(1912 — 1962)
50 ҫул каялла Ленӑ шывӗ ҫинче ылтӑн кӑларакан рабочисене персе вӗлерни пӗтӗм Российӑри рабочисене тарӑхтарса, хумхантарса янӑ, кӗрешӗве ҫӗклентернӗ. Ҫапла вара, Российӑра революциллӗ кӗрешӳ ҫӗнӗрен, никам чарайми тапранса сарӑлма пуҫланӑ.
Ылтӑн кӑлармалли вырӑнсенче чӑваш ҫӗршывӗнчен кайнӑ рабочисем чылай пулнӑ. Чӑваш хресченӗсем унта ӗҫе кайма ҫӗр ҫул каяллах тытӑннӑ. 1911 ҫулхи цифрӑсем тӑрӑх, ҫавӑн пек вырӑнсене кайса ӗҫлекен ҫынсем акӑ мӗн чухлӗ пулнӑ: Шӑнкӑртам вулӑсӗнчен — 297 ҫын, Кувакино вулӑсӗнчен — 159 ҫын, Улатӑр вулӑсӗнчен — 63, Турхан вулӑсӗнчен — 7, Мӑрат вулӑсӗнчен — 2, Кладбище вулӑсӗнчен — 39, Мишуково, Пӑрачкав, Семеново, Сиява тата Пӑрӑнтӑк вулӑсӗсенчен — пӗрер, пурӗ — 572 ҫын. Вӗсемсӗр пуҫне ҫемйипех куҫса кайнисем те чылай пулнӑ. Пӗтӗм чӑваш ҫӗршывӗнчен ҫав ылтӑн кӑларакан вырӑнсенче пин ҫынна яхӑн ӗҫлесе пурӑннӑ.
Приисксем пуринчен ытла Англи мул хуҫийӗсен аллинче тата патша йӑхӗ таврашсен аллинче пулнӑ.
Улатӑрта Хаяр Иван патшан палӑкне лартаҫҫӗ. Ҫакна тума халӑх ыйтнӑ-мӗн. Ҫапла пӗлтерет ЧР Строительство министерстви.
Тӳре-шара 2019 ҫултах ҫак патшана халалласа палӑк лартма сӗннӗ. Ун чухне хула администрацийӗн сайтӗнче сасӑлав та ирттернӗ. Анчах унта хутшӑннӑ ҫынсенчен 2376 ҫынран 1274-шӗ палӑка лартма хирӗҫ пулнӑ.
Нумаях пулмасть Улатӑр Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтерсе 80,8 миллион тенкӗ грант ҫӗнсе илнине пӗлтернӗччӗ. Строительство министерстви ку укҫапа мӗн тӑвассине ӑнлантарнӑ. Хулари Революци лапамне хӑтлӑх кӗртнӗ чухне Хаяр Иван патшана халалланӑ палӑка та лартӗҫ.
Роспотребнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, раштавӑн 19-25-мӗшӗсенче республикӑра ОРВИпе чирлекенсем сахалланнӑ. Ҫав тапхӑрта 11700 ҫын чирленӗ. Ун умӗнхи эрнепе танлаштарсан, ку 13,8 процент сахалрах. Чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнченпе чирлекенсен йышӗ чакса пыни пулман.
Чирлекенсем ытларах Шупашкарта, Канашра, Шупашкар районӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Улатӑрта, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗрпӳ районӗнче.
Сӑмах май, кӑҫал чирлекенсен йышӗ чи йышли кӑрлачӑн 31-мӗшӗнчен пуҫласа нарӑсӑн 6-мӗшӗччен пулнӑ — 21 530 ҫын.
Чӑваш Енри виҫӗ хула Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтерсе гранта тивӗҫнӗ. Ку укҫапа вӗсем хулана хӑтлӑх кӗртӗҫ.
Пӗтӗмпе 276,8 миллион тенкӗ тивӗҫнӗ. Ку укҫапа Ҫӗнӗ Шупашкарта Тӗкӗрҫ ращине хӑтлӑлатӗҫ. Ҫӗмӗрлере пионер организацийӗ пуҫланса кайнӑранпа 50 ҫул ҫитнине халалланӑ парка илемлетӗҫ. Улатӑрта вара грант укҫипе хулан истори пӗлтерӗшлӗ пайне хӑтлӑх кӳрӗҫ.
Ҫӗнӗ Шупашкар - 106 миллион тенкӗ, Улатӑр - 80,8 миллион тенкӗ, Ҫӗмӗрле 90 миллион тенкӗ выляса илнӗ.
Чӑваш Енри муниципалитетсен ертӳҫисен ӗҫне соцсетьсем тӑрӑх хаклама тытӑнӗҫ. Кун пирки республика Этеперӗ Олег Николаев ҫак эрнере ирттернӗ канашлура асӑрхаттарса хӑварнӑ.
Хамӑр енчен ҫакна палӑртмалла: влаҫ органӗсен тӗнче тетелӗнче хастар пулмалли пирки федераци шайӗнчех йышӑннӑ. Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче патшалӑх тата вырӑнти хай тытӑмлӑх органӗсен ӗҫӗпе ҫыхӑннӑ 270-мӗш номерлӗ саккуна улшӑну кӗртрӗҫ.
Пирӗн республикӑра тӳре-шаран соцсетьсенчи хастарлӑхне кашни квартал вӗҫленмессерен хак парӗҫ.
Паянхи куна илсен муниципалитетсен мӗнпур ертӳҫин аккаунтсем пур. Вӗсем пуҫлӑхсене халӑхпа тӳрӗ диалог йӗркелеме тата аудиторипе ҫывӑх пулма пулӑшаҫҫӗ.
Хула ертӳҫисенчен Ҫӗмӗрлери Валерий Шигашев, Улатӑрти Денис Трифонов, Ҫӗнӗ Шупашкарти Дмитрий Пулатов, Шупашкарти Денис Спирин; районсенчен Тӑвайӗнчи Владимир Михайлов, Ҫӗрпӳри Сергей Беккер, Вӑрнарти Андрей Тихонов уйрӑмах хастар.
Паян Чӑваш Енри темиҫе ҫынна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ят пама йышӑннӑ.
Сумлӑ йышра — Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑсри библиотекарь Светлана Акшарова, Шупашкарти 3-мӗш ача-пӑча музыка шкулӗн преподавателӗ Анна Апатина, Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗн илемлӗ литературӑпа ӳнер пайӗн тӗп библиотекарӗ Вера Архипова, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳртри культура ҫурчӗн илемлӗх ертӳҫи Анна Николаева, Шупашкарти агрегат завочӗн «Ҫӑлкуҫ» ансамблӗн илемлӗх ертӳҫи Александр Павлов, Л.Н. Толстой ячӗллӗ Чӑваш Республикин ятарлӑ вулавӑшӗн пай заведующийӗ Ольга Соколова, Улатӑр хулинчи культура керменӗн халӑх драма театрӗн ертӳҫи Галина Сурова.
Улатӑрта пурӑнакан 25 ҫулти хӗр тӗнче тетелӗнче хушма укҫа ӗҫлесе илмелли мел пирки пӗлтерӳ курнӑ. Анчах малтан вӗренӳ витӗр тухмалла-мӗн, кун валли вара телефон ҫине сарӑм вырнаҫтармалла. Ку видео урлӑ ҫыхӑнма кирлӗ имӗш.
Кун хыҫҫӑн хӗр вӗсемпе ҫыхӑннӑ. Палламан ҫын мобильлӗ банк сарӑмне кӗрсе электрон енчӗкпе ҫыхӑннӑ операцисем тума ыйтнӑ. Кун хыҫҫӑн хӗр счечӗ ҫинчен 7575 тенкӗ ҫухалнӑ.
Ҫав палламан ҫын видеоҫыхӑну урлӑ хӗр мобильлӗ сарӑмра мӗнле операцисем тунине курса тӑнӑ иккен. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Улатӑр пульницинче ӗҫлекен тухтӑрсем ватӑ хӗрарӑма операци туса унӑн пурнӑҫне ҫӑлнӑ. 82-ри кинемей ниепле те хӑсма чарӑнман, сиплев те, укол та пулӑшман.
Васкавлӑ медпулӑшу ватӑ хӗрарӑма пульницӑра илсе ҫитернӗ. Унта ӑна компьютер томографине тунӑ. Унӑн пӳсӗр хӗсӗнсе ларнӑ иккен.
Хӗрарӑм ватӑ пулсан та, хӑснипе вӑйӗ чаксан та тухтӑрсем ӑна операци тума йышӑннӑ. Вӑл ӑнӑҫлах иртнӗ. Халӗ пациент килне таврӑнма хатӗрленет.
Чӑваш Республикинчи (Чӑваш Енри) Росгварди Управленийӗн “ «Сӑвар» ОМОН-ӗн минӑсене хӑрушсӑрлатакан ушкӑнӗн ӗҫтешӗсем Улатӑр хули ҫумӗнчи вӑрманлӑ вырӑнта асӑрханӑ миномёт минине тӗп тунӑ.
Авӑнӑн 9-мӗшӗнче каҫхине Чӑваш Республикинчи (Чӑваш Енри) Росгварди управленийӗн дежурнӑй чаҫне Улатӑр хулинчи «Духов рашчи» паркра пӗр ҫын уҫӑлса ҫӳренӗ вӑхӑтра артиллери снарячӗ евӗр япала асӑрхани пирки пӗлтернӗ.
Вырӑна ҫитнӗ ОМОН взрывотехникӗсем тупнӑ япалана пӑхса илнӗ те вӗсен умӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче усӑ курнӑ 82 миллиметрлӑ миномет мини выртнине ӑнланнӑ.
Боеприпас ҫине заряд ҫыпӑҫтарса хурса хӑрушсӑрлӑх мӗн ыйтнине пӑхӑнса ӑна тӗп тунӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Чӑваш Енре сасӑлав пуҫланнӑ. Ку - срокран маларах иртекенни. Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗччен пырӗ вӑл, ӗҫ кунӗсенче 16 сехетрен пуҫласа 20 сехетчен сасӑлама пулать. Канмалли кунсенче - участок йӗркеленӗ графикпа килӗшӳллӗн.
Авӑнӑн 11-мӗшӗнче 19 муниципалитет округӗнче сасӑлав иртӗ. Ҫавӑн пекех Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Улатӑрта, Ҫӗмӗрлере, Красноармейски муниципалитет округӗнче суйласа ҫитермелли пур.
-1.7 °C