Раҫҫейри тӗп суйлав комиссийӗ Конституцие кӗртме палӑртнӑ тӳрлетӳсем тӗлӗшпе иртнӗ сасӑлава пӗтӗмлетнӗ. Ҫӗршывра пурӑнакансен 68 проценчӗ сасӑлава хутшӑннӑ. Вӗсенчен чылайӑшӗ тӳрлетӳсене ырланӑ.
Тӗп суйлав комиссийӗ Конституцие кӗртме палӑртнӑ тӳрлетӳсем тӗлӗшпе иртнӗ Пӗтӗм Раҫҫейри сасӑлав пӗтӗмлетӗвӗ пирки ҫирӗплетнӗ постановление йышӑннӑ.
Документра палӑртнӑ тӑрӑх, сасӑлава пынисен 77,92 проценчӗ тӳрлетӳсене ырланӑ. Сасӑлава килнисен 21,27 проценчӗ Конституцие улшӑнусем кӗртессине хирӗҫ.
Утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ — Конституци сасӑлавӗ. Ун чухне РФ Президенчӗ Владимир Путин кану кунӗ пулассине пӗлтернӗ.
Ҫапах хӑшӗ-пӗри ӗҫе тухӗ. Вӗсене вара сак куншӑн пысӑкрах тӳлӗҫ. Ыттисен вара ӗҫ укҫи ҫавӑн пекех сыхланса юлӗ. «Ҫынсен утӑ уйӑхӗнчи ӗҫ укҫи чакмалла мар», - тенӗ Федераци канашӗн социаллӑ комитет пуҫлӑхӗ Инна Святенко. Вӑл канмалли тата ӗҫлемелли мар кунсенче шалу тӳлессине РФ Ӗҫ кодексӗн 153-мӗш статйинче палӑртнине каланӑ.
Аса илтерер: Конституци сасӑлавӗ ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Анчах пандемие пула сасӑлава каярах куҫарма тивнӗ.
Раҫҫейре пурӑнакансенчен чылайӑшӗ Конституцире РФ Федераци Канашӗн тата Патшалӑх Думин полномочийӗсене анлӑлатнине хирӗҫ. Ҫӗршывӑн тӗп саккунне ҫак нормӑна кӗртнине пирӗн ҫӗршыврисенчен 47 проценчӗ ҫеҫ ырлать. Ҫапла пӗтӗмлетме пулать Халӑх шухӑшне ыйтса пӗлекен пӗтӗм Раҫҫейри центр (вырӑсла ӑна ВЦИОМ аббревиатурӑпа палӑртаҫҫӗ) хатӗрленӗ танлаштарӑма тишкерсен. Пӗтӗмлетӗве ВЦИОМ сайтӗнче паян пичетленӗ.
Пӗлтерӗшлӗ пилӗк тӗп улшӑну шутне ҫынсем медицина пулӑшӑвне тӗрӗслесе тӑрассине, ачасене социаллӑ пулӑшу кӳрессине, ҫӗршывӑн ҫутҫанталӑкне упрассине, пенсие тата социаллӑ тӳлеве индексацилессине кӗртнӗ. ВЦИОМ ыйтӑмне хушӑннисенчен маларах эпир асӑннӑ улшӑнусене ырлакансен хисепӗ 90 процентран пысӑкрах.
Ӗнер Раҫҫей Конституцийӗн кунӗ пулнӑ май Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центра пӑхӑнакан учрежденисенче ҫӗршывӑн тӗп саккунӗ пирки калаҫнӑ. Ваттисен ҫурчӗсенче хӳтлӗх тупнӑ кинеми-мучисене специалистсем Раҫсей Конституцине 1993 ҫулхи раштавӑн 12-мӗшӗнче йышӑннине аса илтернӗ. Унтанпа, паллах, улшӑну кӗртмен мар. Апла пулин те ҫӗршывӑн тӗп саккунӗ Раҫҫейӗпех сарӑлнӑ. Кун пирки Хыркассинчи кинеми-мучисене ваттисен ҫурчӗн ертӳҫи Валентина Сидорова ӑнлантарнӑ.
Шорккари ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансемпе те Конституци пирки калаҫнӑ. Унта «Закон, по которому мы живем» (чӑв. Унпа эпир пурӑнакан саккун) ятпа кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Ҫуртӑн ертӳҫи Лариса Афанасьева Конституцинчи пайсемпе тата статьясемпе паллаштарнӑ. Аслисемпе вӑл викторина та ирттернӗ. Чи хастар хуравлакансене Раҫҫейӗн Конституцине парнеленӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн «Оптимист» клубне ҫӳрекенсене районти тӗп вулавӑша илсе кайнӑ. Библиотекарьсем ватӑсене ҫӗршывӑн тӗп саккунӗпе паллаштарнӑ.
Ыран, раштавӑн 12-мӗшӗнче, республикӑн влаҫ органӗсенче халӑха йышӑнмалли Пӗрлехи кун иртет. Ҫӗршывӑн тӗп саккунне, Конституцине, халалланӑскере Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин хушнипе пӗтӗм ҫӗршывӗпех йӗркелеҫҫӗ. Тӗлпулӑвӑн тӗллевӗ пархатарлӑн янӑрать: кирлӗ информацие ҫынсене илме май туса парасси.
Ыранхи курнӑҫура министерствӑсемпе федерацин территорири органӗсен пуҫлӑхӗсем, специалисчӗсем халӑха консультаци пулӑшӑвӗ кӳрӗҫ. Халӑха 12 сехетрен пуҫласа 20 сехетчен йышӑнӗҫ.
Пӗрлехи йышӑну кунӗ пирки тӗплӗнрех РФ Президенчӗн официаллӑ сайтӗнче «Личный приём» уйрӑмри «Приём обращений» тенӗ ҫӗрте тата влаҫ органӗсен сайтӗнче пӗлме май пур. ЧР Элтеперӗн Администрацийӗнче те (Шупашкарти Президент бульварӗ, 10-мӗш ҫурт, 14-мӗш пӳлӗм) халӑха кӗтеҫҫӗ. Йышӑнӑва лекес тесен малтан ҫырӑнни кирлӗ мар. Ыйтса пӗлмелли телефонсем: 8/8352/ 62-34-53, 39-36-43.
«Ирӗклӗх» общество организацийӗн хастарӗсем Чӑваш Енӗн Конституцийӗн кунне йышӑнтарасшӑн. «Чӑваш Республикин патшалӑх влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче раштавӑн 9-мӗшӗнче (ку куна тӗрӗссипе раштавӑн 12-мӗшӗнче палӑртаҫҫӗ-ха) Раҫҫей Федерацийӗн Конституци кунӗпе ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ячӗпе салам пичетленӗ. Ҫӗршыв шайӗнче «Раҫҫей Федерацийӗн Конституцийӗн кунӗ ҫинчен» 1994 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче йышӑннӑ саккун пур», — ӑнлантарса ҫырнӑ Чӑваш халӑх сайтне асӑннӑ пӗрлешӳ хастарӗсем.
«Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Республикин Конституцине йышӑннӑ кун та (2000 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗ), унччен те, маларах та Чӑваш Республикин Элтеперӗн сайтӗнче те, Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче те республикӑн тӗп саккунӗпе Михаил Игнатьев саламлани пулмарӗ», — пӑшӑрханаҫҫӗ «Ирӗклӗх» пайташӗсем.
Унтан вӗсем Чӑваш Ен Элтеперӗ патне Чӑваш Ен Конституцийӗн кунне йышӑнма ыйтса ҫыру ҫырнине пӗлтернӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Чӑваш Енӗн тӗп саккунне — Конституцине — чӑвашла тата вырӑсла кун ҫути кӑтартнӑ. Кӗнеке евӗр пичетленӗ ҫак документӑн тиражӗ пысӑках мар — пурӗ те 200 экземпляр.
2000 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пуҫласа йышӑннӑ республикӑн тӗп саккунне вӗҫӗмех ҫӗнетсе те тӑнӑ. Пуҫласа ӑна 2003 ҫулхи пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче улшӑну кӗртнӗ. Унтан — 2004 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, 2005 ҫулхи ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 2006 ҫулхи юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, 2010 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, 2011 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, 2012 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче тата юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, 2013 ҫулхи пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, 2013 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, 2014 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, 2016 ҫулхи ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче.
Конституци 10 пайран тата 15 статьяран тӑрать.
Кӑҫал Раҫҫей Федерацийӗн Конституцине йышшӑнӑран 20 ҫул ҫитнӗрен авӑнӑн 2-мӗшӗнче республикӑри пур шкулсенче «Конституци урокӗ» ятпа пӗтӗм Раҫҫей уҫӑ урокӗсем иртӗҫ.
Ҫак уроксенче республика шкул ачисем патшалӑх влаҫӑн саккун тӑвакан органӗсен тата Республикӑри вырӑнти харпӑр тытӑмӗн депутачӗсемпе тӗл пулӗҫ, вӗсемпе кӑсӑклантаракан ыйтусене сӳтсе явма май пулӗ.
Унсӑр пуҫне авӑнӑн 3–14-мӗш кунсем хушшинче Республикӑри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан учрежденийӗсенче «Эпӗ — Раҫҫей гражданинӗ» ятпа Право пӗлӗвӗн кунӗсем: классри пухусем, Раҫҫей Конституцийӗ ҫинчен калаҫусем, тӗрлӗ куравсем тата конкурссем иртеҫҫӗ.
+4.3 °C