Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫула кайма пуҫтарӑннӑ ҫынсене улталанӑ тӗслӗх нумайланса кайнӑ.
Утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Шупашкарти йӗрке хуралҫисенчен Курильскри хӗрарӑм пулӑшу ыйтнӑ. 38-ти хӗрарӑм отпускра пулнӑ май Шупашкартан Чулхулана кайса килес тенӗ. Ун валли вӑл ҫынсене турттаракансем валли йӗркеленӗ приложенисенчен пӗринпе усӑ курнӑ. Водитель хӗрарӑма ҫул укҫин пӗр пайне куҫарса пама ыйтнӑ. Хӗрарӑм банк карттин реквизитне ҫырнӑ хыҫҫӑн унӑн банк картти ҫинчен 127 пин тенкӗ ҫухалнӑ. Ун хыҫҫӑн «водитель» ҫыхӑнӑва тек тухман.
Утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 25 ҫулти водитель улталаннӑ. Хусана кайма шухӑшланӑскер ултавҫӑ серепине ҫакланса 62 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
| УТӐ | 19 |
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
Чӑвашсем тӗрлӗ хулана хӑйсемлерех каланине пурте пӗлетпӗр ӗнтӗ. Мускав, Чулхула, Хусан, Чӗмпӗр, Питӗр, Самар, Сӑвар... Кусем пурте пӗлекен ятсем. Сайрарах тӗл пулакан хула ячӗсем: Пирӗм — Пермь, Алапӳ — Елабуга, Артатту — Ардатов, Лайӑш — Лаишево...
Хулапала Лайӑш хушшинче
Икӗ йӗкӗт лавкка лараҫҫӗ, —
тенӗ юрӑра.
Тата ытти хула ячӗсене калар: Кӑрмӑш — Курмыш, Хустӑрма (Хостӑрма) — Кострома, Ярӑслав — Ярославль, Аршшав — Варшава, Чархули — Йошкар-Ола, Кейӳ — Киев, Пӳлер — Биляр, Астампул — Стамбул, Чикме — Козьмодемьянск, Мӗрселин — Иерусалим, Аҫтӑрхан — Астрахань... Юрӑ та пур:
Аҫтӑрханта шыв ҫунать,
Манӑн ӑшра чун ҫунать.
Улатимӗр — Владимир хули; ӗлӗкхи вырӑссен Владимирпе Суздаль княжестви пулнӑ. Улатимӗр хапхи витӗр тухмасӑр пурнӑҫ мӗнне пӗлейместӗн, тенӗ чӑвашсем.
Паян Шупашкарта «Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи ӑнӑҫлӑ ҫемье» конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысларӗҫ.
Конкурса кӑҫал 14 ҫемье хутшӑннӑ. Чӑваш Ен чысне Шупашкарта пурӑнакан Львовсем хӳтӗлерӗҫ.
Икӗ куна пынӑ тупӑшӑва Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пӗтӗмлетрӗҫ.
Конкурса пӗтӗмлетиччен РФ Президенчӗн Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи полномочиллӗ представителӗн заместителӗ Олег Машковцев Николайпа Татьяна Тихоновсене тата Эдуардпа Наталия Степановсене «Ашшӗ-амӑшӗн мухтавӗ» орденсемпе (ӑна пама Раҫҫей шайӗнче йышӑннӑ) чысларӗ. Шупашкарти Васильевсем тата Вӑрнар районӗнчи Немиловсем «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» ордена тивӗҫрӗҫ.
Конкурса хутшӑннӑ ҫемьесенчен тӑваттӑшне 4 номинацире чысларӗҫ. «Манӑн ҫемье – манӑн пуянлӑхӑм» номинацире Пенза облаҫӗнчи Валякинсене палӑртӗҫ, «Ҫемье – йӑла-йӗрке управҫи» — Чулхула тӑрӑхӗнчи Шутливсене, «Ырӑ чӗре» — Самар облаҫӗнчи Филипповсем, «Куракансем килӗштернӗ ҫемье» – Мордва Республикинчи Мещеряковсем.
Пӗрремӗш степеньлӗ диплома Пермь крайӗнчи 22 ачаллӑ Абакшинсем тивӗҫрӗҫ; иккӗмӗш степеньлине – Чӑваш Енри Львовсем, виҫҫӗмӗш степеньлине – Удмурт Республикинчи Корякинсем.
Морис Яклашкин «Чӑваш Республикин хисеплӗ ҫынни» сумлӑ та хисеплӗ ята тивӗҫнӗ. Ҫакӑн ҫинчен калакан хушӑва республика Элтеперӗ Олег Николаев паян алӑ пуснӑ.
Сумлӑ ята Морис Яклашкина, Чӑваш патшалӑх академи симфони капеллин директорӗн ҫумне, музыка ӳнерӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн тата нумай ҫул тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн пама йышӑннӑ.
Морис Яклашкин – хор дирижёрӗ, вӗрентекен, профессор (1999). 1947 ҫулхи авӑнӑн 4-мешӗнче Тӑвай районӗнчи Чутей ялӗнче ҫуралнӑ.
1989 ҫулта Чӑваш АССРӑн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, 1992 ҫулта Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ ятсене тивӗҫнӗ. 1997 ҫулта Чӑваш Енӗн патшалӑх премийӗн лауреачӗ пулнӑ.Канашри педагогика училищинче, Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн кӗвӗпе педагогика факультетӗнче, Чулхулари консерваторинче вӗреннӗ.
Иртнӗ канмалли кунсенче республикӑри самай районта Акатуй иртрӗ. Республика шайӗнчи ҫав уяв ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарти «Амазония» паркра иртӗ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти 12 сехетре пуҫланса 21 сехетченех пырӗ.
Уяв вӑхӑтӗнче йӗркелеме палӑртнӑ пултарулӑх лапамӗсенче чӑваш халӑхӗн историйӗпе тата хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарӗҫ. Уявра ярмӑрккӑ-куравсем ӗҫлӗҫ, фольклор ансамблӗсен тата эстрада ушкӑнӗсен, культура ҫурчӗсенчи пултарулӑх ушкӑнӗсен концерчӗсем тата ытти те пулӗ. Кире пуканӗ йӑтакансемпе, кӗрешекенсемпе пӗрлех ытти спорт ӑмӑртӑвӗ те иртӗ.
Акатуя Раҫҫейӗн тӑхӑр регионӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗсем килсе ҫитӗҫ: Мускавран — «Атӑл» чӑваш хорӗ, Питӗртен — «Юрату» - чӑваш фольклор ансамблӗ, Тӗмен облаҫӗнчи Анат Тавда районӗнчен — «Йӑмра» чӑваш юррин халӑх ансамблӗ, Самар облаҫӗнчен —
«Шуҫӑм» фольклор ансамблӗ, Чулхуларан — «Чулхула чӑвашӗсем» ансамблӗ, Тутарстанран — «Туслӑх» ансамбль, Ӗрӗнпур облаҫӗнчен — «Нарспи» фольклор ушкӑнӗ, Чӗмпӗр облаҫӗнчен — «Шанӑҫ» чӑваш юррин ансамблӗ, Сарту облаҫӗнчен — «Эмине» ансамбль.
Ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чулхуларан Шупашкара Атӑл тӑрӑх «Валдай 45Р» карап ҫӳреме тытӑнӗ. Ҫав кун транспорт сӑнавлӑ мелпе ҫула тухӗ. Ку хыпара Инстаграмри «Стратегии развития Нижегородской области» (чӑв. Чулхула облаҫӗн аталанӑвӗн стратегийӗ) страницӑра пӗлтернӗ.
Шыв ҫийӗн ҫӳрекен транспорт Чулхуларан ирхи 6 сехетре хускалмалла. Ҫул ҫинче вӑл 5 сехете яхӑн килӗ. Шупашкарта туристсем уҫӑлса ҫӳрӗҫ, кунти паллӑ вырӑнсемпе паллашӗҫ. Чулхулана «Валдай45Р» 15 сехет те 30 минутра тухса кайӗ, унти Рождественский пристане 20 сехет те 30 минута ҫитӗ. Юханшывпа уҫӑлса ҫӳренӗшӗн билет хакӗ 2500 тенкӗпе танлашӗ.
⠀
Шупашкар хулин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ тата тӗп пайӗсенче машинӑсем валли ҫӗнӗ парковкӑсем пурӗ 10 ҫӗрте уҫӑлнӑ. Вӗсем ӑҫта пулассине «Уҫӑ хула» порталта халӑх шухӑшне шута илсе палӑртнӑ. «Хулари парковка вырӑнӗсене йӗрке пултӑр, меллӗх тата хӑрушсӑрлӑх хуҫалантӑр тесе йӗркелетпӗр. Вырӑна ҫитсен машинӑна ӑҫта лартасси пирки шухӑшламалла марри меллӗ пулнипе килӗшетӗр пулӗ», — шухӑшлать Алексей Ладыков сити-менеджер.
Малтанхи уйӑхра парковкӑсем тӳлевсӗр ӗҫлӗҫ. Кайран тӳлевсӗр сехет упранса юлӗ.
Тӳлевлӗ парковкӑсем ҫӗршыври 30 ытла хулара пур: Мускавра, Питӗрте, Воронежра, Белгородар, Рязаньте, Тулӑра, Калугӑра, Тверьте, Чулхулара, Хусанта, Пермьре, Краснодарта, Ставропольте, Дон ҫинчи Ростовра, Екатеринбургра, Тӗменте, Курскра, Сочире, Красноярскра, Севастопольте, Ярославльте, Новосибирскра, Махачкалара, Ӗпхӳре. Ун пеккисем Омскра, Волгоградра, Самарӑра тата ытти хулара та уҫӑлӗҫ.
Тӗмен хулинчи «Орфей» культура ҫуртӗнче чӑваш культурин «Хӗлхем» облаҫри фольклор фестивалӗ вӗҫленнӗ. Унта ача-пӑча хутшӑннӑ.
Фестиваль мероприятийӗн асра юлмалли саманчӗсенчен пӗри чӑваш наци тумӗн тата декораципе прикладной ӳнерӗн хатӗрӗсен Тӗмен районӗнчи Винзили поселокӗнчен илсе килнӗ курав пулнӑ. Куравра 100 ытла ӗҫ пулнӑ.
Пултарулӑх конкурсӗсем те иртнӗ. Унта 200 ытла ача хутшӑннӑ. Ҫав шутра — солистсем тата пултарулӑх ушкӑнӗсем. Фестивале Чӑваш Енрен, Екатеринбургран, Чулхуларан, Иркутск облаҫӗнчен, Сургут, Нижневартовск, Ҫӗнӗ Уренгой хулисенчи юрӑ-ташӑ ӑстисем те хутшӑннӑ.
Ҫӗмӗрле тата Красноармейски районӗсенчи депутатсем хӑйне евӗрлӗ сӗнӳпе тухнӑ. Вӗсем муниципалитет пӗрлешӗвӗсен вырӑнне муниципалитет округӗсем йӗркелесшӗн. Тепӗр майлӑ каласан, ял тӑрӑхӗсене пӗрлештересшӗн.
Кун пек ыйтӑва халӑхпа татса памаллине шута илсе халӑх итлевне ирттерӗҫ. Район шайӗнче те, ял тӑрӑхӗсенче те.
«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи кӑларӑма ҫырнӑ тӑрӑх, кун пек шухӑш патне вырӑнтисем ахальтен пырса тухман. Реформӑна сӗнекеннисем республикӑн Правительство ҫуртӗнче лараҫҫӗ. Унтисем Чулхула облаҫӗн тӗслӗхне тӗпе хурасшӑн курӑнать. Асӑннӑ регионта, ав, 11 районта статуса ылмаштарса муниципалитет округӗсем туса хунӑ.
Муниципалитет округӗ муниципалитет районӗнчен мӗнпе уйрӑлса тӑрӗ? Чӑваш Енри Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Николаев эпир маларах асӑннӑ МИХа пӗлтернӗ тӑрӑх, округсенче консолидациленӗ пӗр бюджет пулӗ. Ял тӑрӑхӗсенче Депутатсен пухӑвӗсене пӗтерӗҫ, анчах администрацисем юлӗҫ. Кашни справка патне ҫынсене округ центрне яраймӑн-ҫке.
Чулхулари чӑвашсем Ҫӑварни уявне йыхравлаҫҫӗ. Унти йӑхташӑмӑрсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Алина Артемьева Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, уяв пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче иртӗ. Унта ҫитсе курас текенсене Автозавод паркне чӗнеҫҫӗ. Уява «Чулхула чӑвашӗсем» ансамбль те хутшӑнӗ. Вӗсем сцена ҫине 13 сехетре хӑпарӗҫ.
Ҫӑварни эрни ҫак вырсарникун вӗҫленӗ. Вӑл кашни ҫулах тӗрлӗрен килет. Вырсарникун ҫынсем пӗр-пӗринчен каҫару ыйтаҫҫӗ.
-2.7 °C