Шупашкар районӗнчи 15 пысӑк ял хуҫалӑх кооперативӗнчен саккӑрӑшӗнче типӗтмелли юсавлӑ комплекссем ҫитмеҫҫӗ. Шупашкар район администрацийӗн ял хуҫалӑх Куйбышев ячӗллӗ колхоз, «Прогресс» акционерсен обществи, «Туруновский» ял хуҫалӑх кооперативӗ, «Туруновская» агрофирма, «Средняя Волга» (чӑв. Вӑта Атӑл) агрофирма, И.Г. Кадыков ячӗллӗ кооператив, «Юрма» агрохолдинг пуҫтарса илнӗ тырра урӑх хуҫалӑхра типӗтеҫҫӗ. Кун пек, паллах, тӑкакӗ те нумай.
Сӑмах май каласан, ӗнерхи кун тӗлне Шупашкар районӗнчи 2637 гектар пухса илнӗ, ку вӑл планпа пӑхнин 89 проценчӗ пулать. Тухӑҫ гектартан 23 центнер тухать.
Вырмапа пӗрлех кӗрхисене акма ҫӗр хатӗрлеҫҫӗ. Пӗтӗмпе 3455 гектар акма палӑртаҫҫӗ.
Пӗлтӗрхи кӗркунне Йӑршшу юханшывӗ хӗрринче пурӑнакан халӑх питӗ кӑмӑлсӑрччӗ. Ҫывӑхра вырнаҫнӑ агрофирма унта кайӑк-кӗшӗк каяшне юхтарнине палӑртатчӗҫ вӗсем. Ҫитменнине ҫав кӗркунне Йӑршшу юханшывӗнче пулӑ виллисене асӑрханӑ. Юханшыва вараланӑшӑн тӗрӗслев пуҫарнӑччӗ. Халӗ вӗҫне-хӗрне тухнӑ. Айӑпне «Юрма» агрохолдингӑн тӗп инженерӗ ҫине йӑвантарнӑ. Суд юханшыва 286 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнине палӑртнӑ.
Аса илтерер: пӗлтӗр кӗркунне Йӑршшу юханшывӗнче — 30 ҫухрӑм тӑршшӗнче — 1,3 пин пулӑ вилнине палӑртнӑ. Лаборатори тӗрӗслевӗ шывра аммиак 18 хут нумайрах пулнине палӑртнӑ.
Релизра палӑртнӑ тӑрӑх, предприяти инженерӗ ҫумӑр хыҫҫӑн ятарлӑ вырӑнта упранакан каяш тавралӑха сиен кӳме пултарнине асӑрханӑ-ха, анчах нимӗн те туман. Ҫав вырӑнти ҫӗр йӑтӑннӑ та сиен кӳрекен каяш шыва, вӑрман ҫӗрӗ ҫине сарӑлнӑ. Ҫавна май ял хуҫалӑх тӗлӗшӗпе усӑ курмалли 2166,2 тӑваткал метр лаптӑк сиенленнӗ (такакӗ — 2,5 миллион тенкӗлӗх). Ҫавӑн пекех икӗ вӑрманти лаптӑк — пӗтӗмпе 3350 тӑваткал метр — тасамарланнӑ (2,8 миллион тенкӗлӗх). Кунсӑр пуҫне Йӑршшу юханшывӗ шар курнӑ. Вӑл 286 миллион тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.
Йӑршу юханшывне «Юрма» агрохолдинг сиен кӳни пирки эпир пӗлтернӗччӗ, тӗрӗслевҫӗсем 1 300 пулӑ виллине ун чухне тупнӑччӗ.
Шупашкар район прокуратури тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн пулӑ Кӳкеҫ патӗнче, ҫавӑн пекех юхӑмӑн тата та анат енче те — Юртукасси ялӗ таранах — вилнине палӑртнӑ. Ҫак фактсене тӗпе хурса «Юрма» агрохолдинг тӗлӗшпе административлӑ йӗркене пӑснишӗн ӗҫ пуҫарнӑ. Район сучӗ пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн предприятие 8.2 статьяпа айӑпласа чи пысӑк виҫене — 250 пинлӗх штраф тӳлеттермелле тунӑ.
Хальхи вӑхӑтра агрохолдинга административлӑ право тӗлӗшӗпе 7.6, 8.15, 9.2, 8.38 тата 8.13 статьян 4-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн, вӗсене пӑхса тухайман-ха. Ҫавӑн пекех пуҫиле ӗҫ те пуҫарнӑ — РФ Пуҫиле кодексӑн 247 статьин 2-мӗш пайӗпе.
Ермолаевӑн «Юрма» чӑх-чӗп фабрики Шупашкар районӗ тӑрӑх юхакан Йӑршу шывне вараланӑ. Кун пирки Шупашкар районӗн ҫутҫанталӑка сыхлакан прокуратура пӗлтерет.
Тӗрӗслевҫӗсем юханшыва 30 ҫухрӑм тӑршӗппе тӗпчесе тухнӑ — пулӑ виллисем чылай пулнине асӑрханӑ. Вӗсем шутласа кӑларнӑ пулӑсен шучӗ 1300-тен те иртнӗ. Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн юханшыври аммиак виҫи нормӑран 18 хут пысӑкрах пулни палӑрнӑ.
Ҫутҫанталӑка сиен кӳрессинчен сыхлав ӗҫӗсене чӑх-чӗп фабрики тахҫанах пӑрахӑҫланӑ — 20–30 ҫул каялла йӗркеленӗ каяш пухӑвне юсаман, тӗрӗслемен. Чӑх-чӗп пӑхне пула сиенленнӗ вӑрман та инҫетренех курӑнать. Йӑршу шывӗпе ҫынсем те выльӑх-чӗрлӗх те усӑ курнине шута илсен сиенӗ чӑн та пысӑк пулни палӑрать.
Ҫутҫанталӑка сыхлакан прокуратура чӑх-чӗп фабрикине каяш пуххине юсаманшӑн, сиен кӳнине пӗлсе тӑркӑчах нимӗн туманнишӗн айӑплать.
Юлашки ҫулсенче республикӑра «Агро-100» клуб йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ. Мӗне пӗлтерет-ха вӑл? Вӑл — ял хуҫалӑх предприятийӗсем епле ӗҫленине кӑтартакан рейтинг. Иртсе кайнӑ ҫулталӑкри ӗҫ-хӗле шута илсе Чӑваш Енӗн «Агро-Инновации» хысна предприятийӗ «Агро-100» клуб йӗркелет. Ӗнер вара ҫавна презентациленӗ.
Клубӑн пӗрремӗш йӗркине «Авангард» тулли мар яваплӑ общество — «Ҫӗрпӳри бекон» йышӑннӑ. Ун хыҫҫӑн Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ тата «Юрма» агроходинг пыраҫҫӗ иккен. Вӗсем хыҫҫӑн — «Ольдеевская» агрофирма, Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооператив, Йӗпреҫ районӗнчи «Рассвет» общество, Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» общество, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Коминтерн» кооператив, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Комсомольски районӗнчи «Ҫӗр улмие мухтав» агрофирма пыраҫҫӗ.
+17.3 °C