«Мӗн кӑна тума ӗлкӗрмест-ши чӑваш хӗрарӑмӗ! Хӑйӗн черченлӗхӗпе, ачашлӑхӗпе тата ырӑ кӑмӑлӗпе пурнӑҫа илем кӳнисӗр пуҫне вӑл тӑван халӑх валли мӗн чухлӗ ырӑ ӗҫ тӑвать, чун пуянлӑхӗпе, ӑсӗпе, пултарулӑхӗпе тӗлӗнтерет!» — тесе калать ӗнер Чӑваш наци вулавӑшӗнче иртнӗ кӗнеке хӑтлавӗ пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн редакторӗн, ҫыравҫӑн, публицистӑн, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Лидия Филиппован «Чун таппи» кӗнеке хӑтлавӗ иртесси пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Сӑмах май каласан, маларах Лидия Ивановнӑн тепӗр ӗҫне, Геннадий Волков ӑсчаха халалланӑ кӗнекине, Шупашкар хула администрацийӗ «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» (Родные истоки) номинацире палӑртнине те эпир пӗлтернӗччӗ.
Лидия Ивановна – лара-тӑра пӗлмен хастар. Вӑл ертсе пынипе ЧНКн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» комитечӗ ЮТВ телеканал эфирӗнче «Лар, аннеҫӗм, юнашар» телекӑларӑм хатӗрлесе пырать. «Эс хӑв та поэзи, хӗрарӑм» ятпа нумаях пулмасть эфира ку ярӑмри тепӗр кӑларӑм тухнӑ.
Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ҫӗнӗ, 98-мӗш сезона, ӗнер уҫрӗ кӑна-ха. Ун пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Сезон уҫӑлнӑ-уҫӑлман куракансем валли халӑх юратнӑ театр премьерӑпа савӑнтарасшӑн.
Николай Терентьевӑн «Ыйӑх ҫухатнисем» пьеси тӑрӑх спектакле академи драма театрӗн артисчех лартнӑ. Вӑл — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш Республикин Ҫамрӑксен патшалӑх премийӗн лауреачӗ Валерий Карпов. Художникӗ — Людмила Сидорова. Премьерана авӑнӑн 30-мӗшӗнче кӗтеҫҫӗ.
Пьесӑри кашни мӑшӑр хӑй телейне тӗрлӗ майпа тупать. Геннадипе Любӑшӑн вӑл — мул кӑларнӑ вырӑнта, Петӗрпе Ольгӑшӑн — трактор, тыр-пул пулса ҫитнӗ хир. Ҫамрӑксем вара телее мӗнре кураҫҫӗ-ха? Тепӗр тесен, спектакле кайса курмалла та йӑлтах уҫӑмланӗ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче 85 ҫул тултарчӗ. Ҫав ятпа унта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уяв та йӗркеленӗччӗ. Халӗ вара ҫав ӑслӑлӑх учрежденийӗпе ҫыхӑннӑ тепӗр хыпар: республикӑри самай ҫулланнӑ вӗренӳ учрежденийӗн юбилейне халалласа «Ӑс-хаклӑ хӑвачӗ» кӗнеке кун ҫути курнӑ.
Кӑларӑм Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫленӗ тата халӗ вӑй хуракан чӑваш ӑсчахӗсен ӑс-хакӑл эткерлӗхӗпе кун-ҫулӗ ҫинчен шӑрҫаланӑ хайлавсем вырӑн тупнӑ. Кӗнекере пурӗ 47 интервью пичтеленнӗ. «Ӑслӑлӑхӑн тӗрлӗ енӗнче тӑрӑшакансен пултарулӑх никӗсӗ епле ҫӗкленнине, хавхалану тапхӑрӗсене пӗлме кӑсӑклӑ пулӗ. Малашлӑха йыхравлакан ҫӗнӗлӗхсем Прометей вучӗ пек пархатарлӑ та сӑваплӑ. Ҫавӑн пирки тӗплӗ те анлӑ калаҫу пырать», — тесе пӗлтерет ҫӗнӗ кӗнеке пирки Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗ.
Ӗнер К. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче черетлӗ сезон уҫӑлнӑ. Чӑвашри самай ҫулланнӑ культура учрежденийӗ хӑйӗн чаршавне ӗнер 98-мӗш хут уҫса ӳнерӗн ҫак енне кӑмӑллакансене хӑй тавра чӑмӑртанӑ.
Чӑваш академи драма театрӗ юлашки ҫулсенче сезона ҫума та, хупма та Федор Павловӑн «Ялта» пьеси тӑрӑх ҫав ятпах лартнӑ спектакльпе уҫаканччӗ. Пытармасӑр каласан, хӑш-пӗр куракан ку вӑл ывӑнтарса та ҫитернӗччӗ. Театрта вара «Ялтана» суйланине унта мӗнпур артист вылянипе сӑлтавлатчӗҫ. 98-мӗш сезон И. Максимов-Кошкинскийӗн «Константин Иванов» пьеси тӑрӑх лартнӑ «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакльпе уҫӑлнӑ.
Ҫӗнӗ спектакль (ӑна иртнӗ сезон хупӑнас умӗн кӑна куракан патне пуҫласа ҫитернӗччӗ те вӑл кивелменнине кура ҫапла каларӑмӑр) умӗн республикӑри Театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлекен Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Геннадий Медведев саламланӑ. Ытти шайри тӳре-шара ҫӗнӗ сезон ячӗпе саламлама пырса ҫитеймен.
Сӑнсем (16)
Шупашкар хула администрацийӗн культура управленийӗн пуҫлӑхӗ культура учрежденийӗсенче ӗҫлекен ҫамрӑк специалистсемпе тӗл пулнӑ.
Шупашкарти культура учрежденийӗсенче ӗҫлекен 60 яхӑн специалист Людмила Маркова ирттернӗ пухӑва хутшӑннӑ. Унта грантсем пирки калаҫнӑ, пултарулӑх ушкӑнӗсемпе тата специалистсемпе конкурссемпе фестивальсене тухса ҫӳресси ҫинчен калаҫнӑ. Тӗлпулу йӗркелӳҫи вулавӑш ыйтӑвне те хускатнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, вулавӑшсен улшӑнмалла. Вӗсен кӗнеке упрамалли вырӑн кӑна мар, курав залӗ те пулмалла.
Тӗлпулура культура тытӑмӗнче тӑрӑшакан ҫамрӑк специалистсен канашне тума йышӑннӑ. Ку ушкӑна пӗр ҫӗре пухӗ кӑна мар, ҫамрӑк специалистсене аталанма та пулӑшӗ.
Ашшӗ-амӑшӗ шкулта укҫа пухни пирки час-часах сӑмах хускатать. Ку чылайӑшне тавлаштарать. Мӗн тума пухаҫҫӗ укҫана? Хысна уйӑрни ҫитмест-им? Ҫакӑ тата ытти ыйту канӑҫсӑрлантарать ашшӗ-амӑшне.
Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗнче «хӗрӳ лини» уҫнӑ. Унта шкулта укҫа-тенкӗ пухни пирки шӑнкӑравласа пӗлтерме пулать.
Администраци ӗҫченӗсем кирек мӗнле пухнӑ укҫа пирки те тимлӗн итлеме хатӗр. Унта 23-42-37 е 23-42-47 номерсемпе шӑнкӑравласа ҫитме пулать. Ӗҫченсем шӑнкӑравсене кашни кун, канмалли кунсемсӗр пуҫне, 11-12 сехетсенче йышӑнаҫҫӗ.
Телефон умӗнче пӗтӗмӗшле пӗлӳ тата воспитани ӗҫӗпе ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗ Ольга Николаевна Тарасенко тата Надежда Станиславовна Ефремова лараҫҫӗ. Пӗр шӑнкӑрава та тимлӗхсӗр хӑвармасса шантараҫҫӗ.
Шупашкарта кӗҫех Донор кунӗ иртет. Ҫынсем виҫӗ сехет хушшинче чирлисене пулӑшма пултарӗҫ.
Донор кунӗ авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртет. Юн парас тесен Хулари 1-мӗш клиника пульницине пымалла.
Кунашкал мероприятисене ҫулталӑкне 3-4 хут ирттереҫҫӗ: ҫуркунне, хӗлле тата кӗркунне. Кӑҫал ҫуркунне, тӗслӗхрен, виҫӗ сехет хушшинче акцие 90 ҫын хутшӑннӑ.
Шупашкарти Калинин районӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӳлерех асӑннӑ пульницӑра 9-12 сехетсенче юн пама май пулӗ. Ҫынсен хӑйсемпе пӗрле паспорт илмелле. Донорсене апатланмашкӑн укҫа парӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсене ӗҫрен ҫав кун канма тата тепӗр канмалли кун илмешкӗн справка парӗҫ.
Донорсен пӗр кун маларах эрех-сӑра ӗҫме, ҫуллӑ апат ҫиме юрамасть. Пӗр сехет маларах пирус та туртмалла мар. Ирхине кӑшт ҫеҫ апатланмалла.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Шупашкар администрацийӗн канашлӑвӗ иртнӗ. Унта ача пахчисем, ҫулсем тӑвас ӗҫе сӳтсе явнӑ.
Администраци сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ Шупашкарти «Финн айлӑмӗ» микрорайонта тата Богдан Хмельницкий урамӗнче 200 тата 240 вырӑнлӑ ача пахчисем хута каяҫҫӗ. «Октябрь: 50 ҫул» урамӗнче ача пахчине юсаҫҫӗ. Унта стенасене тата маччана ҫӗнетеҫҫӗ, сантехника тата вентиляци улӑштараҫҫӗ.
Кунсӑр пуҫне Сосновка поселокӗнче 150 вырӑнлӑ ача пахчи тумашкӑн проектпа смета документне хатӗрлеҫҫӗ.
Шупашкарта ҫулсене хӑҫан туса пӗтересси те паллӑ. Вӗсене сивӗсем пуҫланиччен туса пӗтерӗҫ. Халӗ Богдан Хмельницкий, Ярославль, Энгельс урамӗсенче ҫулсене юсаҫҫӗ.
Омскра пӗтӗм тӗнчери марафон пулнӑ. Унта пирӗн ентеш Альбина Майорова та хутшӑннӑ.
Ӑмӑрту авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче иртнӗ. Унта спорта юратакан 7 пине яхӑн спортсмен хутшӑннӑ. 42 ҫухрӑм та 195 метр чупнӑ.
Ку чупу историре чи сивви пулнипе асра юлӗ. Спортсменсем 8-9 гардус ӑшӑ ҫанталӑкра чупнӑ.
Хӗрарӑмсен ушкӑнӗнче Шупашкарти спортсменка Альбина Майорова пӗрремӗш пулнӑ. Вӑл 42 ытла ҫухрӑма 2 сехет те 34 минут та 15 ҫеккунтра чупса тухнӑ. Омскри ҫынсем ӑна ытларах Иванова хушаматпа пӗлеҫҫӗ.
Марфонра кӗмӗл медале Чӗмпӗрти Оксана Фашенко илнӗ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Кӑркӑсстанри Марина Карабицкая тухнӑ.
Арҫынсен йышӗнче Кенири Мойбен Лабан ҫӗнтернӗ. Василий Пяткин, Кӑркӑсстан спортсменӗ, иккӗмӗш пулнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Екатеринбургри Андрей Миняков ҫӗнсе илнӗ.
Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ЧН Наци вулавӑшӗнчеи «Мерчен» тӗпелӗнче чӑваш ҫыравҫин Зоя Сывлӑмпин ҫӗнӗ кӗнекине пахаланӑ. Автор ӑна «Юрату ахрӑмӗ» ят панӑ.
Зоя Леонидовна Алексеева Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тури Ҫӗрпӳкасси ялӗнче 1960 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл Шупашкарти электромеханика техникумӗнче вӗреннӗ. Унӑн сӑввисем хаҫат-журналта пичетленнӗ. 2002 ҫулта — «Чӗрери хӗлхем», 2005 ҫулта — «Тумлам пек тӑлӑх кӑмӑл», 2007 ҫулта — «Мечта и явь» (вырӑсла Людмила Симонова куҫарнӑ), 2010 ҫулта «Кун-ҫул шӑрҫи» сӑвӑсен кӗнекисем пичетленсе тухнӑ.
Хӑтлава ҫыравҫӑсем, журналистсем, культура ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Раиса Сарпи, Марина Карягина, Лидия Филиппова, Светлана Асамат, Нина Пӑрчӑкан, Лидия Сарине Зоя Сывлӑмпине ҫак ятпа чӗререн саламланӑ, ҫӗнӗ кӗнеке чӑваш культурине пуянлатнине палӑртнӑ.
Зоя Сывлӑмпине саламлама ентешӗсем, хӗрлӗчутайсем, те ҫитнӗ. Унтан ҫитнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем юрӑсем шӑрантарнӑ. ЧНК хастарӗсем те автора саламлама килнӗ. Конгерсс президиумӗн пайташӗ Героний Никифоров Николай Угасловӑн саламлӑ ҫырӑвне вуласа панӑ.
+12.3 °C