Тутарстанра кайӑк-кӗшӗк грипне тупса палӑртнине нумаях пулмасть Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтернӗччӗ. Ҫавна май Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ тимлӗхе самантлӑха та ҫухатмасть, республикӑри кайӑк-кӗшӗк предприятийӗсене тӗрӗслесех тӑрать.

Ҫак кунсенче Вӑрмарти кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗнче тӗрӗслев пырать. Виҫӗ юрдици сӑпачӗ тата хресчен-фермер хуҫалӑхӗ тӗлӗшпе те планпа палӑртман тӗрӗслевсем пулӗҫ. Кунсӑр пуҫне Чӑваш Ене грипп ан лектӗр тесе санкцилемен вырӑнсенче кайӑк-кӗшӗк сутма чарма сӗнеҫҫӗ.

Республикӑра кайӑк-кӗшӗк грипӗ пуҫланни экономика тӗлӗшӗнчен 570 миллион тенкӗ ытла тӑкак кӳрет. Аса илтерер: Тутарстанра ку амака пула 15 пин чӑх вилнӗ.

Республикӑра иккӗмӗш ҫуркунне ҫитнӗ. Ҫанталӑк ӑшӑтса пынӑ май юр майӗпен ирӗлет. Ака у йӑхӗнче ӳсен-тӑран чӗрӗлме тытӑннӑччӗ. Юр тем хулӑнӑш ҫуса лартни кӗрхи культурӑсене сиен кӳмӗ-и?

Ҫук. Ку тӑпрана хушма нӳрӗк ҫеҫ парӗ. Кун пирки «Советская Чувашия» хаҫат ҫырнӑ. Журналистсем ку ыйтупа «Россельхознадзорӑн» Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫин ҫумӗпе Ольга Беловӑпа калаҫнӑ. Кӗҫех юр ирӗлсе пӗтӗ, тӑпра нӳрӗк илӗ. Кӗрхи культурӑсемшӗн вара, вӗсем хальлӗхе вӑй илсех кайман-ха, ку хӑйне евӗр утиял пек пулӗ. Ара, кӗрхи культурӑсем ытларах шӑнтнинчен хӑраҫҫӗ вӗт.

Кӑнтӑр районсенче хуҫалӑхсем ҫуракине тухнине, культурӑсене апатлантарнине пӗлтернӗччӗ.

Чӑваш Ен сыснасен Африка мурне пула чылай вӑхӑт ӑнӑҫсӑр регион шутланчӗ. Халӗ тинех республикӑра ку статуса ылмаштарнӑ. Ҫапла тума Россельхознадзорӑн управленийӗ йышӑннӑ. Апла пулин те виҫӗ районта: Улатӑрта, Йӗпреҫре тата Пӑрачкавра, ҫавӑн пекех Улатӑр хулинче лару-тӑрӑва малашне те сӑнаса тӑрӗҫ.

Статуса ылмаштарни пирӗн тӑрӑхри аш-пӑша ют регионсене ӑсатма тата унтан хамӑра кирлине кӳрсе килме май парать.

Маларах пирӗн республикӑра Африка мурне пула карантин тесе йышӑннӑччӗ. Кӑрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен ӑна пӗтернӗччӗ. Карантина официаллӑ майпа пӑрахӑҫланӑ пулсан та ун чухне утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗччен сыснасене тата унӑн ашне республика тулашне илсе тухма, пӗрремӗш тата иккӗмӗш зонӑсенче сысна сутма, ку зонӑсенчен ҫак выльӑха туянма юрамасть тесе пӗлтернӗччӗ.

Куславкка районӗнчи Тӗрлемес ялӗнче пурӑнакансем ҫӳп-ҫап купипе питех те кӑмӑлсӑр. Ӑпӑр-тапӑра кӳршӗ регионтан, Тутарстанран, килсе тӑкаҫҫӗ.

Ку ыйту тӗрлемессене 20 ҫул каяллах пӑшӑрхантарма пуҫланӑ. Унтанпа вӗсем Тутарстанри тӗрлӗ ведомствӑна вун-вун ҫыру ӑсатнӑ. Юлашки ҫырӑва унти Экологи министерствине ҫырнӑ. Айӑплисене явап тыттарни пирки пӗлтернӗ. Анчах ҫӳп-ҫап купине хупасси пирки никам та шарламан. Ҫитменнине, купа пысӑкланса кайсан кӳршӗ регионтан трактор-машинӑпа килсе ӑна таптаҫҫӗ. Айӑплисене явап тыттарнӑ-и е ҫук-и — анчах купа пысӑклансах пырать.

Россельхознадзор палӑртнӑ тӑрӑх, кӳршӗ регионсем тӗрлемессен ҫӗрӗ ҫине 12 соттӑй кӗрсе кайса тӑкнӑ. Тӗрлемессем тавралӑха вараланӑшӑн питӗ кулянаҫҫӗ.

Калмӑк Республикинчен Чӑваш Ене килме тухнӑ лашасене «Сызрань-Волгоград» федераци трасси ҫинче «Красноармейски» тӗрӗслев пунктӗнче тытса чарнӑ. Автомобиле Сарӑту облаҫӗнчи ҫул-йӗр инспекторӗсем тӗрӗсленӗ. Унта ҫичӗ лаша асӑрханӑ. Вӗсене Чӑваш Енре сутас шутпа ҫула илсе тухнӑ иккен.

Росссельхознадзорӑн Сарӑту облаҫӗнчи инспекторӗсем лашасене ятарлӑ хутсемсӗр илсе кайнине палӑртнӑ. Тупса палӑртнӑ кӑлтӑкшӑн лаша хуҫине РФ Административлӑ йӗрке пӑснисем ҫинчен калакан кодексӑн 10.8 статйин 2-мӗш пайӗпе явап тыттарма йышӑннӑ. Инҫе ҫула тухнӑ калмӑк урхамахӗсене тӑван тӑрӑхне каялла янӑ.

Лашасем Чӑваш Енри хӑш хуҫалӑха килессине Россельхознадзорӑн Сарӑту облаҫӗнчи управленийӗн сайтӗнче палӑртман.

Ставропольтен кишӗр вӑрри илсе килме хӑтланнӑ. Анчах вӑл Чӑваш Ене ҫитеймен – ӑна тытса чарнӑ.

Россельхознадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, 100 килограмм вӑрӑ сиенлӗ пулнине тупса палӑртнӑ. Унра сырлан курӑкӗн вӑрри тупнӑ. Вӑл вара харушӑ ҫумкурӑк шутланать.

Ҫавна май, ҫӳлерех асӑннӑ ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, кишӗрӗн ку партипе килнӗ вӑррине карантин сертификатне пама хирӗҫленӗ. Ӑна турттарса килекенӗн вӑрра е тӗп тумалла, е ҫӗнӗрен хатӗрлемелле.

Россельхознадзор авӑн уйӑхӗнче Шупашкарти 27-мӗш ача пахчине планпа килӗшӳллӗн тӗрӗсленӗ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче специалистсем йӗрке пӑснӑ тӗслӗхсене тупса палӑртнӑ.

Ясмӑк тата урпа пӑттинче хурт-кӑпшанкӑ йӗрне тупса палӑртнӑ. Ҫавӑнтах срокран тухнӑ урпа кӗрпи упраннӑ. 1,5 килограмм пулнӑ вӑл. Лаборатори тӗпчевӗ ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, урпа кӗрпи ҫинче сӑвӑс пур. Ҫиме юрӑхсӑр кӗрпене ҫунтарса тӗп тунӑ.

Ҫӑнӑх ҫини сӑвӑс ҫын сывлӑхӗшӗн тата чӗрчуншӑн сиенлӗ. Унра бактерисем пур. Ӑна пула наркӑмӑшланма пулать. Вӑл хырӑмлӑха лексен йывӑррӑн сывлаттарать, хӑрӑлтаттарать. Ҫитменнине, вӑл аллерги пуҫарать.

Ача пахчинчи хӑш-пӗр ҫынна явап тыттарнӑ. Уншӑн 2 пин тенкӗ таран штраф тӳлеттереҫҫӗ.

Алексей Палькин

Россельхознадзорӑн Чӗмпӗр облаҫӗн тата Чӑваш Республикин управленийӗн пуҫлӑхне 41 ҫулти Алексей Палькина ҫирӗплетнӗ. Икӗ регионти управление 2015 ҫул вӗҫӗнче пӗрлештернӗ хыҫҫӑн пуҫлӑх тивӗҫне пурнӑҫлама ӑна шаннӑччӗ. «Тӗнче экономики» тата «инженер-строитель» специальноҫсене аллӑ илнӗскер асӑннӑ управленире маларах та тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ: пай пуҫлӑхӗнче, управлени пуҫлӑхӗн ҫумӗнче, 2014 ҫулхи пуш уйӑхӗнченпе управлени пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлама тытӑннӑ.

Темиҫе кун каялла республикӑри тата тепӗр пысӑк пуҫлӑх та «тивӗҫе пурнӑҫлакан» тенинчен хӑтӑлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, Константин Яковлева республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче культура министрне ҫирӗплетнӗччӗ.

Чӑваш Ене Африка мурӗ ҫаплах калаҫтарать. РИА Новости портал пӗлтернӗ тӑрӑх, мура пӗтерес тӗллевпе чиновниксем республикӑри хир сыснисене тӗп тума сӗннӗ.

Ку сӗнӗве Россельхознадзорӑн пуҫлӑхӗн пулӑшуҫи Алексей Алексеенко пӗлтернӗ. Ҫак сӑмаха вӑл Чӑваш Енре ҫурла уйӑхӗнче Африка мурне тупса палӑртнӑран каланӑ.

— Чир хир сыснисем урлӑ ерме пӑрахтӑр тесен вӗсен хисепне май пур таран пӗчӗклетмелле. Кунта вӗсене пачах пӗтересси пирки сӑмах пырать, — тенӗ Алексей Алексеенко.

Хир сыснисене мӗнле тӗп тумалли пирки ыйту сиксе тухнӑ. Кун валли лицензи парӗҫ-и? Чиновник каланӑ тӑрӑх, ку ыйтӑва кашни регион хӑй пӑхса тухӗ.

Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Юрма» кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗ чӑх-чӗп валли начар апат туяннӑ.

Россельхознадзор управленийӗ унти комбикорм, тулӑ пахалӑхне тӗрӗслеме Хусанти ятарлӑ центра ярса панӑ. Планпа ирттерекен тӗрӗслев вӑхӑтӗнче илнӗ пробӑсене лабораторире пахалани генпа модефикациленине ҫирӗплетмен-ха: тыр-пул пахалӑхӗ чиперех пулнӑ.

Ҫав вӑхӑтрах кайӑк-кӗшӗк апачӗ валли усӑ куракан тулӑ, урпа пахалӑхне хутпа ҫирӗплетсе паманни йӗркеллӗ япала шутланмасть. Ку вара хальхи вӑхӑтри саккунсене пӑснипе танлашать.

Кӑлтӑкшӑн «Юрма» тулли мар обществӑна Раҫҫей Федерацийӗн административлӑ правонарушенисем ҫинчен калакан саккунӑн 14,43 статйин 1-мӗш пайне пӑснӑ тесе административлӑ майпа явап тыттарма йышӑннӑ.