Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Арăм ман Улатăр тăрăхĕнчен. Юлашки вăхăтра: «Киле каяс килет», — тесе анратсах çитерчĕ. «Сан килӳ халь кунта», — йăпатма пăхрăм ăна йăпăлтатса.

Хамăр ялтан икĕ çухрăмри шоссе çулĕ çине çитичченех ăсатса ятăм.

Вăл кайни уйăх та çитрĕ. Эрнеренех килме пулнăскер çук та çук. «Ашшĕ-амăшĕ чирлерĕ-ши? Хăйне тем пулчĕ-ши? — тем те шухăшларăм. — Кайсах килем-ха!»

Çула тухрăм. Хĕвел аннă çĕрелле Улатăра çитрĕм.

— Автобус Иваньковăна ыран ир тин пулать, — ăнлантарчĕç мана вокзалта.

Хăна çуртне кайса çĕр каçма май пурччĕ-ха. Ман часрах çитсе арăма ыталаса илес килетчĕ. Кучченеçсем чикнĕ сумкăна çурăм хыçне çавăрса хутăм та урампа малалла танкăлтаттартăм. Хуларан тухсан нумай та каяймарăм — сăпкаллă мотоцикл хăваласа çитрĕ. Чарăнчĕ.

— Лар, — терĕ хам ӳсĕмри арçын шлемне çĕклесе.

Çул тăршшĕпех: «Ăçта курнă эпĕ ку этеме?» — тесе пытăм. Яла кĕнĕ çĕре тупсăмне тупрăмах.

Иваньковăна хĕр илме пĕлтĕр туйпах килтĕм эпĕ. Кунта йăли çапла: качча каякан хĕре тăванĕсем каччинчен тартаççĕ. Йĕкĕтĕн вара ăна шыраса тупмалла.

— Пичче, аппа кунта! — систерчĕ мана пĕр пĕчĕк хĕрача аллипе кĕлет еннелле кăтартса.

Малалла

Чипер юл, Анкара, чипер юл,

анăçа хывăнать манăн çул.

Умăмра – тĕлĕкри Эдирне,

чăвашла каласан, Етĕрне.

Çакăнта пурăнать манăн тус,

чăвашла пĕлекен чăн огуз.

Вăл: «Çука юлтăм тет, – шӳтлесе, –

кĕнеке, тĕрлĕ копи илсе».

Вĕсем пурте ман халăх çинчен,

камах пухнă ун чухлĕ ĕнче?

Кирлĕ мар япала е хула,

эп курасшăн çитсе çав мула.

Пулас марччĕ ман катăк тăнран,

тĕнчере хакли пур ылттăнран.

Шеллеместĕп укçа-çармана,

Эдирне йыхăрать халь мана.

Манран тарчĕ тесе ан кала.

Ан çилен. Чипер юл, Анкара!

15.09.2007. Анкара-Эдирне. Çĕрле.

Учителĕн ĕçĕ пит йывăр:

Атте те, анне те пулан.

Анне-тĕк — выртса эс ан çывăр,

Атте-тĕк — ларса эс ан кан.

Учителĕн ĕçĕ пит-йывăр, —

Çын ту эс çынна ачаран.

Юрать-ха пулсассăн ыр-сывă,

Унта та кунта та пулан.

Учитель, пулсан та сĕм-суккăр,

Сана та, мана та курать.

Савман-ӳстермен ача çуккă, —

Учитель çынна çын тăвать.

Вырăн çинчен тинтерех çеç çĕкленнĕ Убайкина шартах сиктерсе телефон чăнкăртатрĕ. «Кам мурĕ-ши ĕнтĕ? Кама ир-ирех кирлĕ пултăм-ши?» — кăмăлсăррăн мăкăртатрĕ çыравçă.

— Алло! — терĕ вăл кăмăлсăррăн трубкăна çĕклесе. — Итлетеп.

— Михал-Михалч-и? — илтĕнчĕ леш енчен харсăр саса.

— Эпĕ, эпĕ. Тем, тӳрех палласа илеймерĕм-ха сире.

— Петухов ку, «Пучах» хаçатран.

— А, Макçăм! Мĕн сăлтавпа шăнкăравлатăн?

— Сăлтавĕ-качки... Калаçмалли пурччĕ, тĕрĕсрех — ыйтмалли. Куçа-куçăн сăмахлама пулать-ши?

— Ма ан пултăр. Тавай, кил. Кĕтетĕп.

Тепĕр сехетрен-мĕнрен лешĕ персе те çитрĕ. Убайкин ăна хывăнма пулăшрĕ, çемçе диван çине лартрĕ. Хăй унпа юнашар вырнаçрĕ.

— Ну, çамрăк тусăм, каласа пар: мĕнле нуша илсе çитерчĕ сана ман пата? — куçран пăхрĕ кил хуçи. — Ах, манса кайнă ыйтма! Мĕнле йышăнчĕç унта пирĕн интервьюна? Манăн тăшмансем кашни утăмрах вĕт. Юратмаççĕ мана, кураймаççĕ. Мĕншĕн? Мĕншĕн тесен ăмсанаççĕ, кĕвĕçеççĕ. Пичетре мĕн те пулин çапăнса тухсанах тути-çăварне эрĕм хыптарнăн йĕрĕнчĕклĕн пăркалаççĕ: «Каллех çав Убайкин! Каллех «хăйĕн» пăлхар-чăвашĕсемпе аташать!»

Малалла

Чун савни, ăçта çӳретĕн

Вăрттăн манран пытанса?

Йăл куллупа илĕртместĕн,

Чуп тумастăн юратса?

Сана илĕртес тесе

Ятăм сухал ӳстерсе.

Юрас тесе аттине

Илтĕм кăркка тĕслине.

Пурăнасчĕ санпа çуммăн

Пĕр-пĕрне кăтăкласа.

Куç хĕсетĕп сана çуллăн,

Эс таран куçна хупса.

Тух мана качча, ыйтатăп,

Шеллесемччĕ ватлăха.

Хыççăн чупса ывăнатăп,

Куç курмасть, илтмест хăлха.

Чылай хушă курнăçман хыççăн вĕсем сăра барĕнче тĕл пулчĕç.

Курак Хĕлипĕ кĕнĕ чух Пăсара Пухвире çавра сĕтел хушшинче Ехрем купсалла саркаланса ларатчĕ.

— О, Хĕлип! — хăлаçланчĕ аванах хĕрме ĕлкĕрнĕ Пухвир. — Ну, каласа пар, тăванăм: мĕнле пурăнатăн-чупатăн?

— Э, мĕн чупни унта. Тĕтĕм мăкăрлантаратăп, — хашлатрĕ Курак ывăлĕ.

— Но-но! Ытлашши ан мĕскĕнлен. Сан вырăнта пуластăк...

— Ма «сан вырăнта пуластăк»? — çемçен пӳлчĕ Хĕлип.

— Ха! Ма тет-ха тата! — кĕмпĕртетрĕ Пăсара. — Эс мĕн, мана çав териех сĕмеккей тетĕн-им? Аçу, урине тăсас умĕн, сана пĕр купа укçа халалласа хăварнă терĕç.

— Тем пăтраштаратăн эс, Пухвир Раманччă, — аванмарланчĕ Кураков. — Ман атте хăй ĕмĕрĕнче те çителĕклĕ укçа тытса курман. Тепĕр чухне ăна хамăн пулăшкалама тиветчĕ: мăшкăлласа тенĕ пек паракан пенсипе ытлашшиех иртĕхеймĕн.

— Çапла мар-и! — лĕхлетрĕ Пăсара ывăлĕ. — Мана мар, пĕр-пĕр тăм пăшала кайса тыттар — тен, вăл ĕненĕ. Эх, пулмарĕ çавнашкал пуян атте ырлăхĕпе рехетленесси! Манран вĕçĕмех хамран тăпăлтараççĕ. Апиментне те пулин, мур хирсе кайманскерне, шалуранах катса юлаççĕ... Чим-ха, васкатăн-им? Çук? Эппин, мĕн кутăнтан хăнкăла çыртнăн йăшаланатăн?

Малалла

Вăтăр саккăрмĕш хут ИКАНАС

Тĕнчери тĕпчевçе кунта пухрĕ.

ĕçсене вĕçленишĕн пулас

итлекенĕн чылай йышĕ хухрĕ.

Виçĕм кун тухса кайрĕ тутарĕ,

курас килчĕ ман тĕрĕк çĕрне.

Çĕр-çĕр çухрăм мана вăл уттарĕ.

Паянхи каяс çул – Эдирне.

Пурăнать унта ман тĕрĕк тусăм,

вăл пĕлет калаçма чăвашла.

Кĕçенет, тулхăрать автобусăм.

Çук, вăл мар,

хам васкап пулмалла.

15.09.2007. Анкара. Кăнтăрла иртсен.

Тĕрĕкре те çынсем сунаслаççĕ.

Апчхи! мар, пирĕн пек эчху! теç.

Евĕрлев сассене пит тăнлаççĕ,

вĕсене чăваш евĕр илтеç.

Евĕрлев чĕлхине лартчăр палăк.

Тĕнчере урăх çук ун пекки.

Тĕрĕксен хушшинче те вăл паллă,

чĕлхесенĕн тĕппи те тĕкки!

Анкара. 15.09.2007. Кăнтăрла.

Тĕнчере вĕçевçĕсем вĕçеççĕ,

Çăлтăрсем паттăрсене чĕнеççĕ.

Кĕç карап уйăх çинее вĕçет,

Тĕнче уçлăхĕ ăна кĕтет...

Ак вĕçевçĕ çĕн тĕнче шырать,

Уйăх çине вĕçсе каять.

Çĕн чĕрчунсем унта пурнаççĕ,

Вĕсем те çав карапа кĕтеççĕ.

Марспа Юпитер те ăна кĕтет,

Пирĕн карап вара унта çитет.

Чĕрчунсемпе унта вĕçевçĕ паллашать,

Кайран кил енннелле çулне тытать.

Тĕнчере тĕлĕнмелли нумай.

Шухăшлатăп халĕ эп пĕрмай.

Çĕр çинче пурнатпăр савăнса,

Уçлăха вĕçетпĕр тăрăшса.

Андриян çул хыврĕ уçлăха,

Мухтавне вăл пачĕ халăха.

Тĕнчипе пĕлеççĕ Чăваша,

Саламлаççĕ пирĕн паттăра.

Мухтанатăп хамăн ентешпе,

Савăнатăп хам чăваш пулнишĕн.

Вил тăпри çине çӳретĕп чечекпе,

Тав тăвап чăвашшăн тăрăшнишĕн.