«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурсӑн ҫӗнтерӳҫисене пӗлтерме вӑхӑт ҫитрӗ.
Тӑхӑр ҫынтан тӑракан жюри хӑйӗн ӗҫне вӗҫлесе 13 номинацире кам мала тухнисене палӑртса тухрӗ. Вӗсен ӗҫӗпе сире паллаштаратпӑр.
«Чӑваш вӑййисем» номинаци
1) «Ҫерем пӑсса вир акрӑм» — Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗн 4-мӗш класс ачисем;
2) «Кӗтесле» — Тӑвай районӗнчи «Асамат кӗперӗ» ача пахчинчи 5 ҫулхи ачасем;
3) «Касримушкӑлла» — Муркаш районӗнчи «Колокольчик» ача пахчинчи 5–6 ҫулти ачасем.
«Чӑваш сӑввисем: шӑпӑрлансем» (Пӗчӗк ачасем) номинаци
1) Едифанова Мария (Патӑрьел районӗ, 6 ҫулта);
2) Аметова Анастасия (Муркаш районӗ, 3 ҫулта);
3) Матвеев Богдан (Муркаш районӗ, 5 ҫулта).
Ку ушкӑнрах «Чи пӗчӗкки — чи маттурри» вырӑна та палӑртнӑ — ҫак ят Йӗпреҫ районӗнчи Чӑваш Тимешӗнчи «Пучах» ача пахчине ҫӳрекен 2 ҫулти Ева Кудрявцева тивӗҫнӗ.
«Чӑваш сӑввисем: шӑпӑрлансем» (Пуҫламӑш шкул) номинаци
1) Мудрецов Алексей (Елчӗк районӗ, 6 ҫулта);
2) Николаева Анастасия (Каҫал районӗ, 10 ҫулта);
3) Алексеева Пинерпи (Ҫӗрпӳ районӗ, 6 ҫулта);
3) Волкова Анастасия (Вӑрнар районӗ, 12 ҫулта);
3) Антонова Елизавета (Йӗпреҫ районӗ, 7 ҫулта).
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене чыслӑпӑр! Чӑваш халӑх сайчӗ — ҫак конкурсра парнесемпе тивӗҫтерекенсенчен пӗри.
Ҫӗнтерӳҫӗсене эпир сӑнӳкерчӗксенчен хатӗрленӗ картинӑсем парнелес шухӑшлӑ, ҫавна май сирӗнтен сӑнӳкерчӗксем йышӑнма хатӗр. Вӗсем пичете юрӑхлӑ пулмалла, сӑнра тӑван тавралӑха ӳкерни пулсан аван.
Сӑнӳкерчӗке np@chuvash.org адреспа ярса панӑ чухне палӑртмалла:
- кам ӳкернӗ;
- ӑҫта ӳкернӗ (район, ял, мӗнле вырӑн);
- хӑш вӑхӑтра ӳкернӗ (дата).
Сӑнӳкерчӗксене эпир ака уйӑхӗн 12-мӗшӗччен тӳлевсӗр йышӑнатпӑр. Ӑна ярса пани пире вӑл сӑнӳкерчӗке пир ҫине пичетлесе картина тума ирӗк панипе, конкурс ҫӗнтерӳҫисене парнелеме килӗшнине пӗлтерӗ.
Аса илтеретпӗр, хальхи вӑхӑтра «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен конкурсӗн хаклав тапхӑрӗ пырать.
Вӗренӳ институчӗн ректорӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Исаев нумаях пулмасть хӑйӗн пултарулӑхӗн тата тепӗр енӗпе палӑрчӗ – 50 ҫулхи юбилейӗ тӗлне «Картсем: калавсем» ятлӑ кӗнеке пичетлесе кӑларчӗ.
Чӑн та, кӗнеки те хулӑнах мар, хайлавӗсене калав тесе палӑртни те тӗрӗсех мар, вӗсем пурте тенӗ пекех – аса илӳсем. Хӑшӗ-пӗри хӑй жанрӗпе тӗрленчӗке е эссене ҫывӑх, теприсене литература очеркӗ теме пулать. Ҫакӑ вӗсен ятӗнченех сисӗнет: калӑпӑр, «Вӑрманхӗрри Шӑхаль. Вӑтакасӑм, Вӑтакас…», «Кукамай шӑплӑхӗ» е тата «Мишша тете», «Миккуль тете», «Атте утарӗ» пайсенчен тӑракан хайлав. Сӑн ӳкерчӗксем те кӗнекене аса илӳ техӗмӗ кӗртеҫҫӗ: вӗсенче – автор ачалӑхӗ, тусӗ-юлташӗ, тӑванӗ-пӗтенӗ… «Ҫӑкӑр чӗллипе» «Кушак ҫури» ыттисенчен уйрӑлсарах тӑраҫҫӗ: ку хайлавсем автор ачалӑхӗпе ҫыхӑнман, вӗсенче сюжет аталанӑвӗ те пур.
Тепӗр тесен, жанр тасалӑхне хӳтӗлесси пархатарлӑ ӗҫ мар, критиксемпе литература тӗпчевҫисем ав Пушкинпа та килӗшмеҫҫӗ: унӑн кӗскен «Белкин повеҫӗсем» текен хайлавӗсем, тӗслӗхрен, нимле повеҫсем те мар иккен, вӗсем – новеллӑсем!
Юлашки тапхӑрта чӑваш ача-пӑча литератури Марина Карягинан икӗ ҫӗнӗ кӗнекипе пуянланчӗ. 2017 ҫулта Чӑваш издательстви унӑн «Паттӑр вӑйӗ — пӑтӑра» сӑвӑсемпе хӑвӑрткаларӑш пуххине пичетлесе кӑларчӗ. Пӗлтӗр вара «Ҫӑкӑрпа сахӑр» калавсемпе сӑвӑсен кӗнеки кун ҫути курчӗ. Иккӗшӗ те ачасемпе ҫамрӑксем валли хатӗрленӗ алҫыру хайлавӗсен конкурсӗнче ҫӗнтерӳҫӗсем пулса тӑчӗҫ.
Пӗрремӗш кӗнекине кӗҫӗн ҫулхи шӑпӑрлансене халалланӑ. Ҫак ӳсӗмри ачасемшӗн ҫывӑх темӑна — тӑван халӑхпа хамӑр тавралӑх ҫинчен ҫырассине — тӗпе хунӑ. Геройӗсем — шкул ҫулне ҫитейменнисем тата кӗҫӗн классенче вӗренекенсем. Автор вӗсен чӑн пурнӑҫне, айкашӑвӗсемпе хӑтланӑвӗсене сӑнласа кӑтартать. Ӳкерчӗкӗсем — чӑваш пепкисен кун-ҫулӗнчен илнӗскерсем: чӗрӗ те кӑсӑклӑ, ӗнентерӳллӗ. Пӗрре пӑхсан, вӗсенче тӗлӗнмелли нимӗн те ҫук пек: чӗвӗлтисен кулленхи айланӑвӗнчи ахаль пулӑмсем кӑна темелле. Анчах та ҫыравҫӑ сюжета пӗлсе тата ӑста йӗркелеме, ӑсласа калӑплама пӗлнӗрен асра юлаҫҫӗ, туртса тӑраҫҫӗ. Акӑ, «Паттӑр вӑйӗ — пӑтӑра» сӑвӑра виҫӗ героя куратпӑр: аппа, тете тата ача.
Кӗҫнерникун, пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Шупашкарти Агрегат савучӗн культура керменӗнче чӑваш эстрадин черетлӗ концерчӗ иртмелле — хӑйсен пултарулӑхӗпе Андрей Емельяновпа Лариса Воронова паллаштарӗҫ. Пуҫламӑшӗ 18 сехет ҫурӑра.
Концертра ҫавӑн пекех ытти чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем те пулӗҫ: Александр Ильин, Надежда Юрпи, Сергей Петров, Сергей Королевский тата ыттисем.
Андрей Емельянов — Самар тӑрӑхӗнчи чӑваш. Вӑл Самар облаҫӗнчи Чалпуҫ районне кӗрекен Лашман ялӗнче ҫуралнӑ. Мӗн ачаран юрлать — ашшӗ-амӑшӗ пурнӑҫне юрӑ-кӗвӗпе ҫыхӑнтарнӑ: амӑшӗ фольклор ушкӑнӗнче юрланӑ, ашшӗ баян каланӑ. Андрей Емельянов «Кӗмӗл сасӑ» конкурсӑн лауреачӗ пулнине те асӑнса хӑварас пулать. Ку ята вӑл 2006 ҫулта тивӗҫнӗ.
Унӑн паллӑрах юррисем: «Эп вӗрентӗм халӑхран», «Тутӑр кӗтесси», «Вӑхӑт шӑвать», «Юхать юханшыв», «Эх, чӑвашӑм» тата ыттисем.
Билет туянас кӑмӑл пулсан 8-919-665-44-45 тата 8-937-955-89-47 номерсемпе шӑнкӑравлама пултаратӑр.
(Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркайӑн ҫӗнӗ кӗнекине вуланӑ май асӑрханисенчен)
Чӗрене упрама чӗнсе каланипе пуҫланать Валери Туркайӑн «Чӗрене юратма чараймӑн» хулӑн кӗнеки» (2013-2018 ҫҫ. ҫырнӑ сӑвӑсенчен, Ш., 2019. — 428 с.): «Чӗрене юратма ан чарсамӑр! Хӗмленме ан чарсамӑр ӑна!». Ку чӗнӳ Туркай сӑввисен тӗп шӑнӑрӗ, вӑл унӑн хӑйӗн тата лирикӑлла геройӗн сӑнарӗпе, ӗмӗчӗ-шухӑшӗпе, тыткаларӑшӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе тӳрӗ килет. Чӗрепе чун ҫинчен тӗнче литературинче — чӑваш сӑмахлӑхӗнче те — усӑ курман танлаштару кутемӗн хӑварман темелле. Татах каламалли пур иккен. «Чӗресӗр ҫуралман никам та» тесе, ҫынсен чӗрисем питех те тӗрлӗ пулнине, вӗсем пӑрланнӑ та чулланнӑ, хӗмленнӗ те кӑмрӑкланнӑ, юратнӑ та вӗчӗхнӗ чухне мӗнле тапнине кардиолог пекех тимлӗ сӑнать поэт. Поэзи диагнозӗсем тухтӑрсем палӑртнӑ пекех мар — «Пурнӑҫӗ ансат мартан Кӑткӑс — ҫын чӗри» («Пӗр ҫыннах пӗри мухтать»). Ҫав аслӑ чӗрен пур енне те асӑрхасшӑн, унта тухтӑрсем тупайманни те пур: «Чӗре вӑл — питӗ кӑткӑс пулӑм: Унта пур пӗтӗмпе йӑлтах.
(«Кайнисене тата чӑваш туррисене таврӑнма вырӑн хатӗрлекенсем» ярӑмран)
Ҫаврака Ҫавал ҫаврӑнса юхать,
Кӑмӑла ҫӗклен сӑмахсем калать.
Эй, чӑваш тӗнчи, сарӑ кун тӗнчи,
Сан ҫинчен ялан чунӑм юр юрлать.
Ватӑях вӑрман каш та каш кашлать,
Ҫунатти ҫинче сар хӗвел ташлать.
Эй, чӑваш тӗнчи, сарӑ кун тӗнчи,
Сан ҫинчен ялан чунӑм юр юрлать.
Ҫил тивен пучах пуҫ тайса ларать,
Тӳпене, ҫӗре ӑшшӑн тав тӑвать.
Эй, чӑваш тӗнчи, сарӑ кун тӗнчи,
Сан ҫинчен ялан чунӑм юр юрлать.
Таврара хӗрӳ ӗҫ кӗвви янрать,
Ӗҫ кӗвви янрать – ҫӗнӗ вӑй парать.
Эй, чӑваш тӗнчи, сарӑ кун тӗнчи,
Сан ҫинчен ялан чунӑм юр юрлать.
Чӑваш Ҫӳл Тӗнчи пирки эп тахҫанах шухӑшлатӑп, сӗмленетӗп. (Вулӑр: Яковлев Ю.В. Скворцов – мистик // Юрий Скворцов. Шупашкар, 1992. 30–47 с.; Унӑнах: К проблеме экзистенциального страха в чувашской литературе // Чувашская литература: Вопросы истории и теории.
Василий Кервен (Кошкин) поэт тата ҫыравҫӑ паян, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 70 ҫул тултарнӑ.
Ялан ӑш пиллӗ ҫак ҫын — СССР Писательсен союзӗн пайташӗ, Трубина Мархви ячӗллӗ литература премийӗн лауреачӗ, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, журналист.
Патӑрьел районӗнчи Упамса ялӗнче ҫуралнӑскер И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. Шупашкарти 29-мӗш вӑтам шкулта, Шупашкарти коопераци институтӗнче тӑрӑшнӑ. Калем ӑсти пурнӑҫӗн сумлӑ пайне тӗрлӗ пичет кӑларӑмӗнче ӗҫлесе ирттернӗ: «Пионер сасси» (хальхи «Тантӑш»), «Хатӗр пул» (хальхи «Самант»), «Тӑван Атӑл» журналсенче ӗҫленӗ.
Василий Кервен ҫулне кура мар чӗрӗ те вӑр-вар: республикӑри тӗрлӗ хаҫат-журналпа туслӑ, унӑн хайлавӗсем вӗҫӗмех пичетленеҫҫӗ.
Ыран Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче 15 сехетре Василий Кервенӗн пултарулӑх каҫне пухӑнӗҫ. Унтах «Аслати чечекӗ» повеҫсемпе калавсен ҫӗнӗ кӗнекине хӑтлӗҫ.
Ҫитес уйӑхра, пушӑн 23-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче актер ӑсталӑхӗ енӗпе ӑсталӑх сехечӗ ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки культура учрежденийӗ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Актер ӑсталӑхӗпе Раҫҫейӗн театрпа киновӗн паллӑ актерӗ, театр режиссёрӗ, Раҫсей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Игорь Яцко паллаштарӗ.
Театртисем ӑсталӑх сехетне хутшӑнма чӗнсе калаҫҫӗ, мероприяти кӑсӑклӑ та усӑлла пулассине шантараҫҫӗ.
Сцена ҫинчи вӑрттӑнлӑхпа паллаштаракан ӑсталӑх сехечӗ 12 сехетре пуҫланӗ. Кайса курас текенсем валли вырӑнсем нумаях мар-мӗн. Тӳрех пӗлтерер: ӑсталӑх сехетне тӳлевлӗ кӗртеҫҫӗ. Пӗр ҫыннӑн 1000 тенкӗ тӳлемелле. Билетсене халех туянма пулать. Артистсене тата артист пулас текенсене Игорь Яцко пултарулӑхӗпе паллашма кӑсӑклӑ пулӗ.
Чӑваш Енре пултаруллӑ ачасен центрӗ пулӗ. Вӗсене тупса палӑртса, унтан аталантарма пулӑшма паян, нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, йышӑннӑ. Капла утӑма Сочире ҫак кунсенче иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри инвестици форумӗ вӑхӑтӗнче тунӑ.
Пултаруллӑ ачасен центрне «Сириус» центр евӗрлӗрех йӗркелесшӗн. Ҫакна Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗпе «Пултарулӑх тата ӑнӑҫу» вӗренӳ фончӗ хушшинче ҫирӗплетнӗ килӗшӳре пӑхса хӑварнӑ. Хута Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата асӑннӑ фонд ертӳҫи Елена Шмелева алӑ пуснӑ.
Ҫӗршывӗпе паллӑ «Сириус» вӗренӳ центрне те, сӑмах май, «Пултарулӑх тата ӑнӑҫу» вӗренӳ фончех йӗркеленӗ. Ку вӑл 2015 ҫулта пулса иртнӗ. «Сириус» вӗренӳ центрӗнче паян Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчи 800 ача пултарулӑха туптать.
+22.3 °C