Паян, чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ Зинаида Канова 100 ҫул тултарнӑ.
Хӗрарӑм Мӑкшӑ Республикинчи Ардат районӗнчи Смольково ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, 1941 ҫулта Улатӑр хулинче 10 класран вӗренсе тухнӑ. Кайран ӑна ытти ҫамрӑкпа пӗрле окоп чавма илсе кайна. 1942 ҫулта вара ҫара илнӗ. Зинаида Серпухов хулинче радиста вӗреннӗ. Каярахпа Вӑл Горький хулинче (паян Чулхула) асла класла радист пулма пӗлӳ илнӗ.
Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче Зинаида Васильевна Украинӑри I-мӗш фронтра пулнӑ, Берлина ҫитнӗ. Тӑван тӑрӑха ефрейтор званийӗпе таврӑннӑ.
Вӑрҫӑ хыҫҫӑн Зинаида Васильевна Шупашкарти кулинари училищинчен вӗренсе тухна. Нумай ҫул хушши вӑл суту-илӳре ӗҫленӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче пурнӑҫ ӑна Магадан хулине илсе кайнӑ. Кайран Зинаида Васильевна Шупашкар хулине куҫса килнӗ.
Зинаида Конова икӗ хӗр ҫитӗнтернӗ, унӑн тӑватӑ мӑнук, икӗ мӑнук тата икӗ мӑнук пур.
Халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалистсен «Коммуникаци ӑсти» уҫӑ конкурсне Раҫҫейӗн 75 регионӗнчи 655 специалист хушӑнать. Вӗсен йышӗнче пирӗн ҫӗршывӑмӑрӑн ҫӗнӗ регионӗсенчи — Донецк тата Луганск халӑх республикисенчен, Запорожье тата Херон облаҫӗсенчен, ҫавӑн пекех Кӑркӑстанри Бишкек хулинчен 11 ҫын хутшӑнать.
Конкусра заявка тӑратман 14 регион шутӗнче Ингушети, Калмӑк Республики, Саха (Якути), Тыва, Кабардин-Балкар тата Карачай-Черкесск республикисем, Амур, Кострома, Курск, Магадан, Смоленск облаҫӗсем, Ненецк тата Чукотка автономи округӗсем, Еврей автономи облаҫӗ. Сӑмах май каласан, 20 специалист хӑсйем хӑш регионтан пунине кӑтартман иккен.
392 ҫын конкурса «Предприяти, организаци» категорире хушӑнать, 165-ӗн — «Патшалӑх управленийӗ» енӗпе, 98-ӑн — «Вырӑнти хӑйтытӑмлӑх» енӗпе.
2020 ҫулта ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх ҫыравӗ кӑтартса панӑ тӑрӑх, чӑвашсем Мускавра уйрӑмах йышлӑн пурӑнаҫҫӗ. Унта 17761 чӑваш тӗпленнӗ. Мускав облаҫӗнче – 17012, Тутарстанра – 14457, Чӗмпӗр облаҫӗнче – 12101, Чулхула облаҫӗнче – 9030, Питӗрте – 6024, Самар облаҫӗнче – 5469, Мари Республикинче – 4281, Хант-Манси автономи округӗнче-Юграра – 4103, Свердловск облаҫӗнче – 3845.
Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта хыпарланӑ тӑрӑх, Красноярск крайӗнче 3299 чӑваш пурӑнать, Саратов облаҫӗнче – 3151, Тюмень облаҫӗнче – 3017, Краснодар крайӗнче – 2486, Ленинград облаҫӗнче – 2149, Волгоград облаҫӗнче – 2109, Тверь облаҫӗнче – 1785, Иркутск облаҫӗнче – 1766, Томск облаҫӗнче – 1697, Ямал-Ненец автономи округӗнче – 1675.
Дагестанран, Чечняра, Магадан облаҫӗнче, Калмӑк Республикинче, Еврей автономи облаҫӗнче, Ҫурҫӗр Осетире, Карачай-Черкессинче, Алтай тӑрӑхӗнче, Ингушетире, Тывара чӑвашсен йышӗ 100 ҫынран сахалрах.
ТӲРЛЕТНИ
Ҫӑлкуҫра апла пулин те тӗрӗссипе Тутарстанра 90 пин чӑваш пурӑнать.
Чӑваш Енре пурӑнакансенчен 5,7 проценчӗ ҫеҫ вӑтам класс шутланать. «Рейтинг» информаци агентстви ҫӗршывӑн регионӗсенче пурӑнакансен тупӑш шайне тишкерсе рейтинг хатӗрленӗ.
Вӑтам класа машина, хваттер туянма пултаракан, тупӑш шайӗ ҫителӗклӗ, йӗркеллӗ канма май тупакан ҫынсем кӗреҫҫӗ. Мӗнпур кредита тӳленӗ хыҫҫӑн вӗсен пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫе икӗ минимумран кая мар юлмалла. Пирӗн тӑрӑхра ун пек ҫемьесен йышӗ пӗтӗмпе те — 5,7 процент ҫеҫ. Ҫӗршыври 85 регионтан пирӗн республика ку кӑтартупа 64-мӗш вырӑн йышӑнать.
Раҫсейре вӑтам класа ҫемьесен 11,5 проценчӗ кӗрет. Ун пеккисем Ямал-Ненецк автономи округӗнче, Магадан облаҫӗнче тата Чукоткӑра ытларах. Ингушетипе Чечняра ун пек ҫемьесем сахалтарах.
Чӑваш Ен прокуратуринче ҫӗнӗ ҫын ӗҫе кӳлӗннӗ. Прокурор ҫумӗ пулма 45 ҫулти Евгений Кима шаннӑ. Хушӑва РФ генпрокурорӗ Игорь Краснов алӑ пуснӑ.
Чӑваш Енӗн надзор органӗнче ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Унччен вӑл Магадан облаҫӗнче прокурор ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ.
Евгений Ким 1976 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Хабаровскри патшалӑхӑн экономикӑпа право академийӗнче вӗреннӗ. Прокуратура тытӑмӗнче 1999 ҫултанпа ӗҫлет. 2012-2016 ҫулсенче Хабаровскра, Хабаровск крайӗнче прокурорта тӑрӑшнӑ. Кайран вӑл Магадан облаҫӗнче прокурор ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ.
Специалистсем Раҫҫейри хӑш регионта ипотека илекенсем йышлине тишкернӗ. Ҫурт-йӗре банк панӑ кивҫен укҫапа туянакансем Югра тата Тӗмен тӑрӑхӗсенче нумай. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ «Новости» Раҫҫейӗн информаци агентстви. Асӑннӑ МИХӑн эксперчӗсем кредит рынокне тишкернӗ. Вӗсем 2019 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗчченхи лару-тӑрӑва тишкернӗ.
Ямал тӑрӑхӗнче кашни пин ҫынран вӑтӑрӑшӗ ипотека илнӗ. Ку вӑл ҫӗршыври вӑтам кӑтартуран 1,8 хут пысӑкрах. Тӗмен облаҫӗпе Югра та кӳршӗллӗ Ямалтан нумай юлмаҫҫӗ. Унта пин ҫын пуҫне 27,6 тата 27,4 ҫын ипотека илнӗ.
Чӑваш Ен, Пушкӑртстан, Архангельск, Магадан тата Ҫӗнҫӗпӗр облаҫӗсем, Удмурт Республики тата Пермь тӑрӑхӗнче пурӑнакансем те ҫурт-йӗр условине ипотека пулӑшнипе лайӑхлатаҫҫӗ. Унта пин ҫын пуҫне 25 кредитран пуҫласа 23,4 кредит таран тивет.
Лапсарти «Юрма» предприяти Шупашкара тата хӑй тавралли ялсене ырӑ мар шӑршӑ сарни пирки пӗр вӑхӑтра халӑх питех шавлатчӗ. Кайран предприяти каяш тирпейлекен производство хута яма шантарчӗ. Халӗ чӑх-чӗп хапрӑк шӑрши кӗнине сисмен. Тен ҫавӑнпа та пулӗ пирӗн республика федерацин Атӑлҫи регионӗсенче экологи тӗлӗшӗнчен чи таси шутланать. Ҫапла пӗтӗмлетме «Зеленый патруль» (чӑв. Симӗс патруль) пӗтӗм Раҫҫейри общество организацийӗн танлаштарӑмӗ хистет.
Асӑннӑ организаци Раҫҫей Федерацийӗн наци экологи танлаштарӑмне пичетленӗ. 2018 ҫултанпа ӑна ҫулталӑкра тӑватӑ хутчен пӗтӗмлетеҫҫӗ.
2018—2019 ҫулсенчи хӗллехи танлаштарӑмра пирӗн республика ҫӗршывра 12-мӗш вырӑн йышӑнать. Федерацин Атӑлҫи округӗнче вӑл — пӗрремӗш.
Федерацин Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ округӗнче экологи енчен чи таси — Мурманск облаҫӗ, Тӗп округра — Тамбов облаҫӗ, Ҫурҫӗр-Кавказ округӗнче — Карачай-Черкесск Республики, Ҫӗпӗр округӗнче — Алтай крайӗ, Кӑнтӑр округӗнче — Краснодар крайӗ, Инҫет Хӗвелтухӑҫ округӗнче — Магадан облаҫӗ, Урал округӗнче — Тӗмен облаҫӗ.
+1.3 °C