Компьютер вӑййисене шухӑшлака кӑларакан «Creative Assembly» компани Лондонра ҫӗнӗ вӑйӑ кӑтартнӑ. «Total War» ятлӑскерӗн ҫӗнӗ пайне хунсемпе вӗсен пуҫлӑхне Атиллӑна халалланӑ.
Проектӑн официаллӑ сайтӗнче «Total War: Attila» вӑйӑри пай 395-мӗш ҫулта пуҫланнине пӗлтернӗ. Вӑл самант Хӗвеланӑҫ Рим империне выҫлӑх аптӑратма пуҫланипе, чир-чӗр тата граждан вӑрҫи тапхӑрӗпе пӗр килнине ӑнлантарса панӑ. Ҫав вӑхӑтра Тухӑҫри ҫеҫенхирте ҫӗнӗ вӑй амаланса аталанма пуҫлать. Миллионлӑ лаша ҫарне Атилла ертсе пырать. Ҫав ҫар Рима хирӗҫ тӑрать.
Ҫӗнӗ вӑййа компьютер вӑййине юратакансем патне килес ҫулхи нарӑсра ҫитерме палӑртаҫҫӗ.
«Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат хунсен тата пӑлхарсен тематики юлашки вӑхӑтра компьютер вӑййисенче анлӑ вырӑн тупнине палӑртать. Пӑснӑ чӑваш чӗлхипе калаҫакан Атилла сӑнарӗ, ав, «Civilization» паллӑ стратегин «Gods & Kings» пайӗнче те пур. Ӑна 2012 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче кӑларнӑ. Тепӗр ҫулхи ҫу уйӑхӗнче «Paradox Interactive» швед компанийӗ «Crusaders Kings II» стратегине хушнӑ та Атӑлҫи пӑлхарсемшӗн вылямалла утса панӑ.
Халӗ ют чӗлхерен илнӗ сӑмахсем анлӑ сарӑлчӗҫ те, чи малтанах квест тенин пӗлтерӗшне уҫса памалла-тӑр. Компьютер вӑййи ӑнлавпа ҫӳрет-ха вӑл. Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ «Тӑван енӗм — мӑнаҫлӑхӑм манӑн» квест-вӑйӑ ирттерме шут тытнӑ.
Пуҫарӑва вулавӑшра ӗҫлекенсем Культура ҫулталӑкне халалланӑ. Вӑл ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен пуҫланнӑ та уйӑхӑн 19-мӗшӗ таран пырӗ. Ӑна йӗркелекенсем квест-вӑйӑ ачасемпе ҫамрӑксен таврапӗлӳлӗхпе ҫыхӑннӑ пӗлӗвне аталантарма пулӑшасса шанаҫҫӗ. Ку вӑл тӑван тӑрӑха юратма та хавхалантарӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Квест-вӑййа 5–9-мӗш классенче вӗренекен ултӑ ҫынтан тӑракан ушкӑнсене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Ушкӑнӑн капитан та суйлама тивӗ. Ушкӑнсене йӗркелессишӗн вулавӑшра ӗҫлекенсем, педагогсем, ашшӗ-амӑшӗ яваплӑ. Вӑййа хутшӑнма заявка тӑратмалла. Тупӑшӑва хутшӑнакансен хуравлама тивекен ӗҫсемпе маларах асӑннӑ вулавӑшӑн «Тӑван енӗм — мӑнаҫлӑхӑм манӑн» республикӑри квест-вӑйӑ» страницинче паллашма пулать.
Кирек хӑш саманара воспитанин тӗп тӗллевӗ халӑх йӑли-йӗркине упраса хӑварас, ҫирӗплетес тата аталантарас тӗллев пулнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ Ҫӗрпӳ районӗнчи Метикасси ял тӑрӑхӗнче. Ҫак ӗҫе, паллах, пӗчӗккисенчен пуҫламалла.
Ҫакӑн пек шухӑшланӑ май асӑннӑ ялти Культурӑна аталантаракан тата вулавӑш пулӑшӑвӗ кӳрекен центрта ачасем валли «Чӑваш халӑх вӑййисем» программа йӗркеленӗ.
Вӑйӑра тӑван халӑхӑмӑрӑн ӗҫ тата йӑла йӗрки сӑнланнӑ. Вӑйӑн ятне каласа, унӑн тӗллевӗпе паллаштарса ачасене «Асанне», «Кӑш-кӑш, кӑшман вӑрри», «Эп маттур», «Ҫарӑк кӑлармалла» вӑйӑсем выляттарнӑ. Рольсене валеҫнӗ чух та чӑваш сӑмахлӑхӗнчи элементсемпе усӑ курнӑ.
Чӑваш Енре социаллӑ сетьсем валли «Жэка» онлайн вӑййа хӑтланӑ. Ун пирки ӗнер иртнӗ пресс-конференцире каласа кӑтартнӑ. Вӑл энергие перекетлекен хальхи вӑхӑтри технологисемпе паллаштараканскер иккен.
Чӑваш Енӗн Строительство министерствинче ку вӑйӑ питӗ ансат тесе пӗлтереҫҫӗ. Ӑна аслисем те, ачасем те ҫӑмӑллӑнах ӑша хываяҫҫӗ иккен. Вӑйӑ коммуналлӑ тӳлеве епле чакармалли ҫинчен каласа кӑтартать. Ҫурта тӗплӗн юсамалли майсемпе те паллаштарать. Пӗр сӑмахпа каласан, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхри пӗлӳлӗхе ӳстерет.
Вӑййа ӑс-тӑна тӗрӗслекен тест евӗр те усӑ курма пулать теҫҫӗ. «Жэка» Раҫҫейри пурнӑҫа ҫывӑх иккен.
Республикӑри ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ «Вӗсене Олимп парӑннӑ!» квест-вӑйӑ ирттересси пирки пӗлтерет. Квест тенине акӑлчанран куҫарсан шырав тенине пӗлтерет. Вулавӑшра ӗҫлекенсем ача-пӑчана ҫамрӑк ӑрӑва Олимп спортсменӗсемпе тата вӗсен ҫитӗнӗвӗсемпе паллаштарас тӗллев лартнӑ иккен.
Вӑййа хутшӑнма 138 ача хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — 5–7-мӗш классенче вӗренекенсем. Квест-вӑййа ирттерме 28 вулавӑш пулӑшма кӑмӑл тунӑ. Ыйтусене www.chuvrdub.ru адреспа тупма пулать.
«Тетрис» компьютер вӑййипе чылайӑшӗ паллашнӑ та пулӗ — вӑл чи анлӑ сарӑлнисен йышне кӗрет. Ӑна шӑп та лӑп 28 ҫул каялла утӑн 18-мӗшӗнче (тепӗр ҫӑлкуҫсем ҫӗртмен 6-мӗшне палартаҫҫӗ) ҫут тӗнчене кӑларнӑ теҫҫӗ. Хатӗрлекенӗ: пирӗн ҫӗршыв програмҫи Алексей Пажитнов.
Вӑйӑ американ математикӗ шутласа кӑларнӑ «Pentomino Puzzle» пуҫватмӑш ҫинче никӗсленет иккен — унта пилӗк тӑваткӗтеслӗхре геометри фигурисене тӗрӗс вырнаҫтарса тухмалла пулнӑ. Алексей ҫав вӑййӑн компьютер тӗсне хатӗрлеме шутланӑ, анчах та электронлӑ шутлавҫӑн хӑвӑртлӑхӗ пысӑк пулманран вӑл тӑватӑ блок таран ансатлатнӑ. Ҫавӑнпа вӑйӑ ятне те вӑл «Тетрамино» (гр. «тетра» — тӑваттӑ) панӑ. Каярах ҫеҫ ҫак ят эпир пӗлекен «Тетриса» ҫаврӑннӑ.
Хальхи вӑхӑтра тетрис вӑййи тӗнчипе сарӑлнӑ — ӑна телевизорсенче, карас телефонӗсенче тата ытти электронлӑ хатӗрсенче тупма май пур. Пӗтӗмӗшле тиражӗ вара 250 миллионран та иртнӗ тесе шутлаҫҫӗ.
Соколов, Курочкин, Птенцов, Петухов, Синицин... Халӑхра кӑсӑклӑ, «ҫунатлӑ» хушаматсем сахал мар ҫӳреҫҫӗ. Ҫавӑн йышши хушаматлисем кайӑксене юратасси, кӑмӑласси ҫинчен иккеленме те май ҫук.
Акан 20-мӗшӗнче вара Чӑваш наци музейӗ ҫунатлӑ туссене юратакансене хӑйсем патне вӑйӑ картине чӗнет. Вӑйӑ ертӳҫисем ачасемпе пӗр танах аслисене те хутшӑнма йыхравлаҫҫӗ. Вӗҫен кайӑклӑ хушаматлисене «кайӑксен пасарӗ» вӑйӑ картине тӳллевсӗр кӗртӗҫ. Ку мероприятие акан 1-мӗшӗнче уявланакан кайӑксен кунне халаланӑ.
Вӑйӑ программинче: «чӗрӗ турткӑшпа паллашни», «вӗҫен кайӑк дискотеки», «кайӑксен сас-чӗвви», тӗрлӗрен мастер-классем, спорт ӑмӑртӑвӗсем тата ытти те.
Вӑййа хутшӑнас кӑмӑл тӑвакансене Чӑваш наци музейӗ 12 сехетре кӗтет. Хакӗ пысӑках мар, ачасемшӗ 100 тӗнкӗ кӑна.
Тӑваттӑмӗш ҫул ӗнтӗ Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Трак-Красноармейски тӑрӑхӗнче тӑван чӗлхепе литература вӗрентекен педагогсен творчествӑлла ушкӑнӗ йӗркеленипе (ертӳҫи — Михайлова З.П.) чӑваш чӗлхипе грамматикине лайӑх пӗлекен ачасем хушшинче «Ҫамрӑк ӑсчах» вӑйӑ-конкурс иртет. Проект авторӗ — Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче чӑваш сӑмахлӑхне вӗрентекен Михайлов Виталий Михайлович.
Кӑҫал та вӑйӑ-конкурс виҫӗ турпа иртрӗ. Пӗрремӗш тур районти мӗн пур шкулсенчи 9-10-мӗш классенче вӗренекен ачасем хушшинче иртрӗ. Унта шкул шайӗнче чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекене палӑртрӗҫ. Шкулта ҫӗнтернисем (вӗсем пурӗ вуннӑн) иккӗмӗш турта хӑйсен пӗлӳ шайне кӑтартрӗҫ... Вӗсем чӗлхе ӑслӑлӑхӗн лексика, фразеологи, лексикографи, фонетика, морфологи, сӑмах пулӑвӗ, синтаксис, пунктуаци пайӗсем тӑрӑх панӑ кӑсӑк ыйтусене тишкерчӗҫ тата «Тӑван ҫӗрӗн тусанӗ те тӑван, пылчӑкӗ те пылак» (Геннадий Волков) темӑпа эссе ҫырчӗҫ. Вунӑ ачаран пиллӗкӗшӗ чи матуррисем пулчӗҫ.
-1.7 °C