Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти «Садовый» микрорайонти кафере чейпе кофене пӗр хут усӑ курмалли стаканпа панинчен тӗлӗннӗ. Ҫакна вӑл ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен, районсемпе хуласен ертӳҫисемпе тунтикунсерен ирттерекен планеркӑра асӑнса хӑварнӑ.

Канашлура ытти нумай ыйтупа пӗрле социаллӑ пӗлтерӗшлӗ апат-ҫимӗҫ хакӗсене те тишкернӗ. Лавккасенче Чӑваш Енре туса кӑларакан продукци ытларах пулмалли пирки те калаҫнӑ. «Хыпар» хаҫатра Николай Коновалов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьев ҫак кунсенче тӗп хулари ҫӗнӗ «Садовый» микрорайонта пулнӑ май унти ватӑсем пӗр кафере ирех — 4-5 сехетрех — эрех сутма пуҫланипе кӑмӑлсӑрланни ҫинчен каланӑ. Журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, хуҫипе Михаил Васильевич ятарласа курнӑҫнӑ — лешӗ юсанма шантарнӑ.

Ҫав вӑхӑтрах Элтепере чейпе кофене пӗр хут усӑ курмалли стакансене пани тӗлӗнтернӗ. «Ҫул хӗрринчи кафе пулнӑ тӑк — ӑнланмалла-ха, анчах ҫакӑн пек вырӑнсенче нивушлӗ йӗркеллӗ савӑт-сапа пулмалла мар? Хула влаҫӗсен ҫак самантсене те сӑнасах тӑмалла», — тенӗ иккен Элтепер.

«Ирӗклӗх» наци культурин обществин хастарӗсем Шупашкарти аэропорт гендиректорне самолетсем вӗҫсе килнипе кайнине вырӑсла кӑна мар, чӑвашла та калама ыйтнӑ. Аэропортра таблона вырӑсла тата акӑлчанла ҫырнӑ. Хастарсем ӑна чӑвашлатма та ыйтнӑ.

Хастарсен шухӑшӗпе, ку ҫыннӑн Конституци правине пӑсать. Ара, чӑвашла калаҫакансем чӑвашла илтеймеҫҫӗ-ҫке ҫакна.

«Ирӗклӗх» ырӑ тӗслӗх вырӑнне «Хусан» пӗтӗм тӗнчери аэропорта илсе кӑтартнӑ. Унта пассажирсене вырӑсла кӑна мар, тутарла, акӑлчанла та пӗлтереҫҫӗ.

Ҫапла майпа общество хастарӗсем Шупашкарти аэропорт ертӳлӗхне информаци хӑмисене тата пассажирсене пӗлтернине чӑвашлатма хистесех ыйтнӑ.

Раҫҫейӗн Либерал-демократсен партийӗ РФ Патшалӑх Думине суйланма икӗ кандидата тӑратнӑ. Вӗсем иккӗшӗ те пӗр мандатлӑ округсемпе суйлава тухӗҫ.

Канашри пӗр мандатлӑ 37-мӗш суйлав округӗпе Константин Степанова регистрациленӗ. 30 ҫулти кандидат РФ Патшалӑх Думин депутачӗн В. Журкон пулӑшуҫи шутланать, Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ. Ку кандидат Шупашкарта пурӑнать. Тепӗр кандидата Шупашкарти 38-мӗш пӗр мандатлӑ округпа регистрациленӗ. Ку ҫын — 1987 ҫулта ҫуралнӑ Сергей Белобаев. Вӑл та, Константин Степанов пекех, РФ Патшалӑх Думин депутачӗн В. Журкон пулӑшуҫи шутланать. Вӑл Чӑваш Енпе ӗҫлессишӗн яваплӑ. Сергей Белобаев та унчен маларах асӑннӑ тепӗр кандидат пекех Шупашкар хулинче пурӑнать.

Шупашкарти 4-мӗш гимнази

Шупашкарти 4-мӗш гимнази Францин Раҫҫейри элчелӗхӗн ҫамрӑксен хрантсус чӗлхиллӗ лингвистика сечӗн партнер шкулсен свидетельствине тивӗҫнӗ. Вӗренӳ учрежденине ку хута Самар хулинчи социаллӑ педагогика университетӗнче иртнӗ

пӗтӗм ҫӗршыври семинарта тыттарнӑ. Пӗлӗве туптаса аталантармалли вӗрентӳ ҫӗртме уйӑхӗн 27-29-мӗшӗсенче иртнӗ. Унта хрантсус чӗлхине вӗрентекенсем квалификацие ӳстерме пухӑннӑ.

Хрантсус чӗлхине ӑша хывтарассипе Шупашкарти 4-мӗш гимнази ҫулран ҫул лайӑх кӑтартупа палӑрса пырать. Кун пирки республикӑн тӗп хулин администрацийӗн вӗренӳ управленийӗнче пӗлтернӗ. Ку чӗлхене ӑша хывакансем тӗрлӗ олимпиадӑра, чӗлхе ӑмӑртӑвӗнче яланах лайӑххипе палӑраҫҫӗ, тӗрлӗ шайра ҫитӗнӳ кӑтартаҫҫӗ.

Чӑваш Ен хӑйӗн пултаруллӑ тепӗр ҫыннине ҫухатнӑ. ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Тамара Локтева пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Тамара Локтева йывӑр чирлесе выртнӑ хыҫҫӑн 70 ҫул тултарсан куҫне хупнӑ. Вӑл юрӑҫ та, концертсемпе массӑллӑ мероприятисен ертӳҫи те пулнӑ.

Пултаруллӑ юрӑҫ республика, хула шайӗнче иртнӗ мероприятисене чылай ҫул ертсе пынӑ. 20 ҫулта вӑл Пӗтӗм Раҫҫейри тата Пӗтӗм Союзри вокалистсен конкурсӗн лауреачӗн ятне тивӗҫнӗ.

Тамара Локтева Чӑваш музыка театрӗн хорӗнче, «Атӑл» вокалпа инструмент ансамблӗнче юрланӑ. Ӑста юрӑҫ Пӗтӗм тӗнчери вырӑс романсӗн конкурсӗн лауреачӗ те пулнӑ. Сӑвӑ вулама та пӗлнӗ вӑл. 1989 ҫулта Тамара Локтева Калининградра иртнӗ Пӗтӗм Союзри сӑвӑ вулакансен конкурсӗнче гран-при ҫӗнсе илнӗ.

Тамара Локтевӑпа ыран Христос ҫуралнӑ ятпа ҫӗкленнӗ храмра сывпуллашӗҫ.

Хир сыснисем ҫӗрулми кӑлараҫҫӗ. Шупашкарти дачӑсене каллех ҫак чӗрчун тапӑннӑ. Хальхинче «Майский» корпоратив шар курнӑ.

Тамара Космина шӑматкун ҫумӑр ҫунине пӑхмасӑрах дачӑна кайма шухӑшланӑ. Унта ҫитсен хӑйӗн пахчине палласа илеймен — йӑлтах чавса пӗтернӗ. Ахӑртнех, унта хир сыснисен кӗтӗвӗ «ӗҫленӗ». Ҫӗрулми чӑх ҫӑмарти пысӑкӑш ӳснӗ пулнӑ ӗнтӗ. Чӗрчунсем суханпа помидора ҫеҫ тытман.

Кӗтмен хӑнасем кӳршисем патӗнче те пулнӑ. ЧР Ҫутҫанталӑк министерствин чӗрчун тӗнчине сыхлакан дирекци пахчасене тапӑнакан чӗрчунсем пирки пӗлет. Специалистсем вырӑна ҫитнӗ. Хир сыснисене персе вӗлереймӗн. Вӗсене карта ҫывӑхне лартнӑ катемпи хӑратма пултарать-мӗн. Е специалистсем йытӑ усрама сӗнеҫҫӗ.

Вандалсен черетлӗ ӗҫе. Шупашкарти пӗр картишре ача-пӑча вылямалли лапама вӗсем ирсӗрлетнӗ. Ку Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 73-мӗш ҫурт тӗлӗнсе пулнӑ.

Тренажерсене, ытти пурлӑха вандалсем ҫӗмӗрни, сӑнсӑрлатни, шел те, час-часах тӗл пулать. Асӑннӑ лапама нумаях пулмасть йӗркеленӗ. Халӗ унта ачасемшӗн выляма хӑрушӑ: аманма пултараҫҫӗ.

Ҫынсем ҫакӑншӑн 8-мӗш класра ӑс пухакан ачасене айӑплаҫҫӗ. Инҫех мар пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Халӗ ярӑнса анмалли тӑвайккие гарантипе юсама май килмӗ.

Халӗ коммуналлӑ тӑкаксемшӗн тӳленӗ чухне ача-пӑча лапамне тытса тӑнӑшӑн та укҫа кӑларса хума тивет. Ҫапла ҫынсем ют пурлӑха ытларах хаклама тытӑнаҫҫӗ тесе шухӑшланӑ. Анчах ку тӗслӗхре ав мӗнле килсе тухнӑ…

Ҫӗрле Шупашкарта ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Ку Хӗвелтухӑҫ поселокӗнче пулнӑ. Пушара сӳнтерме 4 техника, 16 ҫын ҫитнӗ. Ҫур ҫӗр иртни 35 минутра ҫулӑма алхасма чарнӑ. 2 сехет те 20 минутра вара тӗппипех парӑнтарнӑ.

Пушар ҫурҫӗр тӗлнелле тухнӑ. Пушарнӑйсене, ахӑртнех, кӳршисем чӗннӗ. Йывӑҫ ҫурта ҫулӑм часах хыпса илнӗ. Ҫемье пуҫӗ урама тухса чупма ӗлкӗрнӗ. Вӑл чӗрӗ-и — паллӑ мар-ха. Ӑна васкавлӑ медпулӑшупа илсе кайнӑ.

Ҫулӑм кӳршӗри ҫурт ҫине те каҫнӑ. Пушарта, шел те, кил вучахӗн управҫи Любовь тата унӑн пӗчӗк ачи Дарья вилнӗ. Ҫурт тӗппипех ҫунса кайнӑ. Ҫӑлавҫӑсем верандӑра арҫынна тупнӑ. Унӑн ӳчӗ самаях ҫуннӑ (3-мӗш степень). Халӗ пушар мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.

Шупашкарта полицейскисен хушшинче КВНӑн ҫуллахи кубокӗ виҫҫӗмӗш хут иртнӗ. Конкурса 6 регионти ШӖМ ӗҫченӗсемпе курсанчӗсем килнӗ. Пакунлисем темӗн пирки те шӳтленӗ: спорт, экономика, политика.

Полицейскисем шӳтлӗ лару-тӑрӑва час-часах лекеҫҫӗ. Анчах яланах унтан тухма пӗлеҫҫӗ. Ӗҫри тӗрлӗ лару-тӑруран та тӑрӑхланӑ полицейскисем. Сцена ҫинче шӳтсем каласа Чулхула, Мускав, Рязань, Иркутск, Омск, Орел хулисенчи полицейскисем тупӑшнӑ. Пакунлисем хӑйсенчен тӑрӑхлама пӗлнине те кӑтартнӑ.

Жюрие чи маттуррисене суйлама ҫӑмал килмен. Ҫавӑнпа ҫуллахи кубока тӳрех икӗ командӑна панӑ. Ӑна Мускав тата Омск полицейскийӗсем тивӗҫнӗ. Орелти хӑнасем те парнесӗр кайман.

Шел те, кӑҫал Чӑвашри полицейскисем КВНа хутшӑнман. Унччен вӗсен «По барабану», «Динамо» командӑсем пулнӑ. Хальлӗхе вара ҫук. Анчах малашне вӗсем ӑна йӗркелесшӗн.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Г.С.Лебедев ячӗллӗ Чӑваш наци лицейӗ пулнӑ ҫурта хӑвартрах юсаса пӗтерме хушу панӑ.

Аса илтерер: лицей ҫуртне 4-мӗш лицее панӑ. Унта пуҫламӑш классене вӗрентме тытӑнасшӑн. Юсав ӗҫӗсене нумаях пулмасть тытӑннӑ. Ун валли 50 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ӗҫ графикпа килӗшӳллӗн пырать. Ҫапах Алексей Ладыков подрядчике васкатнӑ. Корпуса ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ пуҫланиччен туса пӗтерме хушнӑ вӑл.

Алексей Ладыков ытти шкула та ҫитсе курнӑ. 39-мӗш шкулта акт залне ҫӗнетеҫҫӗ. Унта 4,5 миллион тенкӗ тӑкаклаҫҫӗ.

163-мӗш ача пахчине юсамашкӑн 800 пин тенкӗ уйӑрнӑ.