Юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче республикӑн Художниксен пӗрлешӗвӗн «Кӗр — 2013» куравӗ уҫӑлнӑ.
Унта тӗрлӗ майпа — графикӑпа, живопиҫпе — хатӗрленӗ ӗҫсем вырӑн тупнӑ. Пӗтӗмпе вара курава 80-а яхӑн художник хӑйӗн ӳкерчӗкӗсене тӑратнӑ. Ҫавсен шутӗнче Ревель Федоров, Александр Федосеев, Николай Садюков, Андрей Анохин, Константин Долгашев, Геннадий Козлов, Миша Григорян, Анатолий Данилов, Николай Енилин, Александр Федоров, Николай Комаров, Валентина Милославская, Юрий Милославский, Вольт Медведев, Валерий Мытиков, Николай Егоров, Венера Сандомирова, Нина Алимасова, Елена Комарова, Олег Польдяев, Виктор Бритвин, Викентий Лукиянов тата ыттисен ячӗсене асӑнмалла.
Куравра аслӑрах ҫулхисемпе пӗрлех киҫтӗке тинтерех тытнӑ ӑстасен пултарулӑхӗпе те паллашма май килӗ. Пурӗ унта 220-е яхӑн ӳкерчӗк вырнаҫтарнӑ.
Нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн тӗп залӗнче Пётр Кипарисов 85 ҫул тултарнӑ тӗлнӗ ятарлӑ юбилейлӑ курав уҫӑлнӑ.
Музей директорӗ Геннадий Васильевич Козлов курав уҫӑлнӑ ҫӗре пынӑ хӑнасене саламланӑ тата Пётр Гариловичӑн пултаруллӑ ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа панӑ.
Профессор, искусствоведени кандидачӗ тата «Петр Кипарисов: ӳкеревҫӗ тата педагог» монографи авторӗ Юрий Васильевич Викторов курав хӑнисене художникӑн биографипе ҫыхӑннӑ хӑйӗн асаилӗвӗсемпе паллаштарнӑ, Кипарисова «шурӑ тӗсен патши тата хуран хуҫи» тесе ӳкеревҫӗн ӗҫӗсен тулли тишкерӗвне тунӑ.
Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Николай Иванович Садюков Петр Кипарисовпа пӗрремӗш хут Чӑваш ӳнер училищинче диплом ӗҫӗсен эскизне пӑхса тухнӑ чухне тӗл пулни ҫинчен каласа панӑ. Унсӑр пуҫне ӳкеревҫӗ вилнӗ хыҫҫӑн ҫеҫ ҫутӑ курнӑ персоналлӑ курава (1988) йӗркеленипе ҫыхӑннӑ асаилӳсемпе паллаштарнӑ, «Чувашские ковровщицы» ӗҫе мӗнле майпа туянни ҫинчен каласа панӑ.
Анастасия Александровна Григорьева искусствовед «Питер ӳкеревҫисем» журналта «Чӑвашпа чӗрере.
Паян чӑваш халӑхӗн мухтавлӑ ҫыннин Андриян Григорьевич Николаевӑн ҫуралнӑ кунӗ — пурӑннӑ пулсан 84 ҫул тултарӗччӗ вӑл. Чӑвашра ун ятне манмаҫҫӗ — паянхи кун тӗлне тӗрлӗ мероприятисем хатӗрленӗ. Ак Хӗрлӗ Чутай район вулавӑшӗнче те ятарлӑ кӗнеке куравӗ хатӗрленӗ — «Ҫӑлтӑрсем патне...» ят панӑ ӑна.
Вулакансем кунта паллӑ космонавтӑн кун-ҫулӗпе паллашма пултараҫҫӗ. Кӗнекесенче ҫавӑн пекех сӑнсем те пур, паллӑ чӑвашсем Андриян Григорьевич пирки ҫырса хӑварнӑ асаилӳсем те. Вулакансене уйрӑмах «Андриян Николаев: орбиты космические и замные» (Андриян Николаев: тӗнче уҫӑхӗнчи тата ҫӗр ҫинчи орбитӑсем, 2013) кӗнеке кӑсӑклантармалла — унта космонавтпа тӗл пулнӑ хыҫҫӑн ҫырнӑ Петӗр Хусанкайӑн, Юрий Айташӑн, Александр Галкинӑн, Георгий Ефимовӑн, Яков Ухсайӑн тата ыттисен асаилӗвӗсене вулама пулать.
Ҫурлан 31-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн Хальхи ӳнер центрӗнче ЧАССР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Эрнст Мокеев кинорежиссёрӑн куравӗ уҫӑлнӑ.
Эрнст Матвеевич 1936 ҫулта Канаш хулинче ҫуралнӑ. Пӗтӗм Союзри Кинематографин патшалӑх институтӗнче пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн Раҫҫейри кино- тата телестудисенче ӗҫленӗ. Раҫҫей кинематографисчӗсен тата журналистсен союзӗн членӗ шутланать. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Чӑваш Республикин Константин Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премине тивӗҫнӗ.
Э.М. Мокеев «Полярный лётчик», «Салам, Адыгея», «Водолазы», «Мужество», «Репетиция в воскресенье» тата ытти документлӑ фильмсен сценарийӗн авторӗ. Чӑваш Енпе ҫыхӑннӑ 100-е яхӑн киноорчерк авторӗ те вӑлах. Тӗслӗх вырӑнне хӑшне-пӗрне кӑна асӑнар: «Алтӑр», «Рядовой Харитонов», «Красный поезд», «Гобоист Анатолий Любимов», «Композитор Григорий Хирбю», «Поёт Ираида Вдовина», «Композитор Фёдор Васильев». Вӑл акварельпе ӳкернӗ «Манӑн Чӑваш Енӗм», «Нарспи», «Мастер и Маргарита» ӳкерчӗксен серине Мускавра тата Шупашкарта кӑтартнӑ. Унӑн ӳкерчӗкӗсене тата калавӗсене «Юность» тата «Молодая гвардия» журналсенче пичетленӗ.
Паян, ҫурлан 21-мӗшӗнче ял хуҫалӑх министрӗ Эдуард Александров ертсе пынипе республикӑри аграри делегачӗсем ҫурлан 22–25-мӗшсенче Нитра хулинче иртекен тӗнче шайӗнчи ял-хуҫалӑх куравне хутшӑнас тӗллевпе Славаки республикине ҫул тытнӑ. Республика делегачӗсем хушшине «Агро-Инновации» директорӗ Николай Васильев, «Ҫеҫпӗл» АХО Шупашкар предприятийӗн суту-илӳ ыйтӑвӗсене татса паракан директор ҫумӗ Александр Бакшаев, «АККонд-Агро» АУО фирмӑн аслӑ директорӗ Вячеслав Иванов тата Куславкка районӗнчи Василий Семенов фермер кӗнӗ.
Пирӗн республика элчисем ял хуҫалӑхӑн тата апат-ҫимӗҫӗн тӗрлӗ отраслӗсен презентацийӗнче, ӗҫлӗ тӗлпулӑвӗсенче пулса курӗҫ. Унсӑр пуҫне вӗсем выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетмелли комплекссене тата биопродукци кӑларакан предприятисене кӗрсе курӗҫ.
Ҫурлан виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче Чӑваш Республикин тӗп хули пурне те пысӑк та савӑнӑҫлӑ уява — Шупашкар хули кунне — паллӑ тума йыхравлать. Ҫак куна халаласа Шупашкарта тӗрлӗ мероприятийӗсем ирттерме планланӑ. Йӑла тӑрӑх хулан ҫуралнӑ кунӗ тӗлнелле чӑваш ӳкеревҫисен пӗрлешӗвӗ юлашки ҫулта ӳкернӗ ӗҫӗсем тӑрӑх ятарлӑ курав уҫать.
Кӑҫалхи «Савнӑ Шупашкарӑм» ятпа ҫӳрекен курав паян, ҫурлан 16-мӗшӗнче Президент бульварӗнчи паянхи вӑхӑтри ӳнер центрӑн залӗсенче уҫӑлнӑ. Йӗркелевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх курав яланхи пекех ҫынсемшӗн кӑсӑклӑ та тухӑҫлӑ пулӗ.
Республикӑра ӑратлӑ выльӑх куравне ҫулсерен йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ ӗнтӗ. Кӑҫал та ӑна ирттерӗҫ. Хӑҫан тата епле йӗркелесси пирки ӑратлӑх енӗпе ӗҫлекенсен ҫак кунсенче иртнӗ канашлӑвӗнче сӳтсе явнӑ.
Ӑна хальхинче авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Унта хутшӑнакансен йышӗ ҫулсерен ӳссе пынине кура кӑҫал та сахал маррӑн хутшӑнас шанчӑк пур. Курава никама пӑхӑнман сӑнавҫӑ евӗр хутшӑнма ӑратлӑх енӗпе ӗҫлекен «Чувашское» обществӑн гендиректорне Иван Козина шаннӑ.
«Тӑван Ен» хыпар телеканалӗ пӗлтернӗ тӑрӑх Алтайра Каменски районӗнче ҫак кунсенче 19 ӗмӗрти ҫи-пуҫа тата куллен усӑ куракан япаласене тупнӑ. Япаласем вара чӑваш, ҫармӑс, нимӗҫ, украин халӑхӗн тесе палӑртнӑ.
Каменски районӗн пресс службинче пӗлтернӗ тӑрӑх экспедици вӑхӑтӗнче экспедиторсем 10 яла кӗрсе тухнӑ хыҫҫӑн пурӗ 100 яхӑн тӗрлӗ япала пуҫтарнӑ. Вӗсемпе вара «Алтай — пӗтӗм Раҫҫейӗ» ятпа уҫнӑ куравра паллашма пулать.
Шупашкарти наци вулавӗшӗнче «Николай Дронник: ӳкерӳҫӗ тата кӗнеке кӑлараканӗ» ятпа ятарлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна мухтавлӑ чӑваш ӳнерҫи 83 ҫул тултарнӑ ятпа уҫнӑ.
Чӑваш Республикин влаҫ органӗсен порталӗн пресс-службинче палӑртнӑ тӑрӑх витринӑсенче пухӑмӑн пӗр пайне ҫеҫ вырнаҫтарнӑ. Ыттине вара сайра тӗл пулакан тата хаклӑ изданисен пайӗнче курма пулать.
Николай Егорович Шупашкарта хӑйӗн Раҫҫейри пысӑк пухӑмӗпе паллаштарнӑ. Вӗсене ӳнерҫӗ 1980 ҫулта Париж хулинче килте пичетлеме пуҫланӑ.
Куравра ятарлӑ пухӑмпа та паллашма пулать: хӑйне евӗрлӗ портретсем, ӳкерчӗксем, документсем, ӳнерҫӗн биографийӗ, ҫырӑвӗсем, сӑнӳкерчӗксем, афиша, буклетсем.
Курав авӑнӑн 30-мӗшӗччен, Геннадий Айги залӗнче (2-мӗш хутра, 235 пӳлӗм) пырӗ.
Пӗлме: Николай Дронник 40 ҫул ӗнтӗ Францире пурӑнать. Унӑн ӗҫӗсемпе тӗрлӗ ҫӗршыв ҫыннисем паллашнӑ, вӑл «Раҫҫей статистики» документлӑ-историллӗ сборниксен тата ытти хӑйне евӗрлӗ 200 кӗнеке авторӗ.
Ҫурла уйӑхӗ ҫывхарнӑ май улатӑрсем хӑйсен пысӑк уявне паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ, ара хулана хута янӑран 461 ҫул та ҫитет. Ҫак ятпа Улатӑрта тӗрлӗрен мероприятийӗсем ирттерме палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне уява килнӗ хӑнасене автобус эксурсийӗ савӑнтарӗ. Ятарласа ҫӳрем валли транспорта Улатӑр автотранспортлӑ предприяти — ГУП «Чувашавтотранс» филиалӗ — уйӑрса парӗ.
Экскурси маршручӗ хулари историллӗ вырӑнӗсем тӑрӑх иртӗ. Хулана курма кӑмӑл тӑвакансен Ҫветтуй-Троици арҫынсен мӑнастирне, таврапӗлӳ музейне, ҫав кунхине ӗҫлекен куравсене кӗрсе тухма май пулӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче автобусем кӑсӑклӑ ҫӳреве хутшӑнма пур кӑмӑл тӑвакансене 10, 12 тата 14 сехетсенче хула администраци умӗнчи тӳремре кӗтеҫҫӗ. Билетне вара экскурси ирттернӗ кунне е хальтерех Улатӑрти автотранспорт предприятинче диспетчер пунктӗнче туянма пулать.
+0.3 °C