Шупашкарти 59-мӗш вӑтам шкулти акӑлчан чӗлхин педагогӗ хулари ачасене пӗлӳ пама Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче вӗренӗ.

Ольга Ильина Вӗрентекенсен квалификацине ӳстермелли пӗтӗм тӗнчери программӑна (TEA) хутшӑнӗ. Асӑннӑ программӑпа вӗренме тӗнчери 55 ҫӗршыври вӑтам шкулсенчи педагогсене суйласа илнӗ. Пирӗн ҫӗршывран кӑҫал икӗ ҫын ҫес лекейнӗ.

Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи программӑпа 160 педагога вӗрентӗҫ. Вӗсем АПШра ултӑ эрне пулӗҫ. Вӗренӳ программисене йӗркелеме, урока палӑртма хӑнӑхтаракан, вӗрентӳ технологийӗсемпе тата вӗрентӳри ҫӗнӗ меслетсемпе паллаштаракан семинарсене хутшӑнӗҫ. АПШри шкулсенче ӗҫлесе пӑхӗҫ.

Вӗрентекенсен квалификацине ӳстермелли пӗтӗм тӗнчери программӑна (TEA) Пӗтӗм тӗнчери тӗпчевсем тата пӗр-пӗрин опычӗпе паллаштарас енӗпе ӗҫлекен канаш пуҫарнӑ. Ӑна Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи вӗренӳ тата культура программисен пайӗ укҫа-тенкӗпе пулӑшать.

Анатолий Карлин аналитик вӗренекенсен ҫитӗнӗвӗсене тишкернӗ хыҫҫӑн тӗпчевӗнче пичетленӗ.Чӑваш Енри IQ Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран пысӑкрах. Кунта пурӑнакансен ку кӑтарту 100,2 балпа танлашать. Ку – Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран пысӑкрах.

IQ Карелире, Архангельск облаҫӗнче, Коми Республикинче, Иваново, Тула, Сарӑту, Самар, Омск, Новосибирск облаҫӗсенче те 100 балран пысӑкрах. Ку кӑтартусене Китайпа тата Аслӑ Британипе танлаштарма пулать.

«Новые известия» (чӑв. «Ҫӗнӗ хыпарсем») пӗлтернӗ тӑрӑх, чи пысӑк кӑтарту – Мускавра (106,3 балл). Раҫҫейри вӑтам кӑтарту вара 98,8 балпа танлашнӑ.

Пушкӑртстанри чӑвашсен вырсарни шкулӗнче ӗҫлекенсене пурӑнмалли вырӑнпа тивӗҫтерме шантараҫҫӗ. Асӑннӑ учреждени пуҫлӑхӗ Ирина Кузьмина ҫакӑн пирки тӗнче тетелӗнче пӗлтернӗ.

«Вырсарни шкулне мӗнпе пулӑшма пултаратпӑр? Ӗпху хулинче чӑваш культура центрӗ хӑҫан уҫӑлӗ-ши тесе вунӑ ҫул ҫеҫ ӗмӗтленместпӗр ӗнтӗ. Ҫак ӗмӗт пурнӑҫа кӗрес патнех ҫитрӗ темелле. Чӑваш культура центрне уҫма ҫурт та тупӑнчӗ. Анчах укҫа-тенкӗ ҫуккипе унта икӗ ҫул ӗнтӗ нимӗнле юсав ӗҫӗ те ирттермен. Тен, чӑвашсен хушшинче ҫак ӗҫе ниме туса пурнӑҫлас текенсем тупӑнӗҫ. Тытӑнӗҫ те ӗҫе вӗҫне ҫитерӗҫ», — тесе ҫырнӑ вӑл.

Унта палӑринӑ тӑрӑх, Калинин районӗнчи Чӑваш вырсарни шкулӗнче занятисем авӑн уйӑхӗн пӗрремӗшӗнчен пуҫланӗҫ. Халӗ педагогсем шыраҫҫӗ. Унта валли музыка, вокал, ташӑ преподавателӗсем тата чӑваш чӗлхипе литература учителӗ кирлӗ-мӗн. «Ытти ҫӗртен килнӗ вӗрентекенсене, енчен те вӗсем хӑйсен тивӗҫне пӗр ҫулталӑк хушши пурнӑҫласан, пурӑнмалли тӳлевсӗр ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерӗҫ», — шкул ертӳҫи.

Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗсене те кӑтартнӑ: 8-967-45-41-303, 8-917-75-15-903.

Пирӗн республикӑри чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсене 100-шер пин тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах, тӳрех уҫӑмлатар, кашни педагога мар. Вӗсем чӑваш чӗлхипе литературине ӑша хывтаракан ачасем ҫав предметсемпе тӗрлӗ шайри олимпиадӑра мала тухнине е ҫӗнтернине шута илнӗ. Тата тепӗр самант та пур: чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсене кӑна мар, тутар тата мордва чӗлхисен олимпиадисенче палӑрнӑ ачасемшӗн те вӗсен вӗрентекенӗсене хавхалантарма йышӑннӑ.

Тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен кӑмӑлне укҫан ҫӗклес йӑлана пирӗн республикӑра пӗлтӗр пуҫласа йышӑннӑччӗ. 2018 ҫулта 16 вӗренекен палӑрнӑ. Вӗсенчен ҫиччӗшӗ ҫӗнтернӗ, 9-шӗ малти вырӑнсене тухнӑ. Ҫавӑншӑн 18 педагога 100-шер пин тенкӗ преми лекӗ. Пӗлтӗр вӑл нухрата 19 педагог тивӗҫнӗ.

Шупашкарти Роза Люксембург урамӗнче вырнаҫнӑ «Антошка» тата Бауман урамӗнчи «Ручеек» ача пахчисем РФ Вӗренӳ министерствин грантне тивӗҫнӗ. Вӗсене 1 миллион та 128-шар пин тенкӗ лекӗ.

«Антошка» ача пахчи «Матрешка» ҫемье хӑна пӳлӗмӗ» ятлӑ проект хатӗрлесе грант илнӗ. «Руччек» вара сусӑр ачасен «Лекотека» ушкӑнӗ валли «Со-Творение» пултарулӑх студийӗ» пирки проект тӑратнӑ.

Сӑмах май, пӗлтӗр Миттов урамӗнчи 7-мӗш ача пахчи тата Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 201-мӗш ача пахчи федераци грантне тивӗҫнӗ. Вӗсем пӗтӗмӗшле 14 миллион тенкӗ илнӗ. Ҫак укҫапа ашшӗ-амӑшӗ валли консультаци центрӗсем хута янӑ.

Чӑваш Енре пурӑнакан ҫамрӑксем шӑл юсасшӑн. Тата вӗем темиҫе ҫул каяллахиллех экономист, юрист пулма ӗмӗтленеҫҫӗ. Кунта сӑмах пирӗн республикӑри аслӑ шкулсене вӗренме кӗрес ӗмӗтлисем пирки пырать.

Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Енри аслӑ шкулсемпе техникум-колледжсенче абитуриентсенчен заявлени йышӑнасси малалла пырать. Аса илтерер, Чӑваш Енри аслӑ шкулсенче кӑҫал бюджет вырӑнӗсен шутне палӑрмаллах ӳстернӗ. Кунсӑр пуҫне тӗллевлӗ вӗренме йышӑнакан вырӑнсем те пӗлтӗрхинчен нумай.

Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви абитуриентсем стоматологи, сиплев ӗҫӗ, экономика, менеджмент, юриспруденци, патшалӑх тата муниципалитет управленийӗ, педагогика вӗрентӗвӗ (икӗ профильпе) специальноҫсене алла илес кӑмӑллӑраххи сисӗнет.

Чӑваш Енри аслӑ шкулсем, техникумсемпе колледжсемпе абитуриентсенчен заявленисене малалла йышӑнаҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республикӑра — 14 аслӑ шкул. Вӗсенче кӑҫал хысна шучӗпе вӗренмелли вырӑнсене аванах ӳстернӗ: 2018 ҫулта бюджет вырӑнӗсен шучӗ 3475-пе танлашать. Патшалӑх шучӗпе вӗренме кӗме пӗлтӗр 2081 ҫын ҫеҫ пултарнӑ. Хысна шучӗпе вӗренес текен пӗр вырӑна 4,6 ҫынтан заявлени ҫитнӗ.

Конкурс хӑш аслӑ шкулта еплине те тишкерме кӑсӑклӑ. Мускаври политехника университечӗн Шупашкарти филиалӗнче пӗр хысвна вырӑнне 5,9 ҫын тивет, И.Я Яковлев ячӗллӗ ЧППУра — 5,7 ҫын, И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУра — 4,7 ҫын, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине — 3,5 ҫын.

Кӑҫалхи ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче Улатӑрти 2-мӗш шкулта Чӗмпӗрти патшалӑх техника университечӗн техника класӗ уҫӑлӗ.

Утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Улатӑрта эпир маларах асӑннӑ аслӑ шкулӑн инҫет тата хушма вӗрентӳ енӗпе ӗҫлекен проректорӗ Александр Афанасьев тата философи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Василий Романов пулнӑ. Хӑнасемпе хула администрацийӗн Юрий Боголюбов, хулари ытти тӳре-шара курнӑҫнӑ.

Чӗмпӗрти техника аслӑ шкулӗнче ҫил энергетикӗ-инженерӗсене пӗлтӗртенпе хатӗрлеме пуҫланӑ. Раҫҫейре ун пек кафедра тек ҫук. Университетра информаци технологийӗсен «Интернет вещей» (чӑв. Япаласен тӗнче тетелӗ) кафедри те ӗҫлет.

Улатӑрти иккӗмӗш шкулта уҫма палӑртнӑ техника класӗнче вуннӑмӗшпе вунпӗрмӗшсене математика, физика тата информатика предмечӗсене тарӑннӑн ӑша хывтарӗҫ.

Татьяна Кучерова

Китайри Гуйчжоу провинцийӗнчи университетӑн ют ҫӗршыв студенчӗсен колледжӗ Шупашкарти студенткӑна пуҫлӑх пуканне шаннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Халӗ ӑна ют ҫӗршывран килнӗ студентсенчен чи лайӑххи тесе палӑртнӑ.

Сӑмах Чӑваш патшалӑх университечӗн журналистика уйрӑмӗнче вӗренекен, Китайри Гуйчжоу провинцийӗнче 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнченпе стажировка тухакан Татьяна Кучерова пирки пырать. Вӑл Китайри университетра пулса иртекен мероприятисем пирки акӑлчанла тата китайла пӗлтерсе тӑрат., университет сайчӗ валли хыпарсем хатӗрлет. Хӗре Китайри ҫав аслӑ шкулӑн хаҫатне кӑларма та хутшӑнтараҫҫӗ. Унта вӑл ют ҫӗршыври студентсемпе паллаштаракан ярӑма хатӗрлеме пулӑшать.

Халӗ пикене Китайри аслӑ шкул ют ҫӗршыа студенчӗсенчен чи лайӑххи тесе йышӑннӑ.

Шупашкарта тӑвакан кадет шкулӗшӗн яваплисене палӑртнӑ. Ку вӗренӳ учрежденине тӑвас пирки вӑхӑтӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев РФ оборона министрӗпе Сергей Шойгупа тата РФ Президенчӗн Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи тулли праваллӑ элчипе Михаил Бабичпа килӗшӳ алӑ пуснӑччӗ. Строительство ӗҫӗсем тӗрлӗ сӑлтава пула каярах юлса пыни пирки те сӑмах-юмах тухнӑччӗ.

Республикӑн Строительство тата Вӗренӳ министерствисен пӗрлехи приказӗпе халӗ строительствӑшӑн яваплисене палӑртса ӗҫ ушкӑнӗ йӗркеленӗ. Ушкӑн ертӳҫи — строительство министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Максим Иванов.

Сӑмах май, утӑ уйӑхӗн 7-мӗшӗнче стройкӑра рабочи вилнӗ. КамАЗ бомба хӳтлӗхӗ пулнӑ шӑтӑка анса ӳксе машина водителӗн пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Ку факта тӗпчевҫӗсем малалла тӗпчеҫҫӗ.