Чӑваш Енре чӑваш чӗлхи предмечӗ пирки хӗрсе калаҫаҫҫӗ. «Про Город» хаҫат редакцине пӗр ҫын пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулта чӑваш чӗлхи предметне паллӑпа хаклама пӑрахтарасшӑн. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна ачасемпе вӑйӑ евӗр ирттересшӗн.
«Хулари чылай шкулта чӑваш чӗлхи предмечӗпе паллӑсем лартма пӑрахасси пирки калаҫаҫҫӗ. Хальлӗхе электронлӑ дневникре паллӑсем пур-ха», — тенӗ ҫав ҫын. Вӑл предметпа паллӑ лартмасан ачасем ӑна ҫиелтен ҫеҫ вӗренесрен шикленет.
Анчах палӑртмалла: чӑваш чӗлхи предмечӗн шӑпине хальлӗхе официаллӑ майпа татса паман. Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ РФ Вӗренӳ министерствинчен чӑваш чӗлхине вӗренмелли методика рекомендацийӗсем кӗтеҫҫӗ.
Иртнӗ кӗҫнерникунпа эрнекун хушшинчи каҫхине «СНЕГ» харпӑр хурал предприятийӗн ӗҫтешӗсем саккуна пӑсса ӗҫлекен казиносене тӗрӗслеме тухнӑ Константин Ишутовпа Сергей Зотова хастарсене хӗненӗ. Чи малтанах хуралҫӑсем хулари Вокзалҫум урамӗнчи 1д ҫурта ҫитнӗ Сергей Зотова тытса чарнӑ. Ӑна пулӑшма Константин Ишутовпа Алексей Лапшин тухнӑ, анчах вӗсене те вӑйпа пӳлӗмре тытса хупнӑ. Хастарҫӑсем темиҫе вӑхӑт хушши йӗрке хуралҫисем патне шӑнкӑравласа ҫитеймен. Подвалти пӳлӗмрен тухма хӑтланнӑ чухне харпӑр хурал предприятийӗн ӗҫтешӗсем хастарсене вӑйпа тытса чарма хӑталаннӑ, суранлатнӑ, хаклӑ фотоаппарата ҫӗмӗрнӗ. Хастарсенчен Алексей Лапшин кӑна хӗн курман.
Саккуна пӑсса ӗҫлекен астармӑш вӑйӑ заведенийӗсемпе Константин Ишутовпа ытти хастарсем Шупашкарти пӗр суту-илӳ ҫуртӗнче казино асӑрханӑ хыҫҫӑн пуҫланӑ. Унашкал вырӑнсем хулара йышланнин сӑлтавне хастарсем Сергей Неяскинпа ҫыхӑнтараҫҫӗ. Вӑл республикӑн шалти ӗҫсен министрӗн вырӑнне ларнӑ хыҫҫӑн имӗш астармӑш вӑйӑ заведенийӗсем хулара йышланса кайнӑ.
Пӗтӗм тӗнчери покер турнирӗсенче темиҫешер миллион тенкӗ выляса илнӗ Шупашкар арҫыннине налук тӳлеменшӗн айӑпласшӑн. Ҫав этеме тӗрлӗ ҫӗрти ҫавӑн пек вӑйӑсенче ӑннӑ: АПШри Лас-Вегасра, Германири Берлинта, Данири Копенгагента тата Франции Довиль хулинче.
Ниҫта та тӗпленсе ӗҫлемен арҫын уйрӑм ҫынсем тӳлемелли налукран пӑрӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. 36-ри Шупашкар арҫынни 2011–2013 ҫулсенче 4 миллиона яхӑн налук тӳлемен-мӗн. Ҫав ҫулсенче вӑл 30 миллион тенкӗ ытла тупӑш илнӗ.
Вӑл уйрӑмах пысӑк виҫепе парӑма кӗнине кура ӑна виҫӗ ҫул таран ирӗкрен хӑтарма юрать. Парӑма арҫын хӑй кӑмӑлӗпе татсан пуҫиле ӗҫе чарма пултараҫҫӗ.
Укҫа енчен телейлӗ 36 ҫулти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следователӗсем пуҫарнӑ.
Ҫӗнӗ ҫулта Шупашкарта общество транспорчӗ ирчченех ҫӳрӗ. Паян Шупашкар хула администрацийӗн ЖКХ, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗ графика палӑртнӑ. Ҫӗнӗ ҫул каҫхине общество транспорчӗ ирхи 3 сехетчен ҫӳрӗ.
Хӗрлӗ тӳреме уява килекенсем киле ҫӑмӑллӑнах ҫитчӗр тесе ҫапла тунӑ. Кун пирки кӑларнӑ хушӑва ку эрнинче, юнкун, пичетлӗҫ.
Кӑҫал Хӗрлӗ тӳремри концерт 23 сехетре пуҫланӗ. Унта чӑваш эстрада артисчӗсем, вокал студийӗсем, фокусниксем, фаерщиксем хутшӑнӗҫ. Унта Хӗл Мучи те пулӗ.
Ҫур ҫӗр ҫитсен светодиодлӑ экранпа РФ Президенчӗ Владимир Путин саламланине курма май пулӗ.
Ҫур ҫӗр иртни 1 сехетре кӳлмекре фейерверк вӗҫтерӗҫ. Ирхи 3 сехетчен конкурссем, вӑйӑсем иртӗҫ, ташӑ каҫӗ пулӗ.
Шупашкарта 48 вӑйӑ автоматне тӗп тунӑ. Автоматсене таптаса лапчӑтнӑ, сӗтелсене вакласа ҫунтарнӑ.
Ку хатӗр-хӗтӗре Шупашкарти 8 заведенирен туртса илнӗ. Хулара пурӑнакан 10 ҫынна саккунсӑр вӑйӑ ҫаврӑнӑшӗшӗн явап тыттарнӑ. Вӗсем саккуна пӑсса 9 миллион тенкӗ ытла ӗҫлесе илнӗ.
Ултӑ ҫынна ирӗкрен 1-3 ҫуллӑха хӑтарнӑ. Ыттисене тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ. Пурне те штраф тӳлеттернӗ. Халӗ судра тепӗр пуҫиле ӗҫ выртать. Унпа 10 ҫын ҫыхӑннӑ. Вӗсем пӗтӗмпе 338 миллион тенкӗ тупӑш тунӑ.
Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти 4-мӗш гимназире хулари 5-6 классенче вӗренкенсем хушшинче «Маттур ачасем» ятлӑ чӑвашла квест-вӑйӑ иртнӗ. Ку вӑййа Шупашкарти чӑваш чӗлхипе литература вӗренекенӗсен ассоциаци пӗрлешӗвӗн «Вӗренӳри ҫӗнӗлӗхшӗн» ушкӑнӗ тата пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 4-мӗш гимназире ӗҫлекен чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсем йӗркеленӗ.
Тӗрлӗ шкулсенче вӗренекенсем пӗр-пӗринпе тупӑшса ҫӑмӑл мар, кӑсӑклӑ ӗҫсем пурнӑҫланӑ. Квест-вӑйӑ «Килти ӗҫ» пайран пуҫланнӑ. Кунта шкулсем хӑйсен ушкӑнӗсемпе паллаштарнӑ: команда ятне, девизне каланӑ, кашни ача хӑй мӗн ятлине, мӗнпе кӑсӑкланнине, мӗн юратнине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех командӑсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ. Пӗрисем ташласа, теприсем юрласа, виҫҫӗмӗшӗсем сӑвӑ каласа панӑ. Вӑйӑра хутшӑнакан ушкӑнсем «Ваттисен сӑмахӗсен, тупмалли юмахсен тӗнчи» станцире пулнӑ, «Пултаруллӑ ачасем» станцире чӑвашла сӑвӑсем каланӑ, юрӑсен йӗркисене аса илнӗ. «Чӑваш ҫӑлтӑрӗсем» станцире Чӑваш Республикин паллӑ ҫыннисене, «Вӑрманта ҫырлара...» станцире чӑваш вӑрманӗсенчи йывӑҫ-курӑксене, кайӑксене, чӗр-чунсене аса илнӗ, «Пулӑра» станцире «пулӑ тытса» тӗрлӗ ӗҫсем пурнӑҫланӑ, «Ман тӑван хулам» станцире юратнӑ хула ҫинчен панӑ ыйтусем ҫине хуравланӑ.
Шупашкарти Мускав районӗн сучӗ Раҫҫей Федерацийӗн Геройне Евгений Борисова «Астармӑш вӑйӑсем йӗркеленӗшӗн тата ирттернӗшӗн», «Сӗтев панӑшӑн» статьясемпе килӗшӳллӗн айӑпланине Чӑваш халӑх сайчӗ кӑҫалхи ака уйӑхӗнче пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, суд сакки ҫине лекнӗ ултӑ ҫын лекнӗ. Айӑпланнисенчен пӗрине, Евгений Борисова, 6 ҫул ҫурӑллӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатнӑ. Тӳре унран Герой ятне те туртса илме йышӑннӑ. Евгений Борисова Раҫҫей Геройӗн ятне 2000 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Ҫурҫӗр Кавказра паттӑрлӑх кӑтартнӑшӑн панӑ.
Нумаях пулмасть Шупашкарти Мускав районӗ прокурорӗ Евгений Борисова Герой ятне тавӑрса пама ыйтса Чӑваш Енӗн Верховнӑй судне тухнӑ. Паянхи суд ларӑвӗнче Евгений Борисова наградӑна тавӑрса памалла мар йышӑну кӑларнӑ.
| ҪӖР | 03 |
Шупашкарта суд сакки ҫине 41 ҫулти арҫын ларнӑ. Ӑна астармӑш вӑйӑсен бизнесне саккунсӑр майпа йӗркеленӗшӗн айӑпланӑ.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2015 ҫулта вӑл Шупашкарти автовокзалран инҫех мар хуҫасӑр киоск тупнӑ та унта вӑйӑ салонне йӗркеленӗ. «Бизнес» валли 8 компьютер туяннӑ, 8 ҫынна ӗҫе йышӑннӑ.
Анчах услам нумая пыман — 2015 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче казинона полицейскисем ҫитнӗ. Вӗсем унти хатӗр-хӗтӗре туртса илнӗ.
Ҫапах арҫын лӑпланман. Вӑл каллех компьютерсем туяннӑ, ҫав ҫынсенех ӗҫе чӗнсе илнӗ. Хайхискер ҫав вырӑнтах астармӑш вӑййисен салонне йӗркеленӗ. Хальхинче те казино нумай ӗҫлеймен — ҫав ҫулах авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хупнӑ.
Суд арҫынна ҫирӗп режимлӑ тӗрмене 8 уйӑхлӑха ӑсатнӑ. Ӑна унччен те айӑпланӑ. 2006 ҫулта суд ӑна йӗплӗ пралук леш енне 6 ҫуллӑха ӑсатнӑ.
Муркаш районӗнче ҫамрӑк армеецсен «Зарницӑпа» «Орленок» ҫарпа патриотизм вӑййисене уҫнӑ чухне ялава пӑтраштарса янӑ. Пӑтӑрмахӗ ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнчех сиксе тухнӑ пулин те тӗнче тетелӗнче ку темӑна паян та сӳтсе яваҫҫӗ.
Районти шкул ачисене пухса ирттерекен ҫак мероприятие Раҫҫейӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, депутачӗ кӑна мар, вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫин ҫумӗ Алена Аршинова та, районти тӳре-шара та хутшӑннӑ.
Эдурад Мочалов ятлӑ вӑл тӑрӑхри хастар хӑйӗн блогӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, вӑйӑсене официаллӑ майпа уҫнӑ самантра Серби Республикин ялавне хӑпартнӑ.
Кун пек кӑлтӑк сиксе тухнишӗн Эдурад Мочалов район администрацийӗн пуҫлӑхне Ростислав Тимофеева, район пуҫлӑхне Игорь Николаева ятлать, намӑслантарса ӗҫрен кӑларса ямалла тесе вӑрҫать, патшалӑх элемне хисепе хуманни тесе хакланӑ май прокуратурӑн мера йышӑнмалла тесе шухӑшлать. Хыпара сӳтсе явнинче Станислав Упасси блогер: «Пӑтранчӑклӑ самана — кӑлтӑрмач-шоу самани...» — тесе лӑплантарма тӑрӑшнӑ. «Мӗн тумалла? Самани, ӗнте, халӗ ҫавнашкал — пӑтранчӑклӑ. Тарӑхни кирлӗх те мар. Хам, тейӗпӗр, кулӑш шайӗнче кӑна иртерме тӑрӑшатӑп», — ҫырнӑ вӑл комментарире.
Чӑваш Енре Шалти ӗҫсен министерствин Экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешекен управленийӗн пай пуҫлӑхне Марат Абитова тытса чарнӑ. Кун пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи кӑларӑм хӑйне такам вӑрттӑн пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать. «Правӑна сыхлакан органсем ку хыпара хальлӗхе нимӗнле те комментарилемеҫҫӗ», — тенӗ паян ирпе вырнаҫтарнӑ ҫав хыпарта.
Полицейскисен пысӑк пуҫлӑхӗ пӗр усламҫӑран самай укҫа тапӑннӑ пулать.
Укҫа тапӑнакан йӗрке хуралҫине тытса чармалли ятарлӑ операцие Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин управленийӗпе РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ ирттернӗ-мӗн.
Марат Абитов пирки маларах вӑл саккунлӑ мар вӑйӑ бизнесне ура хума операци йӗркеленӗ тесе калаҫҫӗ. Вӑл ӗҫпе Раҫҫей Геройне Евгений Борисова тата Шупашкарти полицин тӑваттӑмӗш пайӗн экс-пуҫлӑхне Игорь Иванова айӑпланӑччӗ.
-0.7 °C