2016 ҫулта мӗнле канӑпӑр? Ҫитес ҫул ҫынсем ытларах канассине пӗлтереҫҫӗ. 2016 ҫулта темиҫе куна тӑсӑлакан канмалли кунсем нумай.
Кӑрлач уйӑхӗнче 10 кун канӑпӑр. Эрнере 5 кун тӑрӑшакансем ӗҫе 11-мӗшӗнче тухӗҫ. Кӑрлачӑн 2, 3-мӗшӗсем канмалли кунсене лекнӗрен ҫуркунне кантарӗҫ.
Нарӑсӑн 20-мӗшӗнче, шӑматкун, ӗҫлеттерӗҫ те 21–23-мӗшӗсенче кантарӗҫ. 20-мӗшӗ кӗске кун шутланӗ. Пушӑн 5–8-мӗшӗсенче каллех канмалла. Пушӑн 7-мӗшӗнче кӑрлачри пӗр куншӑн ӗҫлемелле мар пулӗ.
Ҫу уйӑхӗнче 1–3-мӗшӗсенче тата 7–9-мӗшӗсенче, 9-мӗшӗнче кантараҫҫӗ. 3-мӗшӗнче кӑрлачри куншӑн ӗҫлемелле мар пулӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗнче 11–13-мӗшӗсенче ӗҫе тухмалла мар. Республика кунӗ пулнӑран 24–26-мӗшӗсенче те уявра савӑнӑпӑр. 23-мӗшӗнче вара кӗске кун пулӗ.
2016 ҫулта Ҫӗнӗ ҫул та савӑнтарӗ. Раштавӑн 31-мӗшӗ шӑматкуна лекнӗрен ӗҫлеттермӗҫ. Кӑҫал вара раштавӑн 31-мӗшӗнче ӗҫлемех тивӗ, мӗншӗн тесен РФ Патшалӑх Думи ҫак куна уяв тума хирӗҫленӗ.
Хӑш кун ӗҫлемеллине тата канмаллине эпир хатӗрлесе кӑларнӑ кунталӑкра та пӗлме пултаратӑр. Ӑна «СУМ» лавккара туянма пулать, хакӗ 15 тенкӗ кӑна.
Чӑвашла кунталӑк (календарь) кӑларассине эпир 2011 ҫулта пуҫланӑччӗ — кӑҫалхипе 4-мӗш хут ку ӗҫе пуҫӑнтӑмӑр. Паянтан пуҫласа эсир 2015 ҫул валли чӑвашла календарь туянма пултаратӑр. Ӑна «СУМ» лавккара тата «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фондӗнче сутаҫҫӗ (ЧНК ҫурчӗ, 2-мӗш хут). Хакӗ 10 тенкӗ.
Ытти календарьсемпе танлаштарсан пирӗнни йӑлт чӑвашла — уйӑх ячӗсем те кун ячӗсем те. Вырӑслисене илсе паман. Пирӗн шутпа ку кирлӗ те мар — капла кӑларни чӑвашла уйӑх ячӗсемпе кун ячӗсене хӑвартрах вӗренме май парать.
Пӗлтӗрхи евӗрех вӑл, анчах кӑшт улшӑнусем те пур. Республика ӗмӗлки хальхинче симӗсрех тӗслӗ тата профессиле уявсем вырӑнне чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсене пӗлтернӗ. Паллах, официаллӑ уявсем те, чӑваш йӑли-йӗркин уявӗсем те — хӑйсен вырӑнӗсенчех юлнӑ.
Ку кунталӑка хатӗрленӗ чухне Сергей Щербаковпа Николай Лукианов чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи паллӑ кунӗсене палӑртма, «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фончӗ укҫа-тенкӗпе пулӑшрӗҫ.
Чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсем (кунталӑка кӗнисем):
1868, юпа, 28 — И.
Тӗнче тетелӗнче кӑҫал ҫӗнӗ юхӑм ҫуралнӑ тет. Тенчипех 1986 ҫулхи кунталӑксене (календарьсене) шыраҫҫӗ. Сӑлтавӗ те паллӑ — вӑл ҫулхи кунсем кӑҫалхисемпе пӗр килеҫҫӗ иккен. Кунта сӑмахӗ чикӗ леш енчи ҫӗршывсем пирки пырать пулинех, пирӗн ҫершывра вара 28 ҫул хушшинче самана самай улшӑнчӗ — уявӗсем хӑйсен кунӗсене ылмаштарса пӗтерчӗҫ те вӗсем хальхи вӑхӑтра ытлашшиех юрӑхлах мар пуль.
Британири Би-би-си пӗлтернӗ тӑрӑх хальхи вӑхӑтра халӑх хӑйсен чӑланӗсемпе сунтӑхӗсенче упранакан 1986 ҫулхи кунталӑксене хӗрсе кайсах шыраҫҫӗ. E-bay лавккара унашкаллисен хакӗ 100$ та ҫитет иккен.
1986 ҫулхипе кӑҫалхи ҫулталӑксен уйрӑмлӑхӗ — вӗсем иккӗшӗ те юнкун пуҫланса юнкунах вӗҫленеҫҫӗ.
+2.3 °C