Паян Чӑваш Енре хӑш-пӗр вырӑнта ҫумӑр пӗлӗчӗсем пухӑннӑ. Шӑрӑх ҫанталӑк тӑнӑ хыҫҫӑн ырӑ ҫумӑр килмест – ҫапла калаҫҫӗ халӑхра. Чӑнах та ҫапла пулса тухнӑ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, 14 сехет 55 минутра Канаш хулинче тачка пӗлӗтсем капланнӑ, унтан пӑр ҫума пуҫланнӑ. Ҫынсем ҫакна видео ӳкернӗ. Ку хыпара «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ.
«Пӑрпа хутӑшла юр 5 минута яхӑн ҫурӗ. Унтан тӳпе тасалчӗ, нимӗн те пулман тейӗн. Палӑртмалла: пӗлтӗр те ҫак кун юр ҫунӑччӗ», - ҫапла каласа кӑтартнӑ халӑх корреспонденчӗ.
«Чӑваш Енри ҫанталӑк» порталта пӗлтернӗ тӑрӑх, Улатӑр районӗнчи Кире поселокӗнче те пӑр ҫунӑ. Ыран вара Шупашкарта ҫумӑр ҫӑвассине пӗлтереҫҫӗ синоптиксем.
Пӗлтӗр ҫуркунне Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Канашри полици уйрӑмӗсене пӗр вӑхӑтра тенӗ пек ҫынсенчен пӗрешкел заявлени килнӗ: пурин те банк счечӗ ҫинчен укҫа ҫухалнӑ.
Иккӗшӗ – 10 пин тенкӗ, тепри 47 пин тенкӗ ҫухатнӑ. Анчах укҫа счет ҫинчен пӗтни пирки вӗсем патне СМС-ҫыру килмен. Полицейскисем ҫак ҫынсен телефонӗсене тӗрӗсленӗ. Кун хыҫҫӑн ҫакӑ палӑрнӑ: мессенджерсене официаллӑ мар сайтсенчен уҫласа илнӗ чухне вирус телефона сиенлетнӗ.
Оперативниксем ку преступление Красноярск тӑрӑхӗнчи ҫын тума пултарнӑ тесе палӑртнӑ. Вӗсем ҫав региона кайса ӑна тытса чарнӑ. 31 ҫулти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енре «Чи нумай вулакан ҫемье» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Ӑна республикӑн ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен ирттернӗ. Конкурса республикӑри 13 районпа 5 хуларан 59 ӗҫ тӑратнӑ. Вӗсене виҫӗ номинаципе хакланӑ: «Илемлӗ литература хайлавӗ тӑрӑх хатӗрленӗ чи лайӑх плейкаст», «Вулавӑшри чи лайӑх виртуаллӑ ҫул ҫӳрев», «Чи лайӑх вулав дневникӗ».
Чи лайӑх плейксеат хатӗрлесе малти виҫӗ вырӑна ҫаксем йышӑннӑ: Муркаш районӗнчи Любимовсем, Комсомольски районӗнчи Владимировсем, Канаш районӗнчи Андреевсем. Виртуаллӑ ҫул ҫӳревре — Шупашкарти Савельевсем, Комсомольски районӗнчи Можаевсем, Муркаш районӗнчи Терехинсем. Чи лайӑх дневник авторӗсем — Канаш районӗнчи Назаровсем, Канаш хулинчи Александровсем, Элӗк районӗнчи Михайловсем.
Ҫӗнтерӳҫӗсене ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче чыслӗҫ.
Ҫӳп-ҫап тиесе тухнӑшӑн укҫа тӳлеме чӑрмавлӑччӗ: комисси те илетчӗҫ. Халӗ Чӑваш Енре кашни районта ку тӳлеве йышӑнмалли пунктсем уҫӑлнӑ. Вӗсенчен комисси илмеҫҫӗ. Офиссем ҫак адрессмпе вырнаҫнӑ:
Шупашкар, Мускав проспекчӗ 19-мӗш ҫурт, 11-мӗш корпус;
Ҫӗнӗ Шупашкар, Винокуров урамӗ, 10-мӗш ҫурт;
Улатӑр, Комсомол урамӗ, 17-мӗш ҫурт;
Элӗк, Совет урамӗ, 25-мӗш «А» ҫурт;
Патӑрьел, Ленин проспекчӗ, 16-мӗш ҫурт;
Вӑрнар, Чукунҫул урамӗ, 20-мӗш ҫурт;
Йӗпреҫ, Кооператив урамӗ, 5-мӗш ҫурт;
Канаш, Пушкин урамӗ, 14-мӗш ҫурт;
Куславкка, Ленин урамӗ, 55-мӗш ҫурт;
Комсомольски, Куйбышев урамӗ, 15-мӗш ҫурт;
Красноармейски, Ленин урамӗ, 26\1-мӗш ҫурт;
Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗнтерӳ лапамӗ, 9-мӗш ҫурт;
Сӗнтӗрвӑрри, Июль урамӗ, 27-мӗш ҫурт;
Муркаш, Гагарин урамӗ, 2-мӗш ҫурт;
Пӑрачкав, Колхоз урамӗ, 11-мӗш ҫурт;
Вӑрмар, Ленин урамӗ, 6-мӗш «А» ҫурт;
Ҫӗрпӳ, Куйбышев урамӗ, 41-мӗш ҫурт;
Шӑмӑршӑ, Карл Маркс урамӗ, 54-мӗш «А» ҫурт;
Ҫӗмӗрле, Октябрь урамӗ, 25-мӗш ҫурт;
Етӗрне, Октябрь: 50 ҫул урамӗ, 71-мӗш «А» ҫурт;
Елчӗк, Иванов урамӗ, 9-мӗш ҫурт;
Тӑвай, Ленин проспекчӗ, 40-мӗш ҫурт.
Ӗнер пирӗн республикӑра «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр» VII литература конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Ку ӑмӑрту, Марина Карягина тележурналист, сӑвӑҫ тата поэт Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫӗ ҫулта пӗрре иртет. Ҫӗнтерӳҫӗсене Республикӑн ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшне пухнӑ.
Литература конкурсне 34 автор 46 ӗҫ тӑратнӑ. Вӗсем 10 районпа 4 хуларан: Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Тӑвай районӗсенчен, Канаш, Ҫӗнӗ Шупашкар, Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенчен.
Конкурс проза, поэзи, драматурги номинацисемпе иртнӗ. Хайлавсене чӑвашла тата вырӑсла ҫырнӑ. 61 проценчӗ сӑвӑсемпе конкурса хутшӑннӑ, 30% — проза номинацире, 9% — драматурги енӗпе.
Конкурса Лидия Филиппова, Раиса Сарпи, Ольга Туркай, Марина Карягина, Дмитрий Суслин ҫыравҫӑсем тата ЧР Культура министерствин пай пуҫлӑхӗ Инна Ильина хакланӑ.
15-21 ҫулсенхисенчен «Проза» номинацире Йӗпреҫ районӗнчи Екатерина Кошелева «Сӗт хакӗ» хайлавпа, 22-30 ҫулсенхисенчен Вӑрнар районӗнчи
Ольга Австрийская (Иванова) «Чи ҫутӑ ӗмӗт» хайлавпа ҫӗнтернӗ. Вырӑслисенчен Шупашкарти
Дария Перевезенцева (15-21 ҫулсенчисем хушшинче) мала тухнӑ.
«К. Иванов ҫӗршывне ҫӑлӑр!» – тесе ҫырнӑ иккен Пушкӑртстанри Слакпуҫ ял хутлӑхӗн ҫыннисем Чӑваш тата Пушкӑртстан культура министрӗсем патне янӑ ҫырура. Кун пирки Тутарстанри «Сувар» хаҫатра «Урал сасси» пӗлтернӗ тӑрӑх хыпарланӑ.
Чӑваш Мекки шутланакан Слакпуҫ, унпа юнашар вырнаҫнӑ Силпи, Краснояр, Канаш чӑваш ялӗсем каяш айне пуласран шикленнине «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Хресчен сасси» хаҫатӗнче те ҫырса кӑтартнӑ.
Пушкӑртстанри Слакпуҫ ял тӑрӑхне кӗрекен Краснояр таврашӗнче «Пушкӑрт аш-какай компанийӗ» пӗрлешӳ сысна комплексӗ тума палӑртать иккен. Вӑл ҫулталӑкра 15 пин тонна аш-какай хатӗрлекенскер пулмалла. Вӑл тӑрӑхри чӑвашсем ял хуҫалӑх предприятийӗ экологие сиен кӳресрен, ҫынсем шыв ӑсакан ҫӑл куҫсене лекесрен шикленеҫҫӗ.
Канашри суту-илӳ точкисем валли пӗр арҫын 600 литр суя эрех кӳрсе килнӗ. Анчах ӑна унти ҫул-йӗр инспекторӗсем тытса чарнӑ.
Пӑтӑрмахӗ пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пулса иртнӗ. «Форд-транзит» машинӑна тытса пыракан 39 ҫулти арҫын Самар облаҫӗнчен Канаша ҫитнӗ. Ҫул-йӗр инспекторӗсем автомобиле тӗрӗслеме тытӑннӑ та 117 эрех ещӗкӗ куҫ тӗлне лекнӗ. Весенче маркӑсӑр водка тата коньяк пулнӑ. Машинӑна тепӗр хутчен тӗплӗнрех тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн тата тата тепӗр виҫӗ ещӗк асӑрханӑ. Ҫапла вара 120 пин тенкӗлӗх 600 литр эрехе туртса илнӗ.
Водкӑпа коньяка Канашра ӗҫлесе пурӑнакан 45 ҫулти усламҫӑ унти суту-илӳ точкисене вырнаҫтармалла пулнӑ.
Суя эрех кӳрсе килнӗ тата ӑна сутма пулӑшакан арҫынсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсене 6 ҫул таран тӗрмене хупма тата 1 миллион тенкӗ таран штрафлама пултараҫҫӗ.
Канаш хулинче пурӑнакан арҫын алимент тӳлемен – парӑм 200 пин тенкӗрен те иртнӗ. Суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, ашшӗн ачисене укҫан пулӑшмалла.
Приставсем ӑна уголовлӑ майпа явап тыттарасси пирки асӑрхаттарнӑ, анчах кӑлӑхах. Ӗҫпе тивӗҫтерекен центра та янӑ – усси пулман. Арҫынна 2018 ҫул вӗҫӗнче административлӑ майпа явап тыттарнӑ: 60 сехет ӗҫлеттермелле те тунӑ. Ҫапах кун хыҫҫӑн та вӑл парӑма татма васкаман.
30 ҫулти арҫыннӑн ҫапла майпа пысӑк парӑм пухӑннӑ. Нумаях пулмасть ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫакӑ ҫеҫ ӑна вырӑнтан хускатнӑ. Темиҫе кунтан ҫакскер районти уйрӑма пынӑ та суд приставӗсене парӑма пӗтӗмпех татнине ӗнентерекен хут кӑтартнӑ.
Канашри 6-мӗш шкула тӗпрен юсама палӑртнӑ. Патшалӑх закупкисен сайтӗнче аукцион ирттерессине пӗлтернӗ. Вӑл ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче пулӗ.
Килӗшӗвӗн малтанхи хакӗ – 31 114 540 тенкӗ. Тӗллевлӗ субсидисене республика тата муниципалитет хыснисенчен уйӑрӗҫ. Тӗпле юсава кӑҫал ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 18-мӗшӗччен тума палӑртнӑ: урая, стенасене, маччана, алӑксене, тӑррине, фасада, сантехникӑна, электроҫутӑсене улӑштармалла.
Палӑртмалла: шкула 1976 ҫулта хӑпартнӑ, унта 1280 ача вӗренме пултарать. Паянхи кун тӗлне пӗлӳ ҫуртне 1 пин ытла ача ҫӳрет.
Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ Брянскра ҫӗрулми туса илес ӗҫ лайӑх пынине ырласа калаҫнӑччӗ. Ку хыпар та ҫак тӑрӑхри ҫимӗҫ пирки пулӗ, анчах хальхинче – савӑнтараканни мар.
Россельхознадзор ӗҫченӗсем Чӑваш Енри лавккасенче Брянск облаҫӗнчен кӳрсе килнӗ, сывлӑхшӑн сиенлӗ сырсем тупса палӑртнӑ. Вӗсенче сывлӑха начар витӗм кӳрекен ӳсен-тӑран ҫӑвӗсем пур. Кун пирки ведомствӑн пресс-служби пӗлтерет.
Ҫак сырсене Шупашкарти тата Канашри лавккасенче тупнӑ. Вӗсем «Сыр Российский», «Просто Народный», «Сыр Российский полутвердый» ятлӑ. Вӗсенче стерин тупса палӑртнӑ. Унпа медицинӑра, косметикӑра усӑ кураҫҫӗ, апат-ҫимӗҫе яраҫҫӗ. Анчах, фитостеринсем холестерин шайне пӗчӗклетнине калаҫҫӗ пулсан та, вӗсем чӗрепе юн тымарӗсен чирӗсене аталанма пулӑшаҫҫӗ. Ҫапла майпа Брянск тӑрӑхӗнчен кӳрсе килнӗ сыр ГОСТпа килӗшсе тӑмасть. Нормӑра палӑртнӑ тӑрӑх, сырта фитостеринсем пулмалла мар.
-1.7 °C