑ округне кӗрекен Апакасси ялӗнче ҫуралнӑ. Вырӑнти пуҫламӑш шкулта учительте, каярах «Канаш» хаҫатра тата «Сунтал» журнлата, Чӑваш кӗнеке издательствинче илемлӗ литература енӗпе аслӑ редакторта тӑрӑшнӑ.
Ҫемен Элкер — поэт, прозаик, драматург, публицист.
Леонид Антонов поэт-агроном 85 ҫул тултарнине халалласа «Улӑп-2024: Эпир Улӑп йӑхӗнчен» вӑйӑ-конкурс ирттерме йышӑннӑ. Кун пирки «Контактра» халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ.
Унта хутшӑнакансен Леонид Антонов поэт-агроном ӑҫта тата хӑҫан ҫуралнине, пулас поэт ӑҫта-ӑҫта вӗреннине, вӑл мӗншӗн агроном профессине суйланине, сӑвӑ ҫырасси унӑн хӑҫан пуҫланнине, ун пирки: «Кунтан Есенин пулать», — тесе кам каланине, сӑвӑ ҫырма ӑна мӗн хавхалантарнине тата ыттине пӗлмелле.
Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунӗнче, чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай Чӑваш Енӗн наци вулавӑшне хӑйӗн библиотекинчи кӗнекесене парнеленӗ.
Вӗсенчен пӗри — тутар чӗлхипе пичетленӗ «Габдулла Тукай» энциклопеди. Унта Валери Туркай ҫинчен ҫырнӑ статья та пур иккен. Кӗнекере чӑваш поэчӗ тутар поэчӗн эткерлӗхне чӑвашла куҫарма хастар хутшӑннине палӑртса хӑварнӑ.
Библиотекӑна ҫавӑн пекех пушкӑрт поэчӗн Мустай Каримӑн вырӑсла пичетленнӗ «100 стихотворений» тата балкар поэчӗн Кайсын Кулиев ҫуанӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа пичетленӗ кӑларӑм, «Моя бунтарская карма» статйисемпе интервьювӗсен сборникӗ.
Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова поэта парнешӗн тав тунӑ.
Ҫуркуннен пӗрремӗш кунӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «Ҫуркуннепе хӗрарӑм пӗр сӑнлӑ» хӗрарӑм-художниксен куравӗ уҫӑлнӑ. Ҫав кунах унта хӗрарӑм-поэтсем сӑвӑсем вуланӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн солисчӗсем Михаил Журковпа Ольга Вильдяева илемлӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Пултарулӑх каҫне Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗн ҫумӗ Анастасия Спирина, Раҫҫейри художниксен союзӗн пайташӗсем Венера Сандимирова, Нина
Алимасова; Раиса Сарби, Лидия Филиппова, Светлана Гордеева, Альбина Юрату, Зоя Сывлӑмпи, Любовь Петрова, Лидия Сарине, Татьяна Устинова, Ольга Австрийская, Людмила Сачкова, Людмила Исаева сӑвӑҫсем хутшӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Ҫеҫпӗл Мишшши поэта халалланӑ спектакль хатӗрленине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: ӗҫе Марина Карягина драматургӑн «Ҫӗн Кун Ачи» пьеси тӑрӑх Борис Манджиев режиссёр лартать.
Пӗтӗмпе те 22 ҫул ҫеҫ пурнӑнса ӗлкӗрнӗ Ҫеҫпӗл Мишши тӑван халӑхӗн ҫутӑ пуласлӑхӗ пирки ӗмӗтленнӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, «Борис Манджиев режиссёр Ҫеҫпӗл пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен театр чӗлхипе каласа кӑтартать. Спектакльти шухӑшсем ҫамрӑксене те, ҫитӗннӗ ҫынсене те ӑнланмалла янӑраҫҫӗ. Спектакле чӑвашла лартнӑ, вырӑсла синхронлӑ куҫару пур».
Хӗрлӗ Чутайӗнчи тӗп вулавӑшра таврапӗлӳҫӗсемпе, библиотекарьсемпе тата ҫыравҫӑсемпе тӗлпулу иртнӗ.
Унта Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн председателӗ Улькка Эльмен; Зоя Сывлӑмпи поэт; Сергей Павлов писатель, прозаик, журналист тата «Хресчен сасси – Кил» хаҫат редакторӗ; Олег Кульев писатель тата «Народная школа» журнал редакторӗ хутшӑннӑ.
Вӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ, вулакансен ыйтӑвӗсене хуравланӑ.
-2.7 °C