Шуршӑлти А.Г.Николаев ячӗллӗ асӑну комплексӗн Космонавтика музейӗ хӗллехи каникулта кашни кун ӗҫлет. Уяв кунӗсенче унӑн алӑкӗсем ирхи 9 сехетрен пуҫласа каҫхи 6 сехетчен уҫӑ.
Ҫак кунсенче хӑйне евӗр курава — «Космос тата Ҫӗнӗ ҫул» — ҫитсе курма май пур. Унта музей хӑнисене Ҫӗнӗ ҫулпа саламлакан космонавтсемпе ҫыхӑннӑ видеороликсене кӑтартӗҫ.
ЧР Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче 9–18 сехетсенче «Кӑсӑклӑ астрономи» вӗренӳ программи ӗҫлӗ. Ҫав вӑхӑтра музей хӑнисем космоса виртуал мелпе ҫулҫӳреве тухӗҫ. Ҫавӑн пекех викторинӑсем, ӑсталӑх класӗсем, шӳтлӗ конкурссем, лекцисем иртӗҫ, телескоппа тӳпери объектсене сӑнӗҫ.
Чӑваш наци музейӗнче «Музей тата ачасем» вӗренӳ программипе килӗшӳллӗн «Музейри шкул» проект старт илнӗ. Ҫак кунсенче Шупашкарти 49-мӗш шкул ачисем Культура тата Литература ҫулталӑкӗсене халалланӑ мероприятисене хутшӑннӑ.
Ачасем Чӑваш наци музейӗнчи тата унӑн филиалӗнчи экспонатсемпе паллашнӑ. 2-мӗш класра вӗренекенсем валли «Ҫутҫанталӑкри улшӑнусем. Хӗлле» заняти ирттернӗ. Вӗсем чӗрчунсем хӗле мӗнле хатӗрленнине аса илнӗ.
5-мӗш класра вӗренекенсем Ҫар мухтавӗн музейӗнче «Салют, Ҫӗнтерӳ!» акцие старт панӑ. Акципе килӗшӳллӗн сӑвӑ вулакансен конкурсӗ иртнӗ.
8-мӗш классем «Ҫӗнӗ ҫул экспресӗпе» ҫула тухнӑ. 5 минутра вӗсем Италие, Альбиона ҫитсе курнӑ, ӑсталӑх класӗсене хутшӑннӑ.
Литература музейӗнче 6-мӗш классем валли экскурси ирттернӗ. Вӗсем «Чӗрӗ театр» интерактивлӑ занятие хутшӑннӑ. 3-мӗш классем «Асанне арчинчен» занятие хутшӑннӑ. Вӗсем пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрсемпе, чӑваш халӑх юмахӗсемпе, савӑт-сапапа паллашнӑ. «Тӗрӗ паллисем» ӑсталӑх класӗ йӗркеленӗ, ачасем хӑйсем те тӗрленӗ. Ытти классем те тӗрлӗ занятисене хутшӑнса тавракурӑмне анлӑлатнӑ.
Раштавӑн 19-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутайри музейра районти таврапӗлӳҫӗсен канашӗн канашлӑвӗ пулчӗ. Унта районти культура пайӗн ертӳҫи Александр Самсонов, таврапӗлӳҫӗсем, ветерансем тата вӗрентекенсем хутшӑнчӗҫ. Пухӑннисем малтанах музейри экспонатсемпе паллашрӗҫ.
Хальхи вӑхӑтра кунта виҫҫӗн вӑй хураҫҫӗ: Елена Ивановна Чемалинова музей директорӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлать, ӑна пулӑшакансем Валентина Ильинична Торейкина методистпа Лариса Валериановна Сядайкина музей пӑхавҫи.
Елена Чемалинова пухӑннисене ҫулталӑк хушшинче пурнӑҫланӑ ӗҫсем ҫинчен каласа кӑтартрӗ, 2015-мӗш ҫулта тума палӑртнӑ культурӑллӑ-массӑллӑ ӗҫсем ҫинче чарӑнса тӑчӗ. Музей коллективӗ халӑхӑн культура шайне ӳстерес тесе куллен тӑрӑшать, кунта час-часах экскурсисем, шкул ачисем хушшинче тӗрлӗ викторинӑсем ирттереҫҫӗ. Сӑмахран нумай пулмасть иртнӗ музей каҫӗ те нумайӑшне килӗшнӗ. Елена Чемалинова хӑйӗн сӑмахӗнче музейри экспонатсен шутне ӳстерме тӑрӑшни пирки те асӑнчӗ.
Таврапӗлӳҫӗсем Аслӑ Ҫӗнтерӳпе ҫыхӑннӑ мероприятисенче кашнинех хастарлӑрах пулма сӗнчӗҫ, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче ӗҫленӗ хӗрарӑм-трактористкӑсем, Сӑр хӗрринчи окопсен вырӑнӗсем, ветерансен асаилӗвӗсем ҫинчен хаҫат-журналта ытларах пичетлеме, ку ӗҫе шкул ачисене хутшӑнтарма чӗнчӗҫ.
Раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче «Ҫӗнӗ ҫул — музейра» проектпа килӗшӳллӗн «Вӑхӑт лабиринтӗнче» курав уҫӑлать. Кун пирки Чӑваш наци музейӗ пӗлтерет.
Куравра Чӑваш Енри паллӑ ҫынсен сехечӗсене катартӗҫ: Ф.Ф.Ясковский лесовод, В.К.Магницкий этнограф, А.Канаш ӳнерҫӗ, хурт-хӑмӑр ӗрчетнӗ С.И.Андреев, В.Г.Толстой-Антарский таврапӗлӳҫӗ, В.Д.Шилов майор генерал, А.Д.Кӑлкан, А.А.Ӗҫхӗл, В.С.Чаплина ҫыравҫӑсем, Стихван Шавли поэт, А.И.Петрухин тата А.Д.Поздеев профессорсем.
Кунсӑр пуҫне юбилейлӑ датӑсемпе кӑларнӑ сехетсем пулӗҫ. Тӗслӗхрен, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пӗтнӗренпе 45 ҫул ҫитнӗ, С.Федоров ячӗллӗ микрохирурги уҫӑлнӑранпа 20 ҫул иртнӗ ятпа кӑларнӑ сехетсем.
Курава килнисем Чӑваш Енре пулнӑ делегацисен парнисене те курма пултарӗҫ. Ав Чулхулари чукун ҫул, Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ сехет парнеленӗ.
Ҫавӑн пекех Козьмодемьянскри культурӑпа истори музейӗнчи, Шупашкарти коллекционерӑн Сергей Трифоновӑн сехечӗсем пулӗҫ. Курав 2015 ҫулхи нарӑс уйӑхӗччен ӗҫлӗ.
Раштавӑн 9-мӗшӗнче Тӑван ҫӗршыв паттӑрӗсен кунӗ иртнине пурте, тен, пӗлмеҫҫӗ-тӗр. Муркашри тури чӑвашсен музейӗнче ҫак кун ячӗпе «Вӗсен ячӗпе урамсем хисепленеҫҫӗ» ятпа асӑну каҫӗ ирттернӗ. Унта Муркашри вӑтам шкулта 6-мӗш класра вӗренекен ачасене йыхравланӑ. Кадет класӗ шутланакан ҫав класс музея ытти чух та час-часах пырать-мӗн.
Муркаш районӗнчи тӗп вулавӑшра ӗҫлекенсемпе пӗрле «Муркаш районӗн паттӑрӗсем» хӑтлав йӗркеленӗ. Унта кадетсене уяв историйӗпе паллашнӑ, Совет Союзӗн Геройӗсен, Раҫҫей Федерацийӗн Социализмла ӗҫ паттӑрӗсен ячӗсене аса илнӗ. Тӗлпулӑва Совет Союзӗн Геройӗн Алексей Воробьевӑн мӑнукне Наталия Ястребована йыхравланӑ. Ачасене вӑл Алексей Иванович ҫинчен каласа кӑтартнӑ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин паттӑрӗн ячӗпе Ҫурла Тырри ялӗнче урам хисепленсе тӑнине пӗлтернӗ. Ачасене ача-пӑча вулавӑшӗн ертӳҫи Е.И. Налимова «Пысӑк вӑрҫӑн пӗчӗк паттӑрӗсем» кӗнеке куравӗпе паллаштарнӑ май ҫӗнтерӗве ҫыхартма пулӑшнӑ ачасем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Сӑнсем (4)
Республикӑри архивистсемпе музейҫӑсем регионсем хушшинчи ӑслӑлӑх конференцине хутшӑннӑ. «Атӑл ҫинчи пӗрремӗш раштав вулавӗсем. Раҫҫейӗн шӑпинчи XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи вӑрҫӑсем» конференцие ӑна пӗрремӗш тӗнче вӑрҫи пуҫланнӑранпа 100 ҫул ҫитнине тата Тӑван ҫӗршывӑн вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Мероприятие историксем, архивистсем, таврапӗлӳҫӗсем, учительсем, музей ӗҫченӗсем тата ҫар ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗсем хутшӑннӑ. Конференцире Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ачисем, совет танкисчӗсемпе летчикӗсем тата ытти пирки калаҫнӑ.
«Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫин музеефикацийӗн опычӗ» секци вӑхӑтӗнче Чӑваш наци музейӗн сектор пуҫлӑхӗ Марина Иванова пӗрремӗш тӗнче вӑрҫинче тыл ӗҫченӗсем епле витӗм кӳни пирки каласа кӑтартнӑ. «Тӑван ҫӗршывӑн 1941–1945 ҫулсенчи вӑрҫи: ҫӗршыв тата регионсен вӑрҫӑчченхи, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи тата ун хыҫҫӑнхи историйӗ» секцире те пирӗн республикӑрисем ӗҫ-хӗлӗпе паллаштарнӑ. Унта Патшалӑхӑн электронлӑ тата кинодокументацийӗн фончӗн опычӗпе паллаштарнӑ. Конференци материалӗсемпе статьясен пуххине кун ҫути кӑтартмалла.
Сӑнсем (7)
Ҫӗнӗ ҫул умӗн Чӑваш наци музейӗнче интерактивлӑ курав уҫӑлнӑ. Музей пурне те Европӑна «курма» чӗнет.
Курав пулӑшнипе пӗр кунта хӗвеллӗ Италире, тӗтреллӗ Альбионра пулма, Санта-Клаусӑн телейлӗ тӳммине сӑтӑрма, тӗрлӗ ҫӗршывра Хӗл мучи еплерех пулнине курма май пур.
Ҫӗнӗ ҫул пирки шухӑшлама тытӑннӑ пӗрремӗш ҫӗршыв — Лапланди, Санта-Клаусӑн тӑван кӗтесӗ. Анчах Финляндире Йоулупукки ятлӑ Хӗл мучи пуррине пурте пӗлеҫҫӗ-и?
Аслӑ Британире Раштав тата Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче чӑрӑша тата пӳрте омела чечек ҫыххипе илемлетме йышӑннӑ. Кашни ҫӗршывӑн хӑйӗн йӑли-йӗрки пур. Вӗсемпе паллашас тесен Чӑваш наци музейӗнчи «Ҫӗнӗ ҫулхи экспресс» курава ҫитмелле.
Унта ачасем валли вӑйӑсем ирттереҫҫӗ. Курав кӑрлачӑн 31-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
| РАШ | 09 |
Раштавӑн 11-мӗшӗнче тата 16-мӗшӗнче Чӑваш наци музейӗнче «Музейри шкул» проект пурнӑҫа кӗртӗ. Ӑна «Музей тата ачасем» вӗренӳ программине пурнӑҫланӑ май ирттерӗҫ.
Асӑннӑ кунсенче музейра Шупашкарти 49-мӗш шкул пулӗ. Вӑл иртсе каякан Культура ҫулталӑкне ӑсатса ярса ҫывхаракан Литература ҫулталӑкне тата Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗрепе 70 ҫул ҫитнине кӗтсе илме хатӗрленет тесе хыпарлать республикӑн Культура министерстви.
«Музейри шкул» проект майӗпе Чӑваш наци музейӗн тата унӑн филиалӗсен экспоначӗсемпе ачасен 35 ушкӑнӗ паллашӗ. Вӗсем валли «Ҫӗнӗ ҫул экспересӗ», «Раҫҫей империйӗн XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи вӑрҫӑсем» куравсем ӗҫлӗҫ. Кунсӑр пуҫне музей тата интерактивлӑ занятисем иртмелле. Сӑмахран, «Тӗрлӗ саспалли ҫырасси», «Чӗрӗ театр», «Тӗрӗ паллисем» ятлисем. Экскурсисемпе видеолекцисем, кинолекторисем тата ытти те пулӗ.
Раштавӑн 2-мӗшӗнче Вӑрмарти историпе таврапӗлӳ музейӗнче «Юрӑпа эп пурнӑҫа юратрӑм...» литература уявӗ иртнӗ. Ӑна паллӑ чӑваш поэчӗ Валентин Урташ ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Мероприятие хутшӑннӑ Вӑрмарти Г.Е. Егоров ячӗллӗ вӑтам шкул ачисем Урташ сӑввисене вуланӑ. Поэтӑн пултарулӑхӗпе тата пурнӑҫӗпе музей ертӳҫи В.Е. Цыфаркин паллаштарнӑ.
Выӑрнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑй вӑхӑтӗнче Урташ Вӑрмар районӗнче пӗрре кӑна мар пулнӑ, шкул ачисемпе курнӑҫнӑ, пултарулӑх каҫӗсем йӗркеленӗ. Вӑрмарта пурӑннӑ тата ӗҫленӗ Александр Сергеев композитор Урташ сӑввисене юрра хывнӑ. «Парне» фольклор ушкӑнӗ вӗсене шӑрантарнӑ та.
Пултарулӑх каҫне йыхравланисене «Валентин Урташ» документлӑ фильм та кӑтартнӑ. Поэтӑн тӑван кӗтесӗ, Тутарстанри Пӑва районӗнчи Раккасси, сахал мар ҫыравҫӑпа поэта ҫуратса ӳстернӗ, кунтах Мӗтри Юман та, Краснов Асли те, Краснов Кӗҫӗнни те, Николай Симунов та, Константин Петров та, Владимир Чебоксаров та... Литература уявне ҫыравҫӑн ентешӗсем те пырса ҫитнӗ.
Килес ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вилӗмсӗр Константин Иванов поэт ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитет. Историе вӑл сӑвӑҫ пек кӑна мар, драматург евӗр те, прозаик, куҫаруҫӑ, фольклорист, живописец пек те кӗрсе юлнӑ. Константин Иванов — хальхи вӑхӑтри чӑваш литературине пуҫарса яраканӗ. Унӑн пултарулӑхӗ тӗнче культуринче пысӑк вырӑн йышӑнать.
Маларах асӑннисене шута хурса ҫитес ҫула республика Элтеперӗн Хушӑвӗпе Чӑваш Енре Константин Иванов ҫулталӑкӗ тесе пӗлтерчӗҫ. Ҫавна май К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ поэт хайлавӗсем тӑрӑх маркӑсӑр почта открытки валли ӳкерчӗксен конкурсне ирттерессине пӗлтерет. Ӑна Раҫҫей Почтин республикӑри филиалӗпе йӗркелеҫҫӗ.
Малти виҫӗ вырӑна йышӑннӑ авторсен ӗҫӗсемпе почта 100-шер открытка кӑларӗ.
+0.3 °C