Сурӑм вӑрман хуҫалӑхӗнче ятарласа юман ӳстереҫҫӗ. Сӑнавлӑх хунав хальхи вӑхӑтра 11,4 гектар йышӑнать иккен. Вӑрман хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсем ӑна тӗрлӗ енлӗн пӑхса тӑраҫҫӗ. Кунта сӑтӑрҫӑсемпе тата чир-чӗрпе кӗрешни те, рет хушшисене тирпейлесе тӑни те кӗрет. Паянхи куна илсен, рет хушшине ҫавапа ҫулса тухнӑ. Кӑштахран ҫӗре кӑпкалатма палӑртаҫҫӗ.
Сурӑм вӑрман хуҫалӑхӗ Элӗк районӗнче вырнаҫнӑ, 1500 гектар ытла йышӑнать.
Вӑрнар районӗнчи Кӳстӳмӗр ялӗ ҫывӑхӗнче ҫурт тӑвӑмӗнче усӑ курмашкӑн хӑйӑр кӑларма пулать. Ҫутҫанталӑкӑн ҫак пуянлӑхӗпе усӑ курма ирӗк пама ятарлӑ конкурс ирттерсех палӑртнӑ. Ӑна республикӑн Ҫутҫанталӑк пурлӑхӗсен тата экологи министерстви йӗркеленӗ.
Конкурса ултӑ предприяти хутшӑннӑ: «КарьерМ», «Эткер», «ТехноСити», «Элегант», «Водоканал», «Комсомольскагропромхими» тулли мар яваплӑ обществӑсем. Хӑйӑра илме «Комсомольскагропромхими» тивӗҫнӗ. Унпа вӑл 25 ҫул усӑ курайӗ.
Ҫапла... Пурнӑҫ пӗр вырӑнта тӑмасть, аталанса та аталанса пырать. Пирӗн республика та хӑйӗн промышленоҫӗсене анлӑлатать. Тахҫан республикӑн ҫул-йӗр паллисене урӑх хуласенче сакасламалла пулнӑ, халӗ вара ун валли сӑлтавӗ ҫук. Мӗншӗн тесен чӑваш организаци хӑй те ҫак ӗҫӗ пуҫарӑннӑ.
Ҫӗнӗ ҫул-йӗр паллисене ОАО «Дорэкс» кӑларма тытӑннӑ. Паяна Шупашкар лаптӑкӗсенче республикӑра «ҫуралнӑ» 250 паллӑ хӑйӗн вырӑнне тупма та ӗлкернӗ. Тӗп хулан администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх асӑннӑ ӗҫ валли республика ятарлӑ тимӗр касмалли станоксене, пресс, ятарлӑ штампсем тата касакан плоттер туяннӑ. Пирӗн ҫул-йӗр паллисен чи паха енӗ — унӑн ҫутатакан ҫийӗ пур.
Республикӑри тӗрлӗ харпӑрлӑх хурмиллӗ предприятисем рабочисем ҫитменнипе аптӑраҫҫӗ-мӗн. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ӗҫ тата ӗҫлев федерацин службин ертӳҫин ҫумӗпе Иван Шкловцевпа тӗл пулсан асӑнса хӑварнӑ иккен. Предприятисене 20 пин ҫын таран рабочи кирлӗ-мӗн, ҫав вӑхӑтрах ӗҫлӗх центрӗсенче 5 пин ҫын кӑна шутра тӑрать иккен.
Сӑнавҫӑсем ҫак лару-тӑрӑва епле хаклани пирки калама хӗн те, анчах, ман шутпа, кунта темиҫе сӑлтав. Ҫав шутра вӑй питтисенчен чылайӑшӗ ют региона ӗҫлеме ҫӳрени те пурах. Уйрӑмах — Мускава. Пӗлнӗ тӑрӑх, Питӗр, Сочи хулисене, Урал тӑрӑхне ҫитекенсем те ҫук мар.
Аслӑрах ӑрурисем аван пӗлекен пӗр юрӑра ҫав йӗркесене виҫҫӗмӗш сӑпатра, нумайлӑ хисепре калатчӗҫ-ха. Эпир вара кӑшт ылмаштартӑмӑр. Ара, ӗлӗкрех «Ҫӗре — хресчене, савутсене — рабочисене» текен лозунгпа пурӑннӑ мар-и? Паян, ав, чылайӑшӗ — уйрӑм ҫын аллинче… Тепӗр тесен, пулинех. Чи кирли — налукне тӳлеччӗр те ӗҫлекенсене ан кӳрентерччӗр.
Ҫӗнӗ Шупашкарта тепӗр савут ҫӗклеме палӑртнӑ. Кун пирки «Химпром» акционерсен обществипе «Кематур Инжиниринг АБ» шведсен компанийӗ шывамӑш (водород) перекиҫӗ кӑларакан савут тӑвасси пирки алӑ пуснӑ иккен. Вӑл «Химпромӑн» лаптӑкӗнче хута каймалла. Ӑна 2015 ҫулта хута яма шухӑшлаҫҫӗ иккен. Унта ҫулталӑкне 50 пин тонна шывамӑш перекиҫӗ туса кӑларасшӑн.
«Росспиртпром» компани авӑн уйӑхӗнче Шупашкарти хӑйӗн заводӗнче украин маркиллӗ Nemiroff шурӑ эрехе кӑларма тытӑнать иккен. Унӑн пӗр кӗленчи мӗн хак тӑрасса та пӗлтереҫҫӗ — 210 тенкӗ-мӗн.
Украин маркиллӗ эрехе предприяти хӑйӗн икӗ филиалӗнче — Шупашкарта тата Кустӑрмара — палӑртать. «Росспиртпром» холдингӑн директорсен канашӗн председателӗ Яков Грибов Украинӑри асӑннӑ предприятипе килӗштерсе ӗҫлессине ӳлӗмрен тата сарасса шаннине палӑртнӑ иккен. Хальлӗхе ҫӗнӗ маркӑллӑ эрехе тултарассине заводсенче тӗрӗслес ӗҫ пырать иккен. Ҫулталӑк вӗҫлениччен Nemiroff эрехе икӗ заводра 800 пин литр кӑларма палӑртнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян Куславкка районӗнчи ӗҫ-хӗлпе паллашнӑ. Унта вӑл экономикӑн тата социаллӑ сферӑн тӗрлӗ енлӗ пурнӑҫӗпе кӑсӑкланнӑ.
Ял хуҫалӑхне илсен, Василий Семенов фермер патӗнче пулнӑ. Пахча-ҫимӗҫ тата ҫӗрулми туса илессипе ҫине тӑракан ҫав фермер ӗҫ калӑпӑшне ҫулсерен ӳстерсе пырать-мӗн. Тепӗр хресченшӗн апат-ҫимӗҫе туса илессинчен вырнаҫтарасси хӗнтерех те, семенов фермерӑн ку енӗпе йывӑрлӑх ҫук темелле. Вӑл ӑна хамӑр тӑрӑха кӑна мар, Тутар Республикинчи тӗрлӗ хулара сутать, ҫывӑх вӑхӑтра Чӗмпӗрте те хӑйне валли ҫул уҫасшӑн.
Предприятисенчен Михаил Игнатьев «Автофургон» обществӑна та ҫитнӗ. Унта «ГАЗ», «КамАЗ», «Урал» тата «КрАЗ» машинӑсем валли ятарлӑ техника кӑлараҫҫӗ-мӗн. Продукци калӑпӑшне кӑҫалхи ҫур ҫулта 15 процент ӳстернӗ иккен.
Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ объектсенчен Михаил Васильевич Тӗрлемесри вӑтам шкулта пулнине палӑртмалла.
Республика Пуҫлӑхӗн ӗҫлӗ ҫулҫӳревне район хастарӗсемпе ирттернӗ пуху вӗҫленӗ.
Чӑваш Ен промышленноҫ предприятийӗсен кӑҫалхи пилӗк уйӑхри ӗҫ-хӗлне пӗтӗмлетнӗ. Шел те, анчах, пӗтӗмӗшле илсен, асӑннӑ отраслӗн хальхинче хӑпартланмалли ҫукрах. Иртнӗ ҫулхи кӑрлач-ҫу уйӑхӗсенчипе танлаштарсан производство калӑпӑшне вӑл 15 процент чакарнӑ. Ҫакӑ «Промтрактор-Вагон», «Промтрактор», «Промтрактор-Промлит», «Химпром» предприятисенче, Шупашкарти агрегат тата электроаппаратура савучӗсенче уйрӑмах вӑйлӑ сисӗннӗ иккен.
Ташлама пӗлменнине темӗскер чӑрмантарни пирки калать те чӑваш, ҫапах та сӑлтавне тишкерес пулсан продукцие туянакансем сахалланнипе, илекенсем таваршӑн вӑхӑтра татӑлманнипе тата ыттипе ҫыхӑнтараҫҫӗ иккен. Тата ҫаврӑнӑша ярса пымалӑх укҫа ҫитсе пыманнипе, промышленноҫ предприятийӗсене вара вӑрах вӑхӑтлӑх кредит лекменнипе те сӑлтавлаҫҫӗ.
Ҫав вӑхӑтрах ял хуҫалӑх продукцине туса илессин, ваккӑн тавар ҫаврӑнӑш калӑпӑшӗ, халӑха тӳлевлӗ пулӑшу кӳресси ӳснӗ.
Ӗнер пир-авӑр тата ҫӑмӑл промышленноҫра тӑрӑшакансем, тӗрӗсрех, «Лента» обществӑра ӗҫлекенсем уява пухӑннӑ. Вӗсене экономика министрӗ Алексей Табаков саламлама пынӑ. «Пир-авӑр тата ҫӑмӑл промышленноҫӗ Чӑваш Ен экономикӑн тӗп секторӗ шутланать. Республикӑра кӑларакан хальхи вӑхӑтри тата паха продукци Раҫҫейре тата ун тулашӗнче те лайӑх каять», — тесе палӑртнӑ министр.
Кирек мӗнле уяври пекех савӑнӑҫлӑ пухура тӗрлӗ чыслав та пулнӑ. Производствӑра палӑрнисене министерствӑн Хисеп грамотисемпе тата Тав ҫырӑвӗсемпе чысланӑ.
Кун пирки «Regnum» информаци агентстви республика Элтеперӗн пресс-служби хыпарлани тӑрӑх пӗлтерет.
Аса илтеретпӗр, федерацин «Росспиртпром» унитарлӑ предприятийӗ акционерсен аллине куҫнӑ хыҫҫӑн унӑн Чӑваш Енри предприятийӗсем пӗрин хыҫҫӑн тепри хупӑнчӗҫ. 2010-мӗш ҫулта Сӗнтӗрвӑрринчи спирт савучӗ хупӑнчӗ, каярах ун пек шӑпа Етӗрнене пырса ҫапрӗ. Пӗр вӑхӑтра Шупашкарти ликёрпа водка завочӗ те хупӑннӑччӗ, анчах 2011 ҫулхи ҫулла вӑл ӗҫлесе кайрӗ.
Маларах асӑннӑ информагентство куҫман пурлӑха унитарлӑ предприятирен «Росспиртпром» акционерсен обществине куҫарасси хӑй вӑхӑтӗнче тӑсӑлса кайнине те пӗлтерет. Ҫӗнӗ харпӑрлӑх хурмине куҫнӑ предприяти Чӑваш Енӗн ӗҫ тӑвакан влаҫӗсенчен республикӑна юлакан акцизсен ҫуррине субсидилеме ыйтнӑ-мӗн. Вӑл укҫана Етӗрнери филиалта пӑрака кӑларассине юсаса ҫӗнетме ярасшӑн пулнӑ-мӗн, унсӑрӑн завода лицензилеме май килмест тесе ӑнлантарнӑ имӗш.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Раҫҫейӗн экономика аталанӑвӗн министрӗпе Андрей Белоусовпа тӗл пулсан Етӗрнери спирт савутне ӗҫлеттерсе ярас ыйтӑва хускатнӑ иккен.
+0.3 °C