X ӗмӗрте (922-мӗш ҫул) Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхне инҫетри арабсем патӗнчен элчӗсем килсе кайнӑ. Кун пирки эпир элчӗлӗх ҫыруҫи Ахмед ибн Фадлан ҫырса хӑварнисенчен пӗлетпӗр.

Хӑшпӗрисем шутланӑ тӑрӑх, ҫав ҫыравсенче темӗнле "суваз" текен йӑх пирки асӑнни пур имӗш.

Анчах та ҫакна шутсӑр шанчӑклӑ хыпар теме ҫук. Мӗншӗн тесен текстра чӑннипе "суваз" мар, "суван" тени тӑрать. Тӗрлӗрен апла-капла шухӑшларӑшсем ҫине таянса ҫеҫ ҫавна "суваз" пулӗ теҫҫӗ.

Малалла...

«Пӗрремӗш каналпа» кӑтартакан «Атя, пӗрлешер» (Давай поженимся) кӑларӑма пӑхма питӗ кӑмӑллатӑп. Теприсем шоу тесе хурлаҫҫӗ-тиркеҫҫӗ-ха ӑна. Ҫапли ҫапла пулӗ те, анчах сӑмахӑм ун пирки мар-ха. Мана унта пӗр хӗрарӑм хӑйӗн историйӗ пирки каласа кӑтартнӑ чух пӗр вӑрттӑнлӑха уҫни асра юлчӗ. Хайхискер ӗнентернӗ тӑрӑх, ӑна упӑшки питӗ тарӑхтарса пурӑннӑ пулать. Кайран, арҫын ҫӗре кӗрсен, вӑл ӑна ҫунтарнӑ. Упӑшкине ҫунтарсан юлнӑ кӗле вӑл килте упрать-мӗн.

Упраканни упратӑр-ха. Хӑйӗн минтерӗ айне хурса ҫывӑрсан та тем мар. Ара, ҫынна килӗшет пулсан хӑйӗн ирӗкӗ темелле ӗнтӗ.

Малалла...

Турцирен хурлӑхлӑ хыпар ҫитрӗ. Чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче тӗрӗк чӗлхисен паллӑ тӗпчевҫи Талат Текин пирӗнтен уйрӑлса кайнӑ. Ку ҫухатушӑн уйрӑмах чӑваш чӗлхеҫисем хытӑ пӑшӑрханаҫҫӗ. Эпир Санкт-Петербург университечӗн Хӗвелтухӑҫ факультетӗнчен тӗрлӗ ҫулсенче вӗренсе тухнӑ чӑваш чӗлхеҫисемпе — Атнер Хусанкайпа, Геннадий Дегтярёвпа тата Эдуард Лебедевпа — тӗл пулса калаҫрӑмӑр. Вӗсене хӑйсен шухӑш-кӑмӑлне палӑртма ыйтрӑмӑр.

Талат Текина юлашки ҫула ӑсатнӑ самант.

Малалла...

Ҫӗнӗ ҫул тесен кашнинех чунӗнче ырӑ туйӑм вӑранать. Ача чухне вӑл темӗнле асамлӑ уяв пек туйӑнать-ҫке-ха. Халӗ те, аслисене, уяв асамлӑхӗпе илӗртет. Кашниех ҫӗнӗ ҫулран ырӑлӑх, улшӑнусем кӗтет. Ҫавӑнпа чылайӑшӗ уява кӗтсе илмелли йӗркене тӗпе хурса ӑна пӑхӑнать.

Ҫитес ҫул — Упӑте ҫулталӑкӗ. Ӑна мӗнле кӗтсе илмелле? Мӗнле хатӗрленмелле? Упӑте ҫулталӑкӗ 2016 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫеҫ пуҫланать пулин те Ҫӗнӗ ҫула халӑх йӗркене пӑхса кӗтсе илет.

Упӑте халӑха мӗнпе савӑнтарӗ-ха?

Малалла...

27 ноября 2015. «Я художник умирающего народа...»

Состоялась презентация аккуратного видеосюжета «Праски Витти и поэзия Константина Иванова», подготовленного группой сотрудников Архива электронной документации (составитель Вероника Кочешникова) по работам художника Виталия Петровича Петрова на мотивы поэмы «Нарспи». Оригинальная художественная Нарспиана талантливого мастера узнаваема в России и во многих зарубежных странах. В оценке его многогранного творчества были едины все участники праздника.

Малалла...

Пушӑ вӑхӑтра тӗнче тетелӗнчи статьясене, форумсене тишкерме тӑрӑшатӑп. Ҫапла, маларах куна хаҫатсенчен пуҫланӑ-ха. Шупашкар район хаҫатӗнче ӗҫленӗ чухне, астӑватӑп, республикӑра тухса тӑракан хаҫатсемпе пӗрлех ытти район хаҫачӗ килсе тӑратчӗ. Унсӑр пуҫне федераци шайӗнчисене ҫырӑнса илетчӗҫ. «Вулӑр, мӗн ҫырнине, мӗнле ҫырнине пӗлмелле, пӗр-пӗринчен вӗренмелле», — тесе калатчӗ редактор. Темӑран тата кӑшт пӑрӑнсан, паян хаҫат вуласа ларнине курсан пуҫлӑхсем ӑнланмассӑн туйӑнать. Вӑхӑта сутни вырӑннех йышӑнаҫҫӗ пуль тупата! Юрӗ, сӑмахӑм ун пирки марччӗ-ха.

Малалла...

Ҫулла пулса иртнӗ ҫак калаҫу халӗ аса килчӗ. Ун чухне Шупашкар хула кунӗччӗ. Самолетсем вӗҫнине курма тесе кайнӑччӗ те шоу пуҫланиччен вӑхӑта ирттермелле кӗнеке вуласа ларнӑ вӑхӑтра сак ҫине манпа юнашар 45-сенчи арҫынпа хӗрарӑм пырса ларчӗҫ. Хӑйсем ӑшӑ вырӑнта канни пӑхсанах паллӑ: ӳчӗсем иккӗшӗн те самай пиҫӗхнӗ.

Ҫаксем сӑмах чӗнчӗҫ те калаҫса кайрӑмӑр. Чулхула облаҫӗнчен пулчӗҫ. Шупашкар хула кунне курма ятарласа килнӗ иккен. Ӑнланнӑ тӑрӑх, вӗсем – хӑйсен бизнесӗпе аппаланакан ҫынсем.

Малалла...

29 октября 2015 г. рабочая группа при Председателе Госдумы Федерального Собрания РФ одобрила проект «Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях РФ». Концепция вынесена на общественное обсуждение. «Чувашорг» получил первый отзыв.

За 55 лет работы учителем русской и чувашской филологии видел много разных концепций и реформ, которые впритык оказывались кратковременными и не очень толковыми. И эта концепция не имеет почвы на долговечность, потому что в ней нет новых идей, нет кардинальных путей решения вопроса, повторы (на 8 и 10 страницах: «.

Малалла...

Продолжаю комментировать "Проект Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях Российской Федерации". http://chgign.ru/533-proekt-koncepc ... yskoy-federacii.html

Обратим внимание на следующее место: "Не менее значим фактор равенства стартовых позиций выпускников образовательных организаций при трудоустройстве. Свободное владение русским литературным языком является неотъемлемым условием трудоустройства на позиции высокого уровня квалификации.

Малалла...

Отправной точкой размышлений является следующий документ: "Проект Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях Российской Федерации" http://chgign.ru/533-proekt-koncepc ... yskoy-federacii.html

Начнём вот с этого: "9. Необходимо создать единую государственную систему обучения русскому языку как неродному, предполагающую обязательное обучение основным предметам на русском языке в сочетании с углубленным изучением родных языков и литератур.

Малалла...