Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Шӑмӑршӑ вӑтам шкулӗнче 6-мӗш класра вӗренекенсем хушшинче «Чӑваш чӗлхине пӗлетӗр-и?» вӑйӑ урокӗ иртнӗ. Ачасем тӗрлӗ станцире пулса хӑйсем чӗлхене мӗнле пӗлнине тӗрӗсленӗ.
Иван Яковлев аслӑ вӗрентекенӗмӗре сума суса тата Чӑваш чӗлхи кунне халалласа ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Карапай Шӑмӑршӑ культура ҫуртӗнче муниципалитет шайӗнчи фестиваль пулса иртнӗ.
«Чунтан савӑнса та хӑпартланса таврӑнтӑм ҫак уявран. «Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр!» – тесе калас килет, тӑвансем, — тесе ҫырнӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче Людмила Семёнова-Ульянова.
Гигиена тата эпидемиологи центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре пӗлтӗрхи 10 уйӑхра 46 ҫын коклюшпа чирленӗ, 11 уйӑхра ку кӑтарту 93-е ҫитнӗ.
Патӑрьел, Муркаш, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Етӗрне муниципаллӑ округӗсенче - 1-ер ҫын, Тӑвай округӗнче, Улатӑрта тата Ҫӗмӗрлере - 2-шер ҫын, Куславкка округӗнче, Канашра - 3-шер ҫын, Шупашкар округӗнче - 6 ҫын, Ҫӗнӗ Шупашкарта - 24 ҫын, Шупашкарта 46 ҫын коклюшпа чирленӗ. Пурте -17 ҫул тултарман ачасем.
Чирленисенчен 75-шӗ - коклюшран прививка туманнисем.
Паян ирхине Шӑмӑршӑран инҫех мар авари пулнӑ. Руль умӗнче ларнӑ 24 ҫулти хӗрарӑм руле итлеттереймесӗр кювета чӑмнӑ. Хӑй вӑл – Чӗмпӗртен.
Салонра ҫур ҫулти ача пулнӑ. Вӑл ятарлӑ люлькӑра выртнӑ. Ӑна пульницӑна тӗрӗслеме илсе кайнӑ. Руль умӗнче ларнӑ хӗрарӑмӑн упӑшки чиперех – аманман.
Республикӑри социаллӑ адаптаци центрӗнче вӑхӑтлӑх хӳтлӗх тупнӑ килсӗр-ҫуртсӑр виҫӗ арҫынна интернат-ҫурта вырнаҫтарнӑ.
Асӑннӑ центрта пӗлтернӗ тӑрӑх, килсӗррисене ҫынсем час-часах асӑрхаҫҫӗ, анчах пӑрӑнса иртсе каяҫҫӗ. Ҫынсем урама епле майпа лекни, вӗсене пулӑшу кирлӗ марри пирки шухӑшламаҫҫӗ те. Килсӗр-ҫуртсӑррисем хушшинче ӗҫлеме пултарайман ватӑсем те пур. Вӗсем ҫынран пулӑшу ыйтма вӑтанаҫҫӗ-именеҫҫӗ.
Маларах каланӑ виҫӗ ҫынна Шӑмӑршӑри социаллӑ пулӑшу центрне вынаҫтарнӑ. Унта вӗсем ҫын ретлӗ, хӑтлӑ та тирпейлӗ ҫуртра пурӑнӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шӑмӑршӑра пӑлхар тата чӑваш ученӑйӗсен халӑхсем хушшинчи ӑсталӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ.
Мероприятия «Пӗрлӗхре — вӑй» ят панӑ. Унта нумай нациллӗ Раҫҫейри Сохранение халӑхсен историлле астӑвӑмне упраса хӑварасси, Раҫҫейпе Болгарире пурӑнакан халӑхсен туслӑхне ҫирӗплетесси ҫинчен калаҫнӑ.
Кун пирки Николай Кондрашкин скульптор халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Чӑваш Республкинача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ СССР халӑх артситки ҫуралнӑранпа 100 ҫул итнине халалласа онлайн-квиз ирттернӗ.
Асӑннӑ квиз юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен пуҫласа чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗччен пынӑ. Унта хутшӑнакансем хӑйсен пултарулӑхне тӗрӗслеме, Вера Кузьмина ҫинчен пӗлнине кӑтартса пама тивнӗ.
Онлайн-квиза 19 муниципаллӑ округри 1551 ача хутшӑннӑ. Вӗсем Улатӑр, Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай муниципаллӑ округӗсенчен тата 6 хуларан: Канаш, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗре, Етӗрне.
Юпа уйӑхӗн 20-мӗшенче Патӑрьелте анатри чӑвашсен фольклорӗн «Ӗмӗрсен эрешӗсем» регионсем фестивалӗн гала-концерчӗ иртнӗ.
Мероприятие «Трактор тӑвакансен культура керменӗ» халӑх пултарулӑхӗн республикӑри центрӗ вырӑнти клуб тытӑмӗпе пӗрле йӗркеленӗ.
«Анатри» этнографи ушкӑнне кӗрекен чӑвашсен, ҫавӑн пекех Чӑваш Енре пурӑнакан вырӑссемпе мордвасен фольклорпа этнографи культурине сарас тӗллевпе ирттернӗ мероприятире тӗрлӗ жанрлӑ юрӑсем янӑранӑ, кӗвӗ-ҫемӗпе, йӑла-йӗркепе паллаштарнӑ.
Фестивале Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Тӑвай, Елчӗк тӑрӑхӗсенчи, Пензӑпа Самар облаҫӗсенчи, Тутарстанри 200 ытла ҫын пуҫтарӑннӑ.
Чӗмпӗрте ӗҫлесе пурӑнакан чӑваш скульпторӗн Николай Кондрашкинӑн «В единстве — сила» (чӑв. Пӗрлӗхре — вӑй) проектне Чӑваш Енӗн патшалӑх премине илме тӑратнӑ. Автор ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫе наци культурипе ӳнерне аталантарас, пӑлхар чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе паллаштарас енӗпе тӑрӑшнӑшӑн тӑратнӑ.
Аса илтерер, асӑннӑ проекта скульптор Шӑмӑршӑра пурнӑҫа кӗртет. Пӗлтӗр унта Атӑлҫи Пӑлхар патшин Кӑтракӑн палӑкне лартнӑ.
Кӑтрак — Кубрат хан ывӑлӗ. Хасарсем ҫӗмӗрсе тӑкнӑ Аслӑ Пӑлхартан пирӗн несӗлсем вӑл ерсте пынипе Вӑтам Атӑл тӑрӑхне куҫса килнӗ, хальхи Тутарстан ҫӗрӗ ҫинче Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне пуҫарса янӑ.
Шӑмӑршӑра Атӑлҫи Пӑлхар патшин Кӑтрак палӑкне лартнӑранпа ҫулталӑк ҫитнӗ. Кун пирки ҫак йӗркесен авторне палӑка хатӗрленӗ ӑста, Чӗмпӗрте пурӑнакан Николай Кондрашкин скульптор пӗлтерчӗ.
Вӑл Николай Быков меценанта ырӑпа палӑртать. Палӑка шӑпах вӑл туяннӑ. Вӑлах Атӑлҫи пӑлхарсен хурал башнине тӑвассипе тӑрӑшать иккен.
Николай Кондрашкин пӗр шухӑшлисене, Шӑмӑршӑ районне ертсе пыракансене, депутатсене, меценантсене, ырӑ кӑмӑллӑ ытти ҫынна пурне те тав тунӑ. Ятран вӑл Николай Быкова, Виталий Станьяла, Владимир Болгарскийе, Раиса Сарпине, Михаил Воробьева тата ыттисене асӑнса хӑварнӑ.
Шӑмӑршӑри палӑк ҫинчен, сӑмах май каласан, Марина Карягина тележурналист пӗлтӗр телесюжет та хатӗрленӗ. «Хамӑр халӑхӑн паллӑ ҫыннисене хисеплесе палӑк лартас шухӑш Николай Кондрашкин пуҫӗнче тахҫанах тӗвӗленнӗ. Унӑн тӗллевӗсем пӗчӗккӗн пурнӑҫа кӗрсе пыраҫҫӗ. Кӑтрак патша сӑнарне калӑплас кӑмӑлӗ те унӑн вунӑ ҫул каяллах ҫуралнӑ иккен. Атӑлҫи Пӑлхара никӗсленӗ историре тарӑн йӗр хӑварнӑ ҫынна тӑхӑмӗсем астуса пурӑннине палӑк урлӑ пӗлтерме тинех мехел ҫитрӗ. Тӑван халӑхӑн иртнӗлӗхӗпе, хамӑр мӗнле йӑхран тухнипе кӑсӑкланакансем пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ, Кӑтрак — Кубрат хан ывӑлӗ, вӑл ертсе пынипе 7-мӗш ӗмӗрте пирӗн несӗлсем хасарсем ҫӗмӗрсе тӑкнӑ Аслӑ Пӑлхартан Вӑтам Атӑл тӑрӑхне куҫса килнӗ, хальхи Тутарстан ҫӗрӗ ҫинче Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне пуҫласа янӑ», — палӑртса хӑварнӑ вӑл унта.
Шкултан вӗренсе тухакансем патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тытаҫҫӗ. Камсем 100 балл пухнисем паллӑ.
Химипе 15 ҫамрӑк 100 бала тивӗҫнӗ. Вӗсем: Семен Измуков (Шӑмӑршӑ шкулӗ), Анна Воробьева (Канашри 6-мӗш), Ксения Гордеева (Шупашкарти 2-мӗш гимнази), Егор Яковлев (Шупашкарти 1-мӗш гимнази), Регина Моткина (Шупашкарти 44-мӗш лицей), Екатерина Романова, Ангелина Скобелева, Данила Гаврилов, Ольга Алексеева, Ольга Баканова (Шупакшарти 2-мӗш лицей), Лейла Мурашкина, Дарья Горшкова, Мария Горшкова, Мария Александрова, Виктория Котусенко (Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицей).
Вырӑс литературипа вара Шупашкарти 2-мӗш гимназии вӗренекенӗ Яна Семенова 100 балл пухнӑ.
+9.3 °C