(c) РИА Новости / Александр Кряжев
Чӑваш ялӗсене пӑрӑхпа килекен газ кӗртсе пӗтерме 2003 ҫулхи февралӗн 25-мӗшӗнче Н.В. Федоров алӑ пуснӑ Указпа килӗшӳллӗн пуҫласа ячӗҫ. Унтанпа ҫирӗм ҫул ҫитрӗ. Асӑннӑ Указра ҫакна палӑртнӑччӗ: «Газ кӗртсе пӗтерессине чи кирлӗ патшалӑх задачи тесе палӑртас»; «ҫак ӗҫе 2003 – 2004 ҫулсенче республика тата федераци укҫи-тенкипе, халӑхран пуҫтарнӑ укҫапа тата ытти майсемпе туса ҫитерес»; «газ кӗртме халӑха банксенчен укҫа кивҫен илме пулӑшас».
Сӑмах май каласан, каярахпа халӑхран пуҫтарнӑ укҫана каялла тавӑрса парас пирки нумай кӗрлерӗҫ. Ҫакна палӑртса хӑварар, «историлле» Указра кун пирки ним те каламан.
Пулни-иртнине, ҫав шутра лайӑххине те, час манатпӑр ҫав. Пирӗн ялсене «кӑвак ҫулӑм» ҫилпе вӗҫсе килнӗ пек туйӑнать халь. Анчах пысӑк ӗҫе пуҫласа ярса вӗҫне ҫитерме, кирлӗ пек оборудованипе материал кал-кал илсе тӑма, «газ хуҫисене» хӳтерсе те хавхалантарса ӗҫлеттерме ҫӑмӑл пулман. Ҫакна ҫирӗплетме Канаш районӗнчи Пукӑртан ялӗнчи ӗҫ-пуҫа аса илер.
Ял вӗҫӗнче экскаваторсемпе бульдозерсем кӗрлесе кайсан ватти-вӗтти мӗнле савӑнни прики калама та кирлӗ мар.
Чӑваш Енри юрӑҫа федераци каналӗпе кӑтартнӑ. «ТНТ» телеканал эфирӗнче кӑтартакан «Конфетка» шоура асӑннӑ ушкӑн юрӑҫи Денис Иванов пулнӑ.
«Конфетка» шоура комеди-клаб продюсерӗсемпе тӑван ҫӗршывӑн шоу-бизнесӗнче ҫӑлтӑрӗсем хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем питех паллӑ мар юрӑсене хита ҫавӑраҫҫӗ.
Шоуна «Апельсин каччисем» ушкӑн солисчӗ Денис Иванов хутшӑннӑ. Ертӳҫӗсемпе экспертсем ушкӑнӑн 2000-мӗш ҫулӗсенче паллӑ пулнӑ юррине ҫӗнетнӗ. Дениса ҫавӑ килӗшнӗ.
Куракансен сасӑлавӗ тӑрӑх ҫав юрӑ финала лекнӗ, анчах тӗп парнене – 300 пин тенке – ҫӗнсе илеймен.
Чӑваш халӑх поэчӗн Валери Туркайӑн «Державин Шупашкарта» поэми тата патриотизм темипе ҫырнӑ виҫӗ сӑвви Мускавра тухса тӑракан «Литературная газета» хаҫатӑн юлашки номерӗнче пичетленнӗ.
Хӑйӗн «Державин Шупашкарта» поэмине В.Туркай темиҫе ҫул каярах Тутарстан халӑх поэчӗ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ преми лауреачӗ Ренат Харис сӗннипе ҫырнӑ, вӑлах ку поэмӑна тутарла куҫарса Хусанта пичетленӗ. Кунсӑр пуҫне ҫак хайлава нумаях пулмасть белорусла куҫарнӑ, ҫитес вӑхӑтра вӑл Минскра, Халӑхсем хушшинчи «Созвучие» интернет-порталта кун ҫути курмалла.
1760 ҫулта вырӑс халӑхӗн пулас аслӑ поэчӗ Гавриил Романович Державин Хусанти гимназире вӗренекенскер, М.И.Веревкин директорпа пӗрле, Шупашкарӑн пӗрремӗш планне туса хатӗрлес ӗҫе хутшӑннӑ. «Державин Шупашкарта» поэмӑра сӑмах шӑпах ҫакӑн пирки пырать.
Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Самое время» передачӑна Канаш арҫыннине хӑнана чӗннӗ. Екатерина Стриженева телеертӳҫӗ Сергей Ефимовран интервью илнӗ.
Канаш поэчӗ Сергей Ефимов — Раҫҫей писательсен союзӗн членӗ. Халӗ вӑл Мускавра пурӑнать. Сергей Ефимов — полици полковникӗ, Раҫҫей ШӖМӗн оперативлӑ реагированийӗпе авиацийӗн вӑйӗсен «Рысь» ятарлӑ отрячӗн ветеранӗ. Спецназ ӗҫченӗсем Канаш ҫыннин пултарулӑхне аван пӗлеҫҫӗ.
Канаш ҫыннин сӑввипе Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗ, рок-музыкант, юрӑҫ, бас-гитарист, Александр Маршал юрӑ ҫырнине эпир унччен пӗлтернӗччӗ.
Аслӑрах ҫулхисем ас тӑваҫҫӗ пулӗ-ха: иртнӗ ӗмӗрӗн сакӑрвуннӑмӗш ҫулӗсенче Шӑмӑршӑ пасарӗ эрнекун редакци ҫумӗнчи лавкка патне пуҫтарӑнатчӗ. Пасар теме те ҫукчӗ пуль ӑна: хальхи пек таҫтан-таҫтан килнӗ сутуҫӑсем кӗпе-тумтир, атӑ-пушмак, ытти ӑпӑр-тапӑр сутман.
Пӗрре ҫапла редакцири ман пӳлӗме самаях ватӑ хӗрарӑм кӗчӗ.
— Качака туянасшӑн та, хӑшне суйласа илмеллине пӗлместӗп. Мана таса ӑратли кирлӗ, кунне 2-3 литр ҫеҫ параканни ан пултӑр. Редакцире ӑслӑ ачасем ӗҫлеҫҫӗ, пулӑшӑр-ха мана.
Мӗн калас кун пек чух? Ял хуҫалӑх пайӗн ертӳҫи Арсений Бараев та ҫухалса кайрӗ: хӑйӗн ӗмӗрӗнче те вӑл качака усраса курман. Тата виҫпӳртсем ҫак выльӑха пачах та хисеплемеҫҫӗ иккен.
Ҫапах та ватӑ ҫыннӑн ыйтӑвне шута илсе ӑна пулӑшмаллах. Редакцин ниҫта та ҫырса хуман ҫак саккунӗ ҫапла. Вара Арсений Васильевич ял хуҫалӑх управленине шӑнкӑравларӗ:
— Эпӗ качакапа специалист мар ҫав, — хуравларӗ тӗп зоотехник. — Ветеринарсенчен ыйтӑр.
Выльӑх-чӗрлӗх чирӗсене сиплекенсем те пулӑшмарӗҫ. Хайхи нушапа килнӗ карчӑка Иван Юманов корреспондент пулӑшма килӗшрӗ.
Чӑваш Енри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсем хӑйсен професси уявне палӑртнине эпир маларах пӗлтертӗмӗр-ха.
Кирек епле професси уявӗнче те тӗрлӗ шайра чысласси йӑлана кӗнӗ. Хальхинче те ҫавӑн пекех пулнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти «Грани» издательство ҫурчӗн директорне — тӗп редакторне Наталия Колывановӑна Чӑваш Республикин Хисеп грамотипе чысланӑ.
«Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ята Муркаш районӗнчи «Ҫӗнтерӳ ялавӗ» райхаҫатӑн редакторне Наталия Николаевӑна тата маларах асӑннӑ «Грани» издательство ҫурчӗн издательство пайӗн редакторне Сергей Петрова панӑ.
Ӗнер, кӑрлачӑн 14-мӗшӗнче, республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсем хӑйсен професси уявне паллӑ тунӑ. Ҫав уявра 2022 ҫулта Чӑваш Енри Журналистсен союзӗн премийӗсене тивӗҫнисене чысланӑ.
Пӗлтӗр конкурса тӑратнӑ материалсенчен чи сумлисемпе Чӑваш Енри Журналистсен союзӗн председателӗ Валерий Комиссаров паллаштарнӑ.
Ҫемен Элкер ячӗллӗ премие икӗ ҫынна пама йышӑннӑ: «Советская Чувашия» хаҫатӑн тӗп редакторне Владимир Васильева тата «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗн корреспондентне Вячеслав Ильина; Н. Никольский ячӗллӗ премие — Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн корреспондентне Владислав Николаева, Л. Ильин ячӗллӗ премие — «Хыпар» издательство ҫурчӗн ача-пӑча кӑларӑмӗсен редакторне Елена Атаманована.
Енисей юханшывӗн леш енче те чӑвашсем пурӑнаҫҫӗ. Ольга Васильева Красноярск тӑрӑхӗнчи Казачино районӗнчи чи аякри ялта, Хусанккара, тӗпленнӗ. Ун ҫинчен «Хыпар» хаҫатра Алина Ильина журналист ҫырса кӑтартнӑ.
«Хусанккана ҫитиччен райцентртан ҫыран хӗрринчи Галанино ялне ҫитмелле. Кайран паромпа е пӑр тӑрӑх хывнӑ ҫулпа Енисей урлӑ каҫмалла. Унтан тепӗр 52 ҫухрӑм вак чул та сарса хытарман ҫулпа чӑтлӑх витӗр каймалла… Кӑҫалччен унта кӗсье телефонӗсемпе те усӑ курайман — ҫыхӑну, интернет пулман. Ҫав ялта несӗлӗсен йӑлисене, тӑван чӗлхене упраса тӗлӗнмелле чӑвашсем пурӑнаҫҫӗ. 112 ҫул каялла йӑхташӑмӑрсен пирвайхи ушкӑнӗ кайса тӗпленнӗ унта. 112 ҫул каялла ҫакӑнта тӗпленнӗ чӑвашсем хамӑрӑн йӑласене, культурӑна упраса пурӑнаҫҫӗ», — каласа кӑтартнӑ статьяра.
Хӗрарӑм ялти библиотекӑра виҫӗ теҫетке ҫул ытла ӗҫлет-мӗн. Унӑн ашшӗ, 87 ҫулти, Владимир Иванович Вӑрнар районне кӗрекен Нурӑс ялӗнчен куҫса кайнӑ.
Ирӗксӗртен темелле. Ун чухне вӑл пиллӗкри ача пулнӑ. Журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Владимирӑн ашшӗ, Иван Иванов учитель, килӗнче Турӑ кӗнеки упрать тесе ҫӑхавланӑ хыҫҫӑн НКВД ҫыннисем ун патне персе ҫитнӗ.
Ҫак кунсенче Чӑваш Енри журналистсем харӑсах икӗ уява паллӑ тӑваҫҫӗ: Раҫҫей тата Чӑваш пичечӗн кунӗсене. Ҫавна май вӗсене Олег Николаев Элтепер саламланӑ.
«Чӑваш Ен аталанӑвӗн тӗп ҫул-йӗрӗсене туллин ҫутатса тӑрассине хастарлӑн тата пысӑк ӑсталӑхпа пурнӑҫласа эсир кирлӗ ӗҫ тӑватӑр – республикӑра пурӑнакансемпе влаҫ органӗсем хушшинчи ҫыхӑнӑва тытса тӑратӑр. Хальхи ҫӗнӗ хыпарсен, шухӑшсен, хаклавсен йышлӑ юхӑмӗнче вулакана тата куракана тӗрӗс информацие суйласа илме тата тӗрӗс ӑнланма сирӗнсӗр пуҫне урӑх кам пулӑшма пултарӗ?
Вулакансемпе куракансем тата итлекенсем сире ӗненеҫҫӗ, итлеҫҫӗ тата сума суса хисеплеҫҫӗ. Ку шутсӑр пӗлтерӗшлӗ япала», — тесе каланӑ Олег Николаевӑн саламӗнче.
Ҫав тери интереслӗ: Шӑмӑршӑ хаҫачӗн редакцийӗнче хушамачӗ «С» сас паллирен пуҫланакан ҫын нумайччӗ. Кузьма Смирнов редактор, Михаил Сандиеров корректор, Анатолий Сандимиров корреспондент, Геннадий Смаев радиоорганизатор, редактор ҫумӗ, каярахпа коллектива ертсе пынӑ Иван Саландаев, ҫырусен пайӗн пуҫлӑхӗ Зоя Свеклова, Николай Семенов фотокорреспондент...
Пӗр вӑхӑт виҫӗ «С» тӑрса юлтӑмӑр: Г.Смаев, Н.Семенов тата ҫак йӗркесен авторӗ.
— Хаҫат кӑларма пӗр хушаматлӑ ҫын кӑна кирлӗ, — шӳтлетчӗ ял хуҫалӑх пайне ертсе пынӑ Арсений Бараев.
Турӑ, чӑнах та, пур пуль ҫав, вӑл пирӗн редакцие кӳрентерес темерӗ. Хайхи нумай та вӑхӑт иртмерӗ, редактор пӳлӗмне кутамккине футбол мечӗкӗ чикнӗ, спортсменла тумланнӑ яштака каччӑ пырса кӗчӗ.
— Родионов Сантӑр. Ӗҫместӗп эрех. Ӳстерместӗп кантӑр. Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗ, — паллаштарчӗ хӑйпе ҫамрӑк ҫын. — Сирӗн патӑра журналистика практикине ячӗҫ. Хам эпӗ Хайпӑларан, киле ҫуранах ҫӳреме пултаратӑп.
Редактор пӳлӗмӗнче планеркӑра ларакансем пурте ахӑлтатса кулса ятӑмӑр.
-1.7 °C